Doanh nghiệp kỳ vọng Luật Công nghệ cao (sửa đổi) tạo đột phá cho đầu tư và đổi mới sáng tạo

<p style="text-align: justify;">Việc Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì hoàn thiện Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) đang thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là những đơn vị đang hoạt động trong ba khu công nghệ cao trọng điểm quốc gia: TP.HCM, Hòa Lạc và Đà Nẵng. Từ các tập đoàn lớn đến những startup công nghệ, điểm chung là sự đồng tình với tinh thần hoàn thiện thể chế, song cũng gửi gắm mong muốn Luật phải đủ mạnh, rõ ràng và gắn chặt với nhu cầu thực tiễn sản xuất, đầu tư.</p>

Hành lang pháp lý rõ ràng, ưu đãi thực chất cho R&D và thương mại hóa

Tại Khu Công nghệ cao TP.HCM (SHTP), nơi hội tụ hơn 160 dự án công nghệ cao với tổng vốn đầu tư trên 13 tỷ USD, nhiều doanh nghiệp cho rằng Luật sửa đổi là cơ hội để mở rộng hoạt động nghiên cứu, phát triển (R&D) và kết nối với chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo Ban quản lý SHTP, nhiều doanh nghiệp đã tăng tỷ lệ chi cho R&D, nhưng họ mong muốn Luật mới phải làm rõ tiêu chí doanh nghiệp công nghệ cao, quy định minh bạch hơn về ưu đãi thuế, đất đai và hạ tầng, để hoạt động R&D "không chỉ dừng ở hình thức mà thật sự dẫn đến sản phẩm thương mại hóa".

Tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, nơi Viettel, FPT và Phenikaa đang xây dựng trung tâm nghiên cứu quy mô lớn, các doanh nghiệp nhấn mạnh cần cơ chế đặc thù để phát triển hạ tầng và thu hút nhân lực chất lượng cao.

Các hội thảo góp ý cho dự thảo đều cho rằng: "Hòa Lạc phải có chính sách riêng để trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia chứ không chỉ là khu công nghiệp công nghệ cao thuần túy."

Ở Đà Nẵng, các doanh nghiệp và trường đại học cũng đề nghị Luật nên tăng cường chính sách hỗ trợ chuyển giao công nghệ, hỗ trợ phòng thí nghiệm trọng điểm, và giảm chi phí thử nghiệm, chứng nhận để rút ngắn quãng đường từ nghiên cứu đến thị trường.

Doanh nghiệp đề xuất: Cần "lượng hóa" tiêu chí và ưu đãi rõ ràng

Từ thực tế vận hành, cộng đồng doanh nghiệp đã đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể để Luật thực sự đi vào đời sống: Nhiều ý kiến đề nghị Dự thảo cần quy định rõ các ngưỡng và chỉ số cụ thể để được công nhận là doanh nghiệp công nghệ cao, chẳng hạn tỷ lệ chi R&D trên doanh thu, số sáng chế, mức nội địa hóa sản phẩm. Cách tiếp cận này giúp tránh tình trạng "mượn danh công nghệ cao" để nhận ưu đãi mà không đầu tư thực chất.

Các tập đoàn như FPT đánh giá cao chính sách khuyến khích nghiên cứu, song cho rằng cần hướng dẫn kỹ thuật rõ ràng về cách hạch toán chi phí R&D để được khấu trừ thuế.

Do đó, Luật và các Nghị định cần đồng bộ hóa từ quy định đến hướng dẫn thực thi.

Nhiều startup và doanh nghiệp nhỏ mong Nhà nước hỗ trợ chi phí thử nghiệm, chứng nhận, xúc tiến thị trường để sản phẩm "Made in Vietnam" có cơ hội vươn ra thị trường nội địa và quốc tế.

Các doanh nghiệp sản xuất lớn như Samsung, Intel hay doanh nghiệp Việt trong ngành vật liệu, cơ khí chính xác đều khẳng định: phát triển công nghiệp công nghệ cao không thể tách khỏi công nghiệp hỗ trợ.

Do đó, Luật cần có ưu đãi song song cho các doanh nghiệp sản xuất linh kiện, vật liệu lõi trong nước để tăng tỷ lệ nội địa hóa và năng lực tự chủ.

Viettel bày tỏ mong muốn chính sách đồng bộ, đủ sức khuyến khích các doanh nghiệp dám đầu tư dài hạn vào công nghệ lõi.

Tương tự, Vingroup, Phenikaa và FPT cũng kỳ vọng Luật mới sẽ bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho chuyển giao công nghệ có điều kiện, và khuyến khích sử dụng sản phẩm công nghệ nội địa trong các dự án công, qua đó tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt trên sân nhà.

Song song với kỳ vọng, các doanh nghiệp cũng bày tỏ lo ngại nếu ưu đãi thiếu tiêu chí lượng hóa, thiếu cơ chế hậu kiểm, sẽ nảy sinh tình trạng lợi dụng chính sách.

Một số doanh nghiệp tại SHTP phản ánh thủ tục hành chính vẫn còn phức tạp, mất nhiều thời gian phê duyệt dự án, ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư.

Vì vậy, Luật cần đi kèm cơ chế kiểm toán, công khai danh sách dự án được ưu đãi, đồng thời đơn giản hóa quy trình phê duyệt để doanh nghiệp tập trung cho hoạt động sản xuất, đổi mới.

Nếu được thiết kế đủ mạnh, minh bạch và gắn thực tiễn, Luật Công nghệ cao (sửa đổi) sẽ không chỉ là hành lang pháp lý cho đầu tư công nghệ, mà còn là động lực quan trọng giúp doanh nghiệp Việt làm chủ công nghệ lõi, phát triển sản phẩm mang thương hiệu Việt trên thị trường toàn cầu.