Đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng đến năm 2030

<p style="text-align: justify;">Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng vừa ký Quyết định 2542/QĐ-TTg phê duyệt một số nhiệm vụ và giải pháp tăng cường hội nhập quốc tế trong lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng (TCĐLCL) đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu đặt ra là đưa Việt Nam vào nhóm 45 nước dẫn đầu về hạ tầng chất lượng, xây dựng ít nhất 100 TCVN hài hòa quốc tế, duy trì 60 chuẩn đo lường liên kết SI và bảo đảm 80% kết quả đánh giá sự phù hợp được quốc tế thừa nhận.</p>

Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 nằm trong nhóm 45 quốc gia dẫn đầu thế giới về chỉ số hạ tầng chất lượng toàn cầu

Quyết định xác định mục tiêu tổng quát là đẩy mạnh hội nhập quốc tế theo hướng chủ động, toàn diện, thực chất và linh hoạt; phù hợp với điều kiện của Việt Nam; lấy doanh nghiệp làm trung tâm; lấy hạ tầng chất lượng quốc gia làm nền tảng; và coi chuyển đổi số là động lực phát triển. Qua đó, hỗ trợ thiết thực cho phát triển kinh tế – xã hội, thúc đẩy năng suất, chất lượng, đổi mới sáng tạo, phát triển xanh và bền vững.

Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 xây dựng, công bố và áp dụng ít nhất 100 tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) mới phục vụ các nhóm công nghệ chiến lược, hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế. Tỷ lệ tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) hài hòa với tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn quốc tế đạt tối thiểu 75%.

Duy trì hệ thống chuẩn đo lường quốc gia với tối thiểu 60 chuẩn liên kết tới hệ đơn vị đo quốc tế (SI); mở rộng danh mục năng lực đo và hiệu chuẩn (CMC) được công nhận trong khuôn khổ thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau (CIPM-MRA) phục vụ xuất khẩu, sản phẩm công nghệ chiến lược và hội nhập kỹ thuật.

Tối thiểu 80% kết quả đánh giá sự phù hợp được quốc tế thừa nhận thông qua các thỏa thuận công nhận đa phương (MLA) và thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau (MRA); thúc đẩy ký kết các MRA song phương trong lĩnh vực thử nghiệm, chứng nhận hoặc đo lường với các thị trường xuất khẩu trọng điểm, nhằm giảm rào cản kỹ thuật trong thương mại và thúc đẩy xuất khẩu.

Cùng với đó, 100% các tổ chức đánh giá sự phù hợp trọng điểm (công lập và ngoài công lập) được công nhận theo tiêu chuẩn ISO/IEC và các hướng dẫn của IAF/ILAC/APAC, có đủ năng lực phục vụ đánh giá sự phù hợp, hỗ trợ xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm của Việt Nam và đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước. NQI gắn với đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số và mô hình quản lý tiên tiến, thuộc nhóm 45 quốc gia dẫn đầu thế giới trong xếp hạng Chỉ số hạ tầng chất lượng toàn cầu (Global Infrastructure Index - GII).

Quyết định đề ra các mục tiêu nâng cao vai trò quốc tế, trong đó Việt Nam sẽ đảm nhiệm vai trò chủ trì, đồng chủ trì hoặc thư ký tại 1–2 Ủy ban kỹ thuật hoặc nhóm công tác của các tổ chức tiêu chuẩn quốc tế. Bên cạnh đó, ít nhất 100 TCVN mới được đề xuất xây dựng tương thích với tiêu chuẩn quốc tế; tham gia tối thiểu 3/18 Ban kỹ thuật của Tổ chức Đo lường quốc tế OIML; tham gia ít nhất 4/6 nhóm công tác của Diễn đàn Đo lường Châu Á – Thái Bình Dương (APLMF).

9 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm

Để đạt được các mục tiêu trên, Thủ tướng Chính phủ đưa ra 9 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm các bộ ngành, địa phương cần thực hiện gồm: Hoàn thiện thể chế, pháp luật về TCĐLCL phù hợp hội nhập quốc tế; Tăng cường năng lực, chủ động tham gia và đề xuất tiêu chuẩn quốc tế; Hoàn thiện hạ tầng đo lường quốc gia đạt chuẩn quốc tế; Nâng cao năng lực các tổ chức công nhận; Nâng cao năng lực các tổ chức đánh giá sự phù hợp; Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực chất lượng cao về TCĐLCL; Tăng cường chuyển đổi số trong lĩnh vực TCĐLCL; Nâng cao nhận thức và truyền thông hội nhập quốc tế về TCĐLCL; Đầu tư phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia (NQI).

Để tăng cường năng lực, chủ động tham gia và đề xuất tiêu chuẩn quốc tế, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần phải đẩy mạnh hài hòa TCVN với tiêu chuẩn quốc tế và tiêu chuẩn khu vực trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế, đặc biệt chú trọng phát triển các tiêu chuẩn của công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược. Hợp tác với chuyên gia quốc tế để xây dựng và đề xuất các tổ chức quốc tế có uy tín ban hành từ 2 - 3 tiêu chuẩn quốc tế mới do Việt Nam chủ trì; chủ động, tích cực tham gia, nâng cao vai trò của Việt Nam trong các tổ chức quốc tế và khu vực về TCĐLCL Việt Nam là thành viên, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, đóng góp chuyên môn tại các hội nghị, diễn đàn kỹ thuật quốc tế; hỗ trợ tổ chức, chuyên gia Việt Nam trong việc chủ trì nghiên cứu, đề xuất dự án xây dựng tiêu chuẩn quốc tế...

Nhiệm vụ để hoàn thiện hạ tầng đo lường quốc gia đạt chuẩn quốc tế là phát triển hạ tầng kỹ thuật đo lường đồng bộ, thống nhất từ Trung ương đến địa phương và các ngành, lĩnh vực; nâng cấp, đầu tư mới hệ thống chuẩn đo lường quốc gia theo hướng tiên tiến, hiện đại ngang tầm các nước trong khu vực. 

Đầu tư và đẩy mạnh hỗ trợ kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực đo và hiệu chuẩn (CMC) của các phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia về đo lường, bảo đảm được quốc tế thừa nhận; mở rộng hợp tác song phương với các viện đo lường quốc gia của các nước phát triển và các tổ chức quốc tế về đo lường công nghiệp để nghiên cứu, xây dựng phương pháp đo, phép đo, chuẩn đo lường và chất chuẩn...

Vận hành hiệu quả các nền tảng số dùng chung trong lĩnh vực TCĐLCL, kết nối, chia sẻ dữ liệu với hệ thống thông tin của các tổ chức quốc tế và quốc gia đối tác, phục vụ thu thập, phân tích dữ liệu và hội nhập quốc tế; phát triển nền tảng số hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong ứng dụng mã số mã vạch, truy xuất nguồn gốc, nhãn điện tử, hộ chiếu số sản phẩm, góp phần nâng cao chất lượng, năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường quốc tế cho sản phẩm Việt Nam.

Đồng thời, đẩy mạnh việc cung cấp trực tuyến thông tin về chính sách, pháp luật và hoạt động của lĩnh vực TCĐLCL, tạo thuận lợi cho tổ chức, doanh nghiệp trong nước và quốc tế tra cứu, đánh giá, xếp hạng các chỉ số liên quan đến Việt Nam. Việt Nam ưu tiên bố trí đủ nguồn lực ngân sách nhà nước cho hoạt động TCĐLCL; thiết lập cơ chế hỗ trợ tài chính, kỹ thuật và tư vấn theo mô hình hợp tác công - tư (PPP) nhằm nâng cao năng lực kỹ thuật và thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa mang thương hiệu Việt Nam...

Việc đẩy mạnh hội nhập quốc tế trong lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng sẽ giúp Việt Nam thu hẹp khoảng cách với các nước tiên tiến, giảm chi phí tuân thủ kỹ thuật cho doanh nghiệp, thúc đẩy thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Cùng với sự phát triển của hệ thống hạ tầng chất lượng quốc gia và chuyển đổi số, hàng hóa Việt Nam sẽ có "tấm hộ chiếu kỹ thuật" để tiếp cận thị trường thế giới nhanh hơn, thuận lợi và bền vững hơn.