Đề xuất đưa danh mục công nghệ cao vào Luật để làm cơ sở ưu tiên lĩnh vực đầu tư

<p>Nhiều ý kiến đại biểu nhấn mạnh phải làm rõ nội hàm "công nghệ cao" để dễ thu hút dự đầu tư theo đúng tính chất; cùng với đó bổ sung tiêu chí định lượng, đưa danh mục công nghệ cao vào Luật làm cơ sở ưu tiên đầu tư và chỉ ưu đãi khi doanh nghiệp thực sự có năng lực công nghệ, không phát triển dàn trải các khu công nghệ tránh lãng phí nguồn lực.</p>

Chiều 6/11, Quốc hội thảo luận tại Tổ về Dự án Luật Chuyển đổi số; Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ. Tham gia thảo luận tại Tổ 11 có Đoàn ĐBQH Thành phố Cần Thơ và Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên.

Cho ý kiến về Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi), Đại biểu Lê Quang Tùng (Bí thư Thành ủy Cần Thơ), Đoàn ĐBQH Thành phố Cần Thơ nhấn mạnh tính cần thiết của việc xây dựng và ban hành Luật này. Cho biết, "các địa phương rất quan tâm đến việc triển khai hiệu quả, đặc biệt là vấn đề thu hút nhà đầu tư và thúc đẩy chuyển giao, ứng dụng công nghệ cao".

Đại biểu chia sẻ, trong thực tế, khi xác định "công nghiệp công nghệ cao" hay "công nghệ cao", nội hàm khái niệm này vẫn chưa được làm rõ. Điều này dẫn đến khó khăn trong việc thu hút đầu tư vì chúng ta chưa xác định rõ đâu là dự án công nghệ cao theo đúng tính chất. Trước đây, việc xác định chủ yếu dựa trên suất đầu tư tính trên mỗi hecta, từ đó xem xét có phải công nghiệp công nghệ cao hay không. "Cách làm này hiện nay cần được xem xét lại", Đại biểu Lê Quang Tùng nhấn mạnh.

Theo đại biểu, trước kia, chúng ta có các khu công nghệ cao, điển hình là Khu Công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh. Hiện nay một số địa phương cũng xây dựng khu nông nghiệp công nghệ cao. Tuy nhiên, nhìn tổng thể, chỉ có hai khu công nghệ cao tại Hòa Lạc và TP. Hồ Chí Minh đang hoạt động sôi động, cùng với đó là các khu công nghệ cao trong nông nghiệp, công nghệ thông tin và các mô hình mới hình thành sau này.

Trong thời gian gần đây xuất hiện những mô hình mới như "khu kinh tế số" hay "công viên kinh tế số", tạo nên những hệ sinh thái mới trong lĩnh vực công nghệ cao. Các mô hình này dựa trên việc xây dựng trung tâm tính toán và ứng dụng các công nghệ này vào chuyển đổi số và công nghệ thông tin. Từ thực tế như vậy, Đại biểu Lê Quang Tùng cho rằng, Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi) lần này cần có phạm vi bao quát để điều chỉnh các hoạt động mang tính công nghệ cao hoặc ứng dụng công nghệ cao, đặc biệt là các hoạt động có hiệu suất và hiệu quả đầu tư cao. "Điều này sẽ giúp các địa phương có cơ sở vận dụng các cơ chế đặc thù nhằm thu hút các dự án phù hợp", đại biểu cho biết.

Cũng liên quan tới nội dung này, Đại biểu Nguyễn Thanh Phương, Đoàn ĐBQH Thành phố Cần Thơ cho rằng cần thay đổi tư duy phát triển khu công nghệ. Theo đó, quy định trong Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) theo hướng: khi doanh nghiệp thực sự mạnh về công nghệ cao đến đầu tư thì phải có chính sách ưu đãi rõ ràng. "Chúng ta đón chào bằng chính sách ưu đãi, hỗ trợ về mặt bằng, hạ tầng... để họ vừa nghiên cứu, vừa sản xuất và chuyển giao công nghệ. Cách làm đó sẽ khả thi hơn so với việc đầu tư sẵn khu mà không có nhà đầu tư đến, gây lãng phí". Đại biểu Nguyễn Thanh Phương chia sẻ thêm, thực tế của Cần Thơ trước đây từng xây dựng các khu công nghệ thông tin tập trung, nhưng sau khi làm xong, giải phóng mặt bằng vẫn chưa hoàn tất mà cũng chưa thu hút được doanh nghiệp. Do đó đại biểu cho rằng, không thể phát triển khu công nghệ cao ồ ạt ở tất cả các địa phương, mà chỉ nên tập trung ở một vài nơi có điều kiện thuận lợi, như TP. Hồ Chí Minh hoặc Hòa Lạc.

Góp ý về tiêu chí xác định công nghệ cao được ưu tiên, quy định tại Điều 5, Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh, Trưởng Đoàn ĐBQH Thành phố Cần Thơ nhận thấy các tiêu chí đang quy định khá chung chung. "Tôi đề nghị bổ sung các tiêu chí mang tính định lượng để xác định rõ lĩnh vực công nghệ cao được ưu tiên đầu tư và phát triển. Tất nhiên, Chính phủ có thể quy định chi tiết thêm, nhưng ở đây chúng ta có thể đưa ra các tiêu chí định lượng rất rõ ràng, ví dụ: số lượng bằng sáng chế, mức đóng góp giá trị gia tăng, trình độ nhân lực tham gia… Những tiêu chí này hoàn toàn có thể lượng hóa", Đại biểu nhấn mạnh.

Tán thành với ý kiến Đại biểu Lê Quang Tùng đã đề cập trước đó, Đại biểu Tuấn Anh cho rằng, cần có danh mục công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển, làm căn cứ để xác định các lĩnh vực cần khuyến khích, hỗ trợ hoặc ưu tiên chuyển giao công nghệ. "Nếu không có danh mục này thì rất khó triển khai". Nhấn mạnh như vậy, đại biểu cho rằng, danh mục này "hoàn toàn có thể quy định ngay trong Luật".

Liên quan đến bố trí ngân sách tại Khoản 1, Điều 12 về tỷ lệ ngân sách dành cho nghiên cứu, phát triển khoa học công nghệ và công nghệ chiến lược. Đại biểu nhận thấy, trong Luật Khoa học và Công nghệ, tại Điều 61, đã quy định bố trí 3% ngân sách cho phát triển khoa học và công nghệ. Vì vậy trong Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi), khi nói bố trí ngân sách "phù hợp", cần xác định rõ phần này có nằm trong 3% nói trên hay không. "Nếu không nằm trong 3% thì phải quy định rõ. Còn nếu đã nằm trong 3% thì tôi cho rằng không cần lặp lại ở đây, tránh trở thành khẩu hiệu mà không có tính khả thi", đại biểu kiến nghị.