Bắc Ninh ban hành Quy chế quản lý, khai thác và sử dụng dữ liệu – bước đi tiên phong trong triển khai Chiến lược Dữ liệu quốc gia

<p style="text-align: justify;">UBND tỉnh Bắc Ninh vừa ban hành Quyết định số 55/2025/QĐ-UBND về Quy chế Quản lý, khai thác, sử dụng dữ liệu của cơ sở dữ liệu trên địa bàn tỉnh, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình xây dựng chính quyền số, phát triển kinh tế số và xã hội số ở địa phương. Đây cũng là một trong những mô hình cụ thể hóa sớm nhất Chiến lược Dữ liệu quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045 do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) chủ trì xây dựng, trong đó xác định dữ liệu là nguồn tài nguyên mới và là nền tảng cốt lõi cho phát triển quốc gia số.</p>

Hoàn thiện nền tảng dữ liệu – từ tầm nhìn đến hành động

Quy chế mới được ban hành trong bối cảnh Bắc Ninh đang đẩy mạnh thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số theo hướng lấy dữ liệu làm trung tâm. Toàn bộ hệ thống cơ sở dữ liệu trên địa bàn tỉnh sẽ được quản lý, kết nối, chia sẻ và khai thác thống nhất thông qua Kho dữ liệu số dùng chung tỉnh Bắc Ninh, được đặt tại Trung tâm Tích hợp dữ liệu của tỉnh.

Theo nội dung Quy chế, việc quản lý dữ liệu được áp dụng cho tất cả các sở, ban, ngành, UBND các cấp, cùng các tổ chức, cá nhân tham gia vận hành và khai thác dữ liệu. Danh mục cơ sở dữ liệu dùng chung sẽ được đánh giá, rà soát và cập nhật hằng năm hoặc khi có yêu cầu mới phát sinh, đảm bảo phù hợp với thực tiễn quản lý và định hướng chiến lược dữ liệu của tỉnh.

Điểm đặc biệt trong Quy chế là việc xác lập cơ chế đồng bộ dữ liệu giữa cấp tỉnh với các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu bộ, ngành theo quy định tại Điều 42 Nghị định 47/2020/NĐ-CP.

Điều này giúp tránh tình trạng trùng lặp, phân tán, tạo nên một hệ sinh thái dữ liệu tập trung, thống nhất, có khả năng liên thông 4 cấp hành chính, đồng thời tiết kiệm chi phí đầu tư, bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn lực. 

Một điểm nhấn đáng chú ý là Cổng dữ liệu mở tỉnh Bắc Ninh tại địa chỉ https://data.bacninh.gov.vn. Đây là nền tảng cho phép các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân truy cập, khai thác các tập dữ liệu được công khai từ Kho dữ liệu dùng chung, phục vụ nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và phát triển dịch vụ số.

Theo Sở KH&CN tỉnh Bắc Ninh, các bộ dữ liệu sẽ được chuẩn hóa theo định dạng mở, dễ dàng tích hợp và tái sử dụng, qua đó hình thành hệ sinh thái dữ liệu mở phục vụ cộng đồng. Cổng dữ liệu này không chỉ giúp tăng tính minh bạch, hiệu quả quản lý nhà nước mà còn mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ, doanh nghiệp dữ liệu, phát triển sản phẩm, dịch vụ mới dựa trên dữ liệu công.

Việc công khai dữ liệu mở còn góp phần thúc đẩy kinh tế dữ liệu địa phương, đưa dữ liệu trở thành nguồn lực phát triển mới, đúng với định hướng của Chiến lược Dữ liệu quốc gia, coi dữ liệu là "nhiên liệu" cho đổi mới sáng tạo và ra quyết định dựa trên bằng chứng.

Vai trò điều phối trung tâm của Sở KH&CN

Theo Quy chế, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Bắc Ninh là cơ quan đầu mối điều phối, hướng dẫn kỹ thuật về quản lý, chia sẻ, khai thác dữ liệu.

Sở có nhiệm vụ kết nối các hệ thống dữ liệu của các sở, ngành, địa phương thông qua nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu (LGSP), bảo đảm các quy trình chia sẻ, khai thác dữ liệu được thống nhất và an toàn.

Bên cạnh đó, Sở KH&CN cũng được giao tham mưu UBND tỉnh giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến hạ tầng dữ liệu, đồng thời tổng hợp và công bố thông tin thống kê về tình trạng chia sẻ dữ liệu giữa các đơn vị.

Đây là cách tiếp cận hiện đại, lấy dữ liệu làm hạ tầng, lấy khoa học công nghệ làm trụ cột điều phối, phù hợp với mô hình quản trị dữ liệu mà Chiến lược Dữ liệu quốc gia đề xuất, trong đó Bộ KH&CN đóng vai trò nòng cốt trong việc xây dựng chuẩn dữ liệu, hệ sinh thái nghiên cứu và nền tảng AI phục vụ phân tích dữ liệu quốc gia.

Cả Quy chế của Bắc Ninh và Chiến lược Dữ liệu quốc gia đều chung tầm nhìn: Dữ liệu là tài sản quốc gia, là yếu tố hạ tầng của phát triển. Tuy nhiên, Bắc Ninh đã cụ thể hóa định hướng này thông qua các hành động mang tính thực tiễn cao.

Trong khi Chiến lược của Bộ KH&CN đưa ra khung tầm nhìn và định hướng chính sách, thì Bắc Ninh là một trong số ít địa phương chuyển hóa tầm nhìn đó thành cơ chế cụ thể, với các quy định về chuẩn hóa, đồng bộ, chia sẻ và khai thác dữ liệu, hướng tới mô hình "chính quyền dữ liệu mở".

Dữ liệu – nền tảng mới cho cải cách hành chính và điều hành thông minh

Theo đại diện Sở KH&CN Bắc Ninh, việc khai thác dữ liệu không chỉ phục vụ cho hoạt động điều hành, giám sát của chính quyền mà còn giúp tái cấu trúc quy trình giải quyết thủ tục hành chính, giảm giấy tờ, cắt giảm thành phần hồ sơ cho người dân, doanh nghiệp.

Nhờ việc kết nối dữ liệu giữa các cơ quan hành chính, nhiều thủ tục hành chính có thể được giải quyết hoàn toàn trực tuyến, hướng tới 100% dịch vụ công toàn trình – đúng tinh thần "lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ" trong Chương trình chuyển đổi số quốc gia.

Trong dài hạn, Bắc Ninh đặt mục tiêu hình thành Trung tâm điều hành dữ liệu mở (Open Data Operation Center), tích hợp dữ liệu về đô thị thông minh, công nghiệp, khoa học – công nghệ, giáo dục, y tế, môi trường... phục vụ phân tích, dự báo, ra quyết định chính sách dựa trên dữ liệu lớn (Data-driven Decision Making).

Việc ban hành Quy chế lần này không chỉ giúp chuẩn hóa khung pháp lý cho quản lý dữ liệu, mà còn khẳng định quyết tâm của Bắc Ninh trong việc xây dựng chính quyền dữ liệu, phát triển kinh tế dữ liệu và xã hội dữ liệu – ba trụ cột quan trọng của chiến lược quốc gia về dữ liệu.

Với cách tiếp cận bài bản, đồng bộ và tầm nhìn dài hạn, Bắc Ninh đang khẳng định vị thế là địa phương đi đầu trong chuyển đổi số dựa trên dữ liệu, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam trở thành quốc gia dữ liệu, đổi mới sáng tạo và bền vững, như tinh thần mà Chiến lược Dữ liệu quốc gia đã đề ra.

Từ quản lý hành chính bằng hồ sơ giấy sang điều hành bằng dữ liệu số – Bắc Ninh đang không chỉ chuyển đổi số, mà đang chuyển đổi tư duy quản trị hiện đại, lấy dữ liệu làm hạ tầng, lấy tri thức làm động lực, và lấy người dân làm trung tâm phục vụ.