Đào tạo nguồn nhân lực số – chìa khóa phát triển nông thôn thông minh

<p style="text-align: justify;">Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số đang trở thành yếu tố then chốt trong quá trình xây dựng nông thôn mới giai đoạn hiện nay. Khi công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn đang thâm nhập mạnh mẽ vào đời sống, người nông dân không chỉ cần biết sản xuất mà còn phải biết ứng dụng công nghệ, hiểu thị trường và tận dụng nền tảng số để tạo giá trị gia tăng.</p>

Đào tạo kỹ năng số – từ nhận thức đến hành động

Một trong những thách thức lớn nhất của chuyển đổi số nông thôn là khoảng cách nhận thức và kỹ năng số giữa các nhóm dân cư. Nhiều người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vẫn còn e ngại khi tiếp cận công nghệ mới, trong khi giới trẻ ở nông thôn lại nhanh nhạy hơn nhưng thiếu định hướng rõ ràng.

Ông Phạm Sỹ Lợi, CEO WinEcom, cho rằng: Mức độ nhận thức về chuyển đổi số của người dân đang có chuyển biến tích cực, nhưng sự chuyển biến này chưa đồng đều giữa các địa bàn — giữa thành thị và miền núi có khoảng cách lớn về năng lực tiếp cận công nghệ. Kỹ năng số hiện nay phần lớn chỉ dừng ở nghe – gọi, giải trí, trong khi việc sử dụng smartphone để livestream, bán hàng online hay quay video quảng bá sản phẩm còn rất hạn chế.

Số liệu thông kê cho thấy, tính đến cuối năm 2024, hơn 70% xã trên cả nước đã thành lập tổ công nghệ cộng đồng, với nhiệm vụ hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thương mại điện tử và ứng dụng công nghệ trong sản xuất. Đây được xem là hạ tầng nhân lực quan trọng giúp thúc đẩy chuyển đổi số tận cơ sở.

Tại nhiều địa phương như Thái Bình, Bắc Giang, Đồng Tháp, các lớp tập huấn kỹ năng số đã được tổ chức thường xuyên cho cán bộ xã, trưởng thôn, hợp tác xã và nông dân tiêu biểu. Nội dung đào tạo không chỉ xoay quanh kỹ năng sử dụng điện thoại thông minh, mà còn hướng dẫn cách đăng ký mã QR truy xuất nguồn gốc, cách đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso.

Nguồn nhân lực số – động lực phát triển nông thôn thông minh

Trong giai đoạn 2025 - 2030, Việt Nam đặt mục tiêu 100% cán bộ cấp xã được tập huấn kỹ năng chuyển đổi số cơ bản; ít nhất 70% hợp tác xã nông nghiệp có thành viên nắm vững kỹ năng quản lý dữ liệu sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trên nền tảng số.

Tại Đồng Tháp, mô hình "nông dân thông minh" được triển khai thí điểm từ năm 2023 với hơn 500 hộ dân tham gia. Người dân được hướng dẫn cách sử dụng ứng dụng "My Farm" để ghi chép nhật ký sản xuất điện tử, quản lý đầu vào, đầu ra và kết nối với doanh nghiệp bao tiêu. Kết quả cho thấy, hơn 60% hộ tham gia đạt mức tăng thu nhập trung bình 15–20% sau một năm áp dụng.

Trong khi đó, tại Lâm Đồng, Trường Cao đẳng nghề Đà Lạt phối hợp cùng doanh nghiệp công nghệ tổ chức các khóa đào tạo "Nông dân 4.0" giúp người học nắm vững kiến thức về cảm biến môi trường, tưới tự động và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Những chương trình này không chỉ tạo ra lực lượng lao động mới có năng lực số, mà còn hình thành tư duy sáng tạo, giúp nông dân làm chủ công nghệ và chủ động tham gia thị trường số toàn cầu.

Chuyển đổi số trong nông thôn mới không chỉ là câu chuyện của hạ tầng viễn thông hay phần mềm quản lý, mà còn là hành trình nâng cao năng lực con người. Khi người nông dân trở thành "người dùng số thông minh", biết khai thác tri thức và dữ liệu, nông thôn Việt Nam sẽ thực sự bước sang giai đoạn phát triển mới – nông thôn thông minh, xanh và sáng tạo./.