Đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến, tạo nền cho chính quyền số ở Thái Nguyên

<p style="text-align: justify;">Chỉ một tuần sau khi Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành Kế hoạch số 105 ngày 30/10/2025 về triển khai dịch vụ công trực tuyến, số hóa hồ sơ trên địa bàn, các địa phương khu vực phía Bắc tỉnh Thái Nguyên đã bước vào đợt cao điểm “45 ngày đêm” với không khí khẩn trương.</p>

Tại phường Bắc Kạn, Trung tâm Phục vụ hành chính công những ngày này luôn có cán bộ thường trực hướng dẫn người dân thực hiện thủ tục trên Cổng dịch vụ công. Tổ công tác bám sát từng tổ dân phố, đến tận nhà để hỗ trợ cài đặt ứng dụng, tạo tài khoản định danh, làm quen với thanh toán điện tử.

Ông Lường Văn Công, Phó Giám đốc Trung tâm, cho biết mục tiêu không phải là "làm thay" người dân, mà là giúp họ tự sử dụng được dịch vụ: "Khi người dân có thể tự nộp hồ sơ, theo dõi kết quả trên điện thoại, đó là lúc dịch vụ công trực tuyến thật sự đi vào đời sống". Đến thời điểm này, phường đã tiếp nhận 100% hồ sơ ở các thủ tục đủ điều kiện qua hình thức trực tuyến, quy trình xử lý được công khai trên hệ thống, giảm tối đa khâu trung gian và giấy tờ thủ công.

Người dân ban đầu không tránh khỏi bỡ ngỡ. Chị Lê Dịu Thắm, ở tổ 11A, chia sẻ từng khá lo lắng khi nghe đến "nộp hồ sơ online": "Tôi quen với việc cầm xấp giấy ra phường, nay chỉ một chiếc điện thoại. Nhưng sau vài lần được cán bộ hướng dẫn, tôi đã có thể tự thao tác. Thủ tục thay đổi thông tin kinh doanh được giải quyết đúng hẹn, không phải đi lại nhiều lần".

Tại xã Phong Quang, tỷ lệ hồ sơ trực tuyến cũng nhanh chóng đạt 100% chỉ sau ít ngày triển khai. Không chỉ số lượng hồ sơ tăng, các phiếu đánh giá mức độ hài lòng của người dân và doanh nghiệp đều ở mức tốt. Lãnh đạo xã nhìn nhận, khi toàn bộ quy trình được đưa lên môi trường số, trách nhiệm của từng cán bộ trở nên rõ ràng hơn: hồ sơ đến tay ai, xử lý trong bao lâu, tồn đọng chỗ nào… đều có thể kiểm tra được.

Theo ông Nông Bảo Trung, Phó Chủ tịch UBND xã, lợi ích lớn nhất không chỉ nằm ở chuyện tiết kiệm thời gian, mà còn là minh bạch trong xử lý: "Trên hệ thống, từng bước đều có dấu vết điện tử. Cán bộ không thể kéo dài hay xử lý chậm mà không có lý do. Người dân quan sát được quá trình đó, niềm tin vào bộ máy chính quyền cũng được củng cố".

Thái Nguyên đặt mục tiêu đợt cao điểm "45 ngày đêm" sẽ là bước đệm để thay đổi thói quen của cả hệ thống: chính quyền từ cấp tỉnh tới cơ sở phải "lên mạng", người dân dần chuyển từ "đến cơ quan nhà nước" sang "truy cập dịch vụ công".

Đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến chỉ là một phần trong hành trình chuyển đổi số đang diễn ra trên toàn tỉnh. Nhiều năm nay, Thái Nguyên kiên định quan điểm xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số trên nền tảng "lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm".

Tỉnh đã đầu tư hệ thống hội nghị trực tuyến phủ khắp 148 điểm cầu tới cấp xã, giúp các cuộc họp, giao ban, chỉ đạo điều hành được triển khai nhanh hơn, giảm đáng kể chi phí di chuyển và thời gian hội họp. Phong cách làm việc của bộ máy hành chính theo đó cũng chuyển dần sang hướng linh hoạt, hiện đại.

Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu của tỉnh được vận hành với hàng trăm nghìn lượt giao dịch. Các cơ sở dữ liệu chuyên ngành từng bước kết nối, từ dữ liệu dân cư, y tế, giáo dục tới đăng ký kinh doanh. Nhờ đó, nhiều loại giấy tờ mà trước đây người dân phải mang theo khi làm thủ tục đã có thể được "rút bớt" nhờ đối soát trên hệ thống.

Trong lĩnh vực cải cách thủ tục hành chính, toàn tỉnh đã tiếp nhận và giải quyết hàng trăm nghìn hồ sơ, trong đó phần lớn được nộp trực tuyến. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến gần 88% là con số biết nói, phản ánh mức độ chấp nhận và tin tưởng của người dân với dịch vụ công trực tuyến sau một thời gian triển khai.

Một điểm đáng chú ý trong cách làm của Thái Nguyên là không coi chuyển đổi số chỉ là câu chuyện "trong các phòng máy" hay "ở trụ sở cơ quan", mà kéo cả cộng đồng cùng tham gia. Tổ công nghệ số cộng đồng được thành lập ở nhiều xã, phường, xóm, bản, với nòng cốt là đoàn viên thanh niên, cán bộ thôn xóm và người am hiểu công nghệ.

Tại xóm Ba Họ (xã Yên Trạch), thành viên tổ công nghệ số đến từng nhà giúp bà con cài ứng dụng ThaiNguyen ID, C-ThaiNguyen, hướng dẫn tra cứu thông tin, nộp hồ sơ, phản ánh hiện trường. Đối với người cao tuổi, họ cũng được hỗ trợ lập tài khoản, kích hoạt định danh điện tử mức 2, học cách nhận thông báo qua điện thoại, thay vì chờ giấy mời hay thông tin truyền miệng như trước.

Do đó, chuyển đổi số đã hiện diện ở những việc rất cụ thể: người dân vùng cao có thể nộp hồ sơ xin xác nhận, đăng ký kinh doanh, trao đổi với chính quyền mà không cần đi xa; nông sản địa phương được bán qua mạng; các thông báo của xã được gửi đến từng nhóm Zalo thôn bản, giúp công tác điều hành thuận lợi hơn.

Trong kinh tế, thương mại điện tử trở thành kênh bán hàng quan trọng với nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã của tỉnh. Theo số liệu ngành thuế, doanh thu từ lĩnh vực này đã lên tới hàng chục nghìn tỷ đồng. Các mô hình ứng dụng phần mềm quản trị, truy xuất nguồn gốc, thanh toán không dùng tiền mặt được triển khai rộng, đặc biệt trong nông nghiệp.

HTX Thiên An ở Phủ Thông là một trong những đơn vị thay đổi nhanh nhờ công nghệ. Thay vì chỉ phụ thuộc thương lái, HTX giờ có thể bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng ở nhiều tỉnh thông qua các sàn thương mại điện tử và nền tảng mạng xã hội. Sản phẩm được gắn mã QR, đơn hàng được xử lý và theo dõi bằng phần mềm, doanh thu theo đó tăng lên đáng kể.

Chị Lý Thị Quyên, Giám đốc HTX, cho biết phần việc vất vả nhất không phải là "học công nghệ", mà là thay đổi thói quen: "Ban đầu ai cũng ngại làm mới, ngại quay video, chụp ảnh sản phẩm. Nhưng khi thấy khách hàng phản hồi tích cực, đơn hàng tăng, mọi người tự tin hơn rất nhiều".

Trong lĩnh vực y tế, các bệnh viện trên địa bàn tỉnh triển khai bệnh án điện tử, tích hợp dữ liệu khám chữa bệnh với hệ thống quốc gia. Người bệnh giảm bớt thời gian xếp hàng làm thủ tục, bác sĩ có thông tin đầy đủ hơn để chẩn đoán. Một số bệnh viện còn ứng dụng kiosk điện tử, tin nhắn nhắc lịch khám, thanh toán viện phí không dùng tiền mặt.

Giáo dục cũng tận dụng mạnh mẽ các nền tảng quản lý và học tập trực tuyến. Hệ thống sổ liên lạc điện tử giúp phụ huynh nắm bắt nhanh tình hình học tập của con. Nhiều trường triển khai các ứng dụng hỗ trợ dạy học, kiểm tra, đánh giá, cho phép giáo viên tiết kiệm thời gian chấm bài, tổng hợp điểm, đồng thời có thêm công cụ tương tác với học sinh.

Tại cộng đồng, việc phổ cập kỹ năng số được tỉnh coi là nhiệm vụ trọng tâm. Các lớp tập huấn được tổ chức từ thành phố tới vùng sâu, vùng xa, với nội dung rất thiết thực: cách sử dụng smartphone, đăng ký tài khoản định danh, phòng tránh lừa đảo trên mạng, sử dụng ví điện tử, tham gia các nền tảng dịch vụ công. Một số chương trình "bình dân học AI" bước đầu được triển khai, giúp người dân làm quen với khái niệm trí tuệ nhân tạo qua những ví dụ gần gũi.

Lực lượng thanh niên trên địa bàn tỉnh tiếp tục giữ vai trò xung kích trong công cuộc này. Họ là người "đứng giữa": hiểu công nghệ và cũng hiểu tâm lý người dân, có thể biến những khái niệm khó như "chính quyền số", "công dân số" thành các thao tác đơn giản trong đời sống hàng ngày.

Để quá trình chuyển đổi số đi vào chiều sâu, Thái Nguyên xác định phải đầu tư cho nguồn nhân lực và cơ chế phối hợp. Ban Chỉ đạo Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số do Bí thư Tỉnh ủy làm Trưởng ban được giao nhiệm vụ điều phối chung. Các sở, ngành, địa phương phải xây dựng kế hoạch cụ thể, gắn chỉ tiêu chuyển đổi số với đánh giá thi đua, khen thưởng.

Tỉnh cũng chú trọng hợp tác với các tập đoàn công nghệ lớn như Viettel, VNPT, FPT… để tận dụng kinh nghiệm và hạ tầng. Trung tâm Số của Đại học Thái Nguyên được đầu tư hiện đại, trở thành nơi nghiên cứu, thử nghiệm và đào tạo nhân lực công nghệ cho tỉnh và khu vực./.