Bộ Khoa học và Công nghệ MINISTRY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY

Bốn tháng đầu vận hành chính quyền địa phương 02 cấp: Hệ thống quản trị mới, hiệu quả thực chất từ cơ sở

Chỉ trong 4 tháng đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương 02 cấp, hệ thống hành chính cả nước đã tiếp nhận và xử lý hơn 14,5 triệu hồ sơ thủ tục hành chính, trong đó hơn 12,1 triệu hồ sơ được thực hiện trực tuyến. Con số này tăng gần 2,9 triệu hồ sơ so với giai đoạn trước, phản ánh sức bật của bộ máy mới – nơi dữ liệu trở thành trung tâm của quản trị, quy trình được rút ngắn, hiệu suất phục vụ người dân và doanh nghiệp được nâng cao rõ rệt.

Song song với đó, 34/34 hệ thống giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh đã kết nối thông suốt với Cổng Dịch vụ công quốc gia, hơn 140 văn bản thể chế được ban hành, đánh dấu một giai đoạn cải cách hành chính có bước tiến mạnh mẽ nhất trong nhiều năm qua.

Sau gần bốn tháng vận hành (từ ngày 01/7 đến 28/10/2025), mô hình chính quyền địa phương 02 cấp không chỉ ổn định về tổ chức, mà còn khẳng định hiệu quả thực chất trong quản trị và điều hành.

Báo cáo của Bộ Nội vụ trình Chính phủ cho thấy, bộ máy từ Trung ương đến cơ sở hoạt động thông suốt, phối hợp nhịp nhàng, thể chế – nhân sự – tài chính – dữ liệu được hoàn thiện đồng bộ. Quá trình này được triển khai theo đúng tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ của Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW về sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình chính quyền địa phương 02 cấp. Việc chuyển đổi diễn ra trật tự, nhanh gọn, không gây gián đoạn hoạt động hành chính, thể hiện năng lực điều hành và sự thống nhất trong toàn hệ thống chính trị.

Trong 4 tháng đầu triển khai, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành hơn 140 văn bản quy phạm và điều hành, tạo hành lang pháp lý thống nhất cho mô hình mới. Nổi bật là Nghị định số 278/2025/NĐ-CP về chia sẻ dữ liệu bắt buộc trong hệ thống chính trị; Công điện số 201/CĐ-TTg về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu; Quyết định số 2319/QĐ-TTg thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về dữ liệu do Thủ tướng làm Trưởng ban. Những văn bản này không chỉ củng cố nền tảng pháp lý cho bộ máy hai cấp, mà còn định hình cách thức điều hành mới- quản lý nhà nước dựa trên dữ liệu, quy trình số và sự liên thông.

Công tác hướng dẫn và tập huấn được triển khai đồng loạt, giúp đội ngũ cán bộ, công chức nhanh chóng làm chủ cơ chế mới. 34/34 địa phương và hơn 3.300 xã, phường đã được bồi dưỡng nghiệp vụ; các bộ ngành như KH&CN, Tư pháp, Tài chính, Xây dựng tổ chức hàng chục lớp tập huấn chuyên đề. Việc phối hợp đồng bộ giữa các cấp đã giúp giảm thiểu độ trễ chính sách, bảo đảm các nhiệm vụ được triển khai đồng thời, không tạo “độ trống quyền lực” khi chuyển mô hình.

Cùng với đó, Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã ban hành 08 Kết luận quan trọng, làm cơ sở để Chính phủ cụ thể hóa bằng 02 Nghị quyết và 05 công điện điều hành, giao 90 nhiệm vụ cho các bộ, ngành, trong đó 72 nhiệm vụ đã hoàn thành hoặc đang được triển khai thường xuyên.

Đến nay, 100% địa phương đã kiện toàn đầy đủ chức danh lãnh đạo HĐND, UBND; 465 cơ quan chuyên môn cấp tỉnh và 9.916 phòng chuyên môn cấp xã hoạt động ổn định; 3.319 Ban Chỉ huy quân sự cấp xã được thành lập, bảo đảm an ninh và trật tự cơ sở. Toàn quốc có 136.261 cán bộ, công chức cấp xã, trong đó 94,6% đạt chuẩn chuyên môn.

Hàng nghìn công chức được điều động, biệt phái để bổ sung nhân lực thiếu hụt, bảo đảm mọi đầu mối hành chính đều có người phụ trách. Song song, 146.847 cán bộ, viên chức thuộc diện tinh giản biên chế đã được giải quyết chế độ đầy đủ, trong đó 99,99% đã nhận đủ chính sách, thể hiện sự nghiêm túc và nhân văn trong sắp xếp bộ máy.

Về phân cấp, phân quyền, tỷ lệ nhiệm vụ thuộc thẩm quyền Trung ương đã giảm xuống còn 44%, trong khi 56% được giao cho địa phương thực hiện. Nhiều địa phương như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Nghệ An, Bắc Ninh đã ủy quyền mạnh mẽ trong lĩnh vực xây dựng, đất đai, tài nguyên, giải quyết thủ tục hành chính, rút ngắn quy trình, giảm tầng nấc, tăng tính chủ động và trách nhiệm của cấp cơ sở.

Trên lĩnh vực tài chính, 100% xã, phường đã mở tài khoản và chi lương qua Kho bạc Nhà nước, bảo đảm minh bạch ngân sách. Bộ Tài chính đã phân bổ 3.119 tỷ đồng hỗ trợ cơ sở vật chất cho 27 địa phương, cùng 12,8 tỷ đồng cho 5 tỉnh thí điểm số hóa hồ sơ lưu trữ. 17.595 cơ sở nhà, đất dôi dư đã được xử lý, 3.177 xã, phường (95,7%) được trang bị phương tiện phục vụ công vụ, tạo điều kiện cho cấp cơ sở vận hành hiện đại, chuyên nghiệp.

Trên phương diện chuyển đổi số, Cổng Dịch vụ công quốc gia đã trở thành “xương sống” của hệ thống hành chính mới, kết nối thông suốt 34/34 hệ thống thông tin giải quyết TTHC cấp tỉnh, xử lý 14,5 triệu hồ sơ trong 4 tháng, trong đó 83% được giải quyết trực tuyến. Tỷ lệ dịch vụ công toàn trình đạt 37%, tăng mạnh so với quý trước, đánh dấu bước chuyển căn bản từ hành chính giấy sang hành chính dữ liệu.

Dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, công tác chuẩn hóa, làm sạch dữ liệu và thống nhất kết quả giải quyết thủ tục hành chính đang được triển khai trên toàn quốc theo nguyên tắc “dữ liệu đúng – đủ – sạch – sống – thống nhất – dùng chung”, tạo nền tảng cho quản trị hiện đại và minh bạch.

Sau 4 tháng vận hành, mô hình chính quyền địa phương 02 cấp đã chứng minh tính khả thi và hiệu quả, bộ máy tinh gọn, thể chế hoàn thiện, dữ liệu liền mạch, thẩm quyền rõ ràng và người dân được phục vụ nhanh hơn. Đây không chỉ là kết quả của một đợt cải cách hành chính, mà còn là bước tiến cụ thể trong việc thực hiện Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW góp phần hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực quản trị nhà nước và hướng tới nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, phục vụ người dân, doanh nghiệp, và hội nhập quốc tế.