AI - Động lực mới giúp chính quyền tinh gọn và doanh nghiệp tăng tốc

<p style="text-align: justify;">Trong bối cảnh mô hình chính quyền địa phương hai cấp chính thức vận hành trên toàn quốc và doanh nghiệp bước vào giai đoạn cạnh tranh dữ dội của kinh tế số, trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành “trợ lực chiến lược” giúp bộ máy nhà nước hoạt động hiệu quả hơn và doanh nghiệp bứt tốc năng suất. Từ quản trị, điều hành, xử lý công việc đến phục vụ người dân và tối ưu vận hành doanh nghiệp, AI đang mang lại bước chuyển lớn chưa từng có.</p>

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang tạo ra thay đổi rất lớn về khối lượng công việc. Số đơn vị hành chính cấp xã giảm từ 10.710 xuống còn 3.355, tức giảm 69%. Điều này đồng nghĩa một lãnh đạo tỉnh trước đây phụ trách khoảng 10 huyện, nay phải trực tiếp theo dõi công việc của gần 100 xã. Khối lượng hồ sơ, dữ liệu và vấn đề phát sinh tăng lên nhanh chóng, trong khi biên chế được tinh giản 15–20%. Nếu chỉ vận hành theo cách truyền thống, bộ máy rất dễ rơi vào quá tải. Đây chính là lý do AI trở thành giải pháp quan trọng giúp chính quyền duy trì hiệu suất trong mô hình tinh gọn.

Nhiều quốc gia như Estonia, Singapore, Đan Mạch đã triển khai mô hình AI4Gov để hỗ trợ quản trị nhà nước. Hệ thống này bao gồm dashboard thông minh cho lãnh đạo nhằm thu thập dữ liệu thời gian thực, phát hiện bất thường và tự động đề xuất phương án xử lý. Trợ lý AI hỗ trợ cán bộ cơ sở tra cứu chính sách, kiểm tra tính hợp lệ hồ sơ, hướng dẫn quy trình xử lý từng bước, giúp giảm tới 60% thời gian tìm kiếm văn bản. Song song, chatbot dịch vụ công giúp người dân tra cứu thủ tục 24/7, kiểm tra hồ sơ trước khi nộp, giảm 70% số hồ sơ bị trả lại. Kênh phản ánh thông minh có thể tự động phân loại khiếu nại, chuyển đúng đơn vị xử lý, ưu tiên vụ việc khẩn cấp, đồng thời người dân theo dõi tiến độ xử lý ngay trên ứng dụng.

Không chỉ khu vực công, doanh nghiệp cũng đang ứng dụng AI với tốc độ nhanh chưa từng có. Theo Báo cáo thường niên AI Việt Nam 2025, ngành công nghệ thông tin đang dẫn đầu với tỷ lệ ứng dụng 31%, tiếp đến là tài chính, ngân hàng (22%), giáo dục (17%), thương mại điện tử và y tế (15%). Các lĩnh vực có nhu cầu AI tăng mạnh nhất bao gồm tài chính (26%), giáo dục (23%) và sản xuất công nghiệp (21%). Đây đều là những ngành có khối lượng dữ liệu lớn, quy trình phức tạp, đòi hỏi tối ưu liên tục.

Thị trường AI Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường tăng trưởng nhanh nhất khu vực, với tốc độ ổn định 20% mỗi năm. Chỉ riêng trong năm 2024, số doanh nghiệp ứng dụng AI đã tăng từ 13% lên 18%, tương đương gần 170.000 đơn vị. Trung bình mỗi giờ có thêm 5 tổ chức bắt đầu sử dụng AI – con số phản ánh sức nóng của làn sóng chuyển đổi số. Tốc độ tăng trưởng thị trường đạt 39% so với cùng kỳ, cho thấy AI đang đóng vai trò “nhiên liệu” mới của kinh tế số.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, hiệu quả AI mang lại đã được chứng minh rõ rệt. Đại diện IBM cho biết GenAI có thể tăng năng suất lao động tới 40% và tự động sinh ra tối đa 60% code phần mềm. VietinBank triển khai AI Agent nội bộ và chỉ trong 2 tháng, hệ thống đã trả lời hơn 350.000 câu hỏi nghiệp vụ của nhân viên, giúp giảm 95% thời gian chờ của khách hàng. Với quy mô bán lẻ, y tế, FPT Long Châu áp dụng AI cá nhân hóa hành trình chăm sóc sức khỏe tại 2.222 nhà thuốc và 200 trung tâm tiêm chủng, xử lý 15 triệu giao dịch mỗi tháng. AI có thể dự đoán nhu cầu thuốc, gợi ý vaccine, giúp Long Châu tăng thêm 50.000 khách hàng/tháng được tư vấn phòng bệnh.

Sự tăng tốc không chỉ đến từ phía doanh nghiệp. Theo Cục Công nghiệp CNTT, Việt Nam đang cải thiện vị thế rõ rệt trên bản đồ AI thế giới, hiện xếp hạng 59/193 quốc gia và vùng lãnh thổ, nằm trong top 5 ASEAN. Dòng vốn đầu tư vào doanh nghiệp AI trong nước tăng mạnh, từ 10 triệu USD năm 2023 lên 80 triệu USD năm 2024, tức tăng gấp 8 lần chỉ trong một năm. Điều này cho thấy Việt Nam đang trở thành điểm đến mới của các nhà đầu tư công nghệ.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng Luật AI, đây là bước tiến quan trọng để tạo khuôn khổ pháp lý cho nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI một cách minh bạch, an toàn và có trách nhiệm.

AI đang mở ra một thời kỳ mới, nơi bộ máy nhà nước có thể vận hành tinh gọn nhưng hiệu quả hơn, doanh nghiệp tối ưu được chi phí và nâng cao năng suất, còn người dân được phục vụ nhanh hơn, chính xác hơn. Khi mô hình chính quyền hai cấp đi vào ổn định và làn sóng ứng dụng AI lan rộng trong khu vực doanh nghiệp, Việt Nam đang có cơ hội lớn để tạo đột phá trong quản trị, kinh tế và đổi mới sáng tạo.