Công nghệ cao - Động lực mới cho kỷ nguyên tăng trưởng bứt phá
<p style="text-align: justify;">Khi Việt Nam bước vào giai đoạn vươn mình mạnh mẽ, công nghệ cao cần đóng vai trò tiên phong trong đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng năng suất lao động và khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu.</p>
Đòn bẩy cho tăng trưởng năng suất và đổi mới sáng tạo
Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên tăng trưởng mới, hướng tới mục tiêu trở thành nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nước công nghiệp phát triển vào năm 2045. Để hiện thực hóa khát vọng đó, công nghệ cao được xác định là trụ cột trung tâm, là "động cơ" cho mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, dựa trên đổi mới sáng tạo và năng suất lao động thay vì chỉ dựa vào tài nguyên hay lao động giá rẻ.
Theo nhiều chuyên gia, đây chính là thời điểm để Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ, tận dụng thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, xây dựng nền kinh tế tri thức và khẳng định vai trò là quốc gia đổi mới sáng tạo năng động trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Công nghệ cao - Đòn bẩy cho tăng trưởng năng suất và đổi mới sáng tạo.
Theo bảng xấp hàng chỉ số đổi mới sáng tạo (GII) hàng năm của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), có thể nhận thấy, các quốc gia đều coi trọng đổi mới sáng tạo. Hầu như các quốc gia đều coi đổi mới sáng tạo là phương tiên duy nhất và hiệu quả nhất để cải thiện vị thế quốc gia. Tất cả các nguồn lực trình độ cao hay cụ thể hơn là nguồn lực tinh hoa đều tập trung vào việc cải thiện chỉ dố đổi mới sáng tạo này.
Một trong những điều kiện đặc biệt quan trọng để thúc đẩy đổi mới sáng tạo liên tục nhằm tạo chỗ dựa đế đổi mới vững chắc mô hình tăng trưởng, giải phóng tiềm năng phát triển, phát huy cao nhất yếu tố tăng trưởng theo chiều sâu là cần gia tăng chi nghiên cứu và phát triển (R&D). Hầu như có sự chạy đua quyết liệt giữa các quốc gia trong việc sử dụng R&D để đạt được đỉnh cao về công nghệ cao nhằm tạo lợi thế cạnh tranh công nghệ, thương mại hóa và tạo lợi thế từ độc quyền công nghệ cao. Nói cách khác, công nghệ cao trở thành mục tiêu cần được làm chủ và đây cũng là dấu hiệu cho thấy sứ mệnh đặc biệt quan trọng của công nghệ cao trong quyết định vị thế chiến lược cửa các quốc gia.
Trạng thái phát triển công nghệ cao sẽ được thay đổi đáng kể khi đẩy mạnh khai thác nguồn đầu tư này cả từ tư nhân và nhà nước.
Đi đầu, thay đổi mô hình tăng trưởng theo chiều sâu
Mô hình tăng trưởng theo chiều sâu là phương tiện để tạo đà vươn mình đất nước giai đoạn mới. Công nghệ cao là cốt lõi của mô hình tăng trưởng mới. Cả lý thuyết và thực tế đều cho thấy Việt Nam có điều kiện để phát triển công nghệ cao phục vụ giai đoạn chuyển mình hiệu quả. Trong giai đoạn vươn mình, tăng trưởng có thể đạt 2 con số từ năm 2026. Việt Nam đang kết nối với các tập đoàn công nghệ hàng đầu để vướn mình tới công nghệ cao. Điều đó cho thấy việc phát triển công nghệ cao được coi trọng gắn với đổi mới sáng tạo.
Công nghệ cao là cốt lõi của mô hình tăng trưởng mới.
Trong kỷ nguyên vươn mình của đất nước, công nghệ cao cần có sứ mệnh đi đầu để thay đổi mô hình tăng trường, tăng năng suất lao động, khẳng đinh vị trí và vai trò không thể thay đế trong mô hình tăng trưởng theo chiều sâu, sức lan tỏa lớn và chuyển đất nước sang giai đoạn công nghiệp hóa cao, hướng tới nước công nghiệp để có thể gia nhập vào nhóm các nước công nghiệp phát triển nhất năm 2045.
Song song với đó, cần có hệ sinh thái phát triển công nghệ cao trên cơ sở Đề án và Luật Công nghệ cao cũng như các quy định khác có liên quan. Đầu tư nhiều hơn và công nghệ cao và có cơ chế ưu đãi, khuyến khích hiệu quả công nghệ cao. Phát triển thị trường công nghệ cao gắn với mô hình hợp tác đầu tư phát triển công nghệ cao hoặc liên doanh quốc tế phù hợp.
Đặc biệt, cần coi trọng phát triển đội ngũ nhân lực nghiên cứu và phát triển công nghệ cao, coi trọng các trung tâm công nghệ cao, trung tâm đổi mới sáng tạo và xây dựng chuỗi sản phẩm công nghệ cao, kết nối trung tâm công nghệ cao trong nước và quốc tế và có giải pháp rút ngắn khoảng cách phát triển, thâm chí sáng tạo mô hình phát triển mới hiệu quả và bắt kịp xu hướng thế giới.
Mặt khác, các doanh nghiệp, tập đoàn công nghệ cao cần có chiến lược đầu tư làm chủ và phát triển công nghệ cao quyết liệt. Cần có chính sách doanh nghiệp phát triển công nghệ này hiệu quả và quyết liệt. Cần coi trọng thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo để đạt đỉnh cao của công nghệ trong giai đoạn phát triển mới. Tích cực chủ động học hỏi kinh nghiệm và thực tiễn tốt để áp dụng thích hợp vào từng lình vực công nghệ cao phù hợp.