Một trong những điển hình tiêu biểu là hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp - Dịch vụ Thịnh Phát (xã Quảng Sơn). Thành lập từ năm 2017, HTX hiện có hơn 200 thành viên, quản lý gần 100 ha rau củ quả. Đặc biệt, toàn bộ diện tích đều được canh tác theo hướng an toàn, áp dụng đồng bộ các giải pháp KH&CN: nhà màng, nhà lưới, hệ thống tưới nhỏ giọt, phân bón hữu cơ vi sinh và quản lý quy trình theo tiêu chuẩn VietGAP.
Mỗi năm, HTX cung ứng ra thị trường hàng nghìn tấn rau củ quả như cà chua, dưa leo, ớt chuông, cải thảo, xà lách… Không chỉ dừng lại ở các siêu thị, trường học trong tỉnh, sản phẩm Thịnh Phát đã có chỗ đứng ổn định tại TP.HCM và bước đầu xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản.
Doanh thu hằng năm của HTX đạt hàng chục tỷ đồng, thu nhập xã viên tăng 20-25% so với trước. Quan trọng hơn, HTX đã tạo công ăn việc làm ổn định cho nhiều lao động tại địa phương, với mức thu nhập từ 7-10 triệu đồng/tháng. Câu chuyện của Thịnh Phát cho thấy, khi nông dân gắn bó với KH&CN, giá trị sản phẩm được nâng cao và con đường hội nhập quốc tế trở nên vững chắc hơn.
Nếu rau củ công nghệ cao là điểm nhấn ở Quảng Sơn, thì nghề trồng dâu, nuôi tằm lại mở ra hướng đi bền vững cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số xã Quảng Khê. Từ chỗ chỉ có 22 hộ tham gia ban đầu, đến nay đã có hơn 200 hộ gắn bó, diện tích trồng dâu đạt trên 100 ha.
Đây là mô hình đặc biệt phù hợp nhờ vốn đầu tư thấp, kỹ thuật đơn giản nhưng mang lại nguồn thu ổn định từ 8-13 triệu đồng/hộ/tháng. Cây dâu, con tằm đã giúp nhiều gia đình thoát nghèo, từng bước vươn lên khá giả. Những tấm kén vàng không chỉ mang lại thu nhập, mà còn trở thành sản phẩm gắn với chuỗi giá trị tơ lụa truyền thống của địa phương.
Sự thành công của mô hình có sự đồng hành từ chính quyền trong quy hoạch vùng chuyên canh, hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ đầu ra. Qua đó, bà con dân tộc có thêm niềm tin để gắn bó lâu dài, góp phần xây dựng nông thôn mới toàn diện, bao trùm và bền vững.
Cùng với HTX và mô hình sản xuất đặc thù, phong trào mỗi xã một sản phẩm (OCOP) đang trở thành cú hích quan trọng, giúp nông sản Lâm Đồng khẳng định vị thế. Toàn tỉnh hiện có 913 sản phẩm OCOP, trong đó 821 sản phẩm 3 sao, 85 sản phẩm 4 sao và 7 sản phẩm 5 sao.
Nhiều đặc sản nổi tiếng như cà phê chất lượng cao, trà atiso, hạt mắc ca đã vươn ra thị trường quốc tế. OCOP không chỉ góp phần tăng giá trị nông sản mà còn tạo sinh kế mới cho người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.
Đáng chú ý, nhiều sản phẩm truyền thống như rượu cần, dệt thổ cẩm đã được thương mại hóa, tham gia các tour du lịch cộng đồng. Đây là hướng đi kết hợp hài hòa giữa kinh tế và văn hóa, vừa giữ gìn bản sắc, vừa tạo thêm giá trị gia tăng.
Hiện nay, toàn tỉnh Lâm Đồng có 919 HTX, 875 tổ hợp tác, 1.461 trang trại và 528 chuỗi liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm. Con số này cho thấy một nền tảng vững chắc, nơi mà KH&CN cùng sự liên kết đã trở thành "chìa khóa vàng" cho phát triển bền vững.
Mô hình trồng rau thủy canh ở Lâm Đồng.
Việc áp dụng công nghệ cao không chỉ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, mà còn giảm rủi ro, tiết kiệm chi phí, thích ứng với biến đổi khí hậu. Các mô hình tưới tiết kiệm, canh tác hữu cơ, ứng dụng số trong quản lý chuỗi cung ứng đang dần trở thành phổ biến. Đây chính là những bước đi quan trọng để xây dựng nông thôn mới xanh, hiện đại và thân thiện với môi trường.
Từ những vườn rau công nghệ cao ở Quảng Sơn, những cánh đồng dâu xanh ở Quảng Khê đến những sản phẩm OCOP đặc trưng, tất cả đã tạo nên một diện mạo nông thôn mới ở Lâm Đồng: nông dân không chỉ làm giàu từ đất, mà còn tự tin bước vào nền nông nghiệp hội nhập, thông minh và bền vững.
HTX không chỉ là tổ chức kinh tế đơn thuần, mà còn là "hạt nhân" kết nối nông dân với thị trường, với chính sách và KH&CN. Đây cũng chính là cách để Lâm Đồng hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nông thôn mới xanh, hiện đại, giàu bản sắc và bền vững.
Để nâng cao hiệu quả và tính bền vững, các địa phương đang tập trung vào đào tạo và chuyển giao công nghệ: Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật cho nông dân, triển khai mô hình trình diễn giống mới, thiết lập các trung tâm ứng dụng KH&CN và tăng cường hợp tác với viện, trường để chuyển giao tiến bộ kỹ thuật. Việc số hóa quy trình sản xuất, quản lý và tiêu thụ được đẩy mạnh thông qua áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, sàn thương mại điện tử và phần mềm quản lý chuỗi cung ứng, giúp rút ngắn kênh phân phối và minh bạch thông tin sản phẩm. Về thích ứng với biến đổi khí hậu, các mô hình tưới tiết kiệm, canh tác đa dạng hóa giống và hệ thống cảnh báo sớm được thí điểm rộng rãi nhằm giảm thiểu rủi ro cho nông dân. Tài chính được huy động từ nhiều nguồn vốn hỗ trợ của nhà nước, quỹ tín dụng, cũng như hợp tác công tư để đầu tư hạ tầng và chế biến. Công tác giám sát, đánh giá dựa trên dữ liệu và chỉ số chất lượng liên tục được hoàn thiện để đo lường hiệu quả triển khai. Những giải pháp đồng bộ này góp phần củng cố nền tảng cho nông thôn mới ở Lâm Đồng phát triển xanh, bền vững và cạnh tranh trên thị trường.
