Chuyển đổi số - Lực đẩy giúp doanh nghiệp xanh hóa sản xuất

<p style="text-align: justify;">Trong bối cảnh tiêu chuẩn xanh ngày càng trở thành "giấy thông hành" trong chuỗi cung ứng toàn cầu, việc ứng dụng khoa học công nghệ đang mở ra hướng đi bền vững cho doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu. Chuyển đổi số trở thành động lực then chốt giúp doanh nghiệp Việt Nam thực thi ESG hiệu quả, nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng hội nhập.</p>

Công nghệ nâng tầm thực thi ESG trong sản xuất

Trong xu thế phát triển bền vững, tiêu chuẩn ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) đã vượt ra khỏi phạm vi khẩu hiệu để trở thành quy định bắt buộc trong phát triển bền vững. Đối với doanh nghiệp sản xuất - nhóm chịu áp lực lớn từ các yêu cầu môi trường và lao động, việc áp dụng khoa học công nghệ ngày càng được coi là giải pháp trọng tâm nhằm đáp ứng chuẩn mực quốc tế.

Đây cũng là nội dung sẽ được thảo luận tại Hội thảo "Thực thi ESG bằng khoa học công nghệ - Từ dữ liệu đến hành động" do Báo Dân trí tổ chức ngày 26/11, thuộc khuôn khổ Diễn đàn ESG Việt Nam 2025.

Bà Trần Thị Thanh Tâm, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (thuộc VCCI), nhấn mạnh: ESG và chuyển đổi xanh đang trở thành thước đo năng lực cạnh tranh mới. Riêng trong lĩnh vực nông lâm thủy sản, báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: tổng kim ngạch xuất khẩu 9 tháng năm đạt 52,31 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ 2024; trong đó nông sản đạt 28,51 tỷ USD, chăn nuôi 447,5 triệu USD, thủy sản 8,12 tỷ USD, đồ gỗ và lâm sản 13,41 tỷ USD. Những con số này cho thấy vai trò quan trọng của đổi mới công nghệ khi thị trường liên tục siết chuẩn xanh.

Cùng xu hướng, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ghi nhận ngành chế biến thực phẩm Việt Nam năm 2024 đạt quy mô 79,3 tỷ USD, tăng trưởng 7,4%, phản ánh nhu cầu mạnh mẽ về ứng dụng công nghệ để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Trong cộng đồng doanh nghiệp, nhiều mô hình ứng dụng công nghệ đã chứng minh hiệu quả và tạo tác động rõ rệt. Công ty cổ phần Cơ điện lạnh (REE) là điển hình khi triển khai đồng bộ phần mềm quản lý, số hóa toàn bộ quy trình phê duyệt, cắt giảm chi phí vận hành và giảm phát thải carbon nhờ hạn chế in ấn, lưu trữ giấy. Các khóa đào tạo ESG được tổ chức xuyên suốt giúp đội ngũ hiểu đúng và thực hành hiệu quả hơn.

Ở lĩnh vực thủy sản, Tập đoàn Minh Phú coi công nghệ là một trong ba trụ cột chiến lược. Doanh nghiệp ứng dụng internet vạn vật (IoT) trong truy xuất nguồn gốc, trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích dữ liệu, robot trong chế biến và hệ thống tự động kiểm soát chất lượng. Nhờ đó, chi phí sản xuất giảm 50%, năng suất tăng mạnh và mô hình kinh tế tuần hoàn được hoàn thiện. Minh Phú đặt mục tiêu nâng thị phần tôm sú lên 50%, củng cố vị thế dẫn đầu toàn cầu.

Trong ngành điện - điện tử, Công ty cổ phần Công nghệ Thế hệ mới Hanel PT triển khai các hệ thống: ERP, WMS, MES, IoT, giúp tối ưu nguồn lực, giám sát toàn bộ chuỗi sản xuất và giảm lãng phí năng lượng. Theo bà Trần Thị Thu Trang, Chủ tịch Hanel PT, công nghệ giúp doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế và giảm thiểu tác động môi trường, phù hợp triết lý phát triển bền vững.

Chuyển đổi số - xu thế tất yếu trong giai đoạn xanh hóa

Ngành đồ uống - một trong những ngành đóng góp lớn cho nền kinh tế cũng đứng trước yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ. PGS.TS Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA), cho biết: mỗi năm ngành đóng góp hơn 60.000 tỷ đồng vào ngân sách nhà nước và tạo hàng triệu việc làm. Tuy nhiên, xu hướng tiêu dùng mới và chuẩn mực xanh hóa đang buộc doanh nghiệp phải đổi mới công nghệ, tăng hiệu quả vận hành và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Bà Chu Thị Vân Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA nhận định: ứng dụng công nghệ hiện đại giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng thích ứng và đạt các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe, đặc biệt trong kiểm soát, truy xuất và minh bạch hóa quy trình.

Theo bà Trần Thị Thu Trang, thách thức lớn nhất khi tích hợp ESG vào chiến lược phát triển vẫn là thay đổi nhận thức toàn hệ thống. ESG không phải nhiệm vụ ngắn hạn mà là quá trình chuyển đổi toàn diện, đòi hỏi sự đồng thuận của lãnh đạo và người lao động. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư ban đầu cho hệ thống quản lý thông minh, tiết kiệm năng lượng hay giảm phát thải khá lớn, song đây là nền tảng quan trọng để doanh nghiệp tăng trưởng bền vững.

Cũng theo bà Trang, sự kết hợp giữa ESG - chuyển đổi số - chuyển đổi xanh là động lực cốt lõi giúp doanh nghiệp hướng tới mô hình nhà máy thông minh, giảm phụ thuộc vào lao động thủ công và tối ưu hiệu suất. Doanh nghiệp đặt mục tiêu đạt net zero vào năm 2030, nâng tỷ lệ sử dụng điện mặt trời lên hơn 50%, đồng thời đào tạo đội ngũ vận hành số để đảm bảo toàn bộ hệ thống thống nhất thực thi ESG.

Có thể khẳng định, những nỗ lực trên không chỉ giúp doanh nghiệp tăng sức cạnh tranh quốc tế mà còn tạo sự lan tỏa tích cực, thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam bước nhanh hơn trên con đường sản xuất bền vững.