Đổi mới tư duy, hành động dựa trên kết quả, kiến tạo giá trị cho phát triển đất nước

<p style="text-align: justify;">Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 của Khối Khoa học, Chiến lược, Hợp tác quốc tế và Pháp chế, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh yêu cầu các đơn vị đổi mới tư duy, chuyển mạnh sang cách làm dựa trên kết quả và giá trị tạo ra cho xã hội; tăng cường vai trò dẫn dắt chiến lược, kiến trúc thể chế, hợp tác quốc tế thực chất, phát triển nền tảng tri thức dài hạn và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, qua đó góp phần kiến tạo sức mạnh tổng hợp cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN,ĐMST&CĐS) trong giai đoạn mới.</p>

Ngày 20/12/2025, Khối Khoa học, Chiến lược, Hợp tác quốc tế và Pháp chế đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, đồng thời xác định phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.

Thay mặt Khối, ông Phạm Đình Nguyên, Giám đốc Học viện Chiến lược Khoa học và Công nghệ, đã báo cáo toàn diện kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2025.

Theo đánh giá, 2025 là năm mang ý nghĩa bước ngoặt đối với công tác xây dựng thể chế, hoạch định chiến lược, hợp tác quốc tế, đào tạo nguồn nhân lực KH&CN và phát triển công nghệ chiến lược, trong bối cảnh yêu cầu đổi mới phương thức quản trị quốc gia và sắp xếp tổ chức bộ máy được đặt ra mạnh mẽ.

Trong lĩnh vực xây dựng và hoàn thiện thể chế, Vụ Pháp chế đã tham mưu trình Quốc hội thông qua 10 luật và 01 nghị quyết; trình Chính phủ ban hành 19 nghị định và 12 nghị quyết; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành 39 quyết định; đồng thời ban hành 47/69 thông tư theo kế hoạch. Công tác rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được triển khai toàn diện, góp phần đồng bộ hóa khung pháp lý về KHCN,ĐMST&CĐS. Điểm nổi bật là việc đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, tăng cường áp dụng trình tự rút gọn, trình tự đặc biệt và bước đầu ứng dụng các công cụ số, trí tuệ nhân tạo trong công tác pháp điển và soạn thảo văn bản.

Đối với Vụ Khoa học Xã hội, Nhân văn và Tự nhiên đã tập trung làm rõ vai trò nền tảng của khoa học xã hội và nhân văn đối với mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao, tăng cường ổn định và đồng thuận xã hội trong giai đoạn mới. Vụ đã chuyển mạnh từ cách tiếp cận "nghiên cứu để biết" sang "nghiên cứu để hành động", thúc đẩy nghiên cứu liên ngành, kết hợp khoa học xã hội với dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và khoa học quản lý, qua đó hỗ trợ thiết kế chính sách phát triển con người, nâng cao năng lực quản trị phát triển và chất lượng điều hành.

Trong lĩnh vực nghiên cứu và phát triển công nghệ, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc (VKIST) ghi nhận nhiều kết quả nổi bật, đặc biệt là đăng ký 07 sáng chế và giải pháp hữu ích trong năm 2025. Viện tập trung nghiên cứu các lĩnh vực công nghệ then chốt về môi trường và năng lượng, trong đó có công nghệ pin thứ cấp và các giải pháp lưu trữ năng lượng, một trong những trụ cột công nghệ quan trọng phục vụ chuyển dịch năng lượng và công nghiệp công nghệ cao. Đồng thời, VKIST đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp để thương mại hóa sản phẩm KH&CN, góp phần tăng cường năng lực đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Ở lĩnh vực hợp tác quốc tế, hoạt động đối ngoại KHCN,ĐMST&CĐS tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, chuyển từ cách tiếp cận "tham gia" sang "chủ động dẫn dắt và tạo ảnh hưởng". Trong năm, Bộ đã ký 01 hiệp định hợp tác cấp Chính phủ và 19 thỏa thuận hợp tác cấp Bộ; triển khai 45 nhiệm vụ đồng tài trợ nghiên cứu; tổ chức 38 đoàn công tác cấp cao, mở rộng hợp tác với các đối tác chiến lược, đồng thời đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng tại các tổ chức quốc tế chuyên ngành. Tuần lễ số quốc tế Việt Nam được tổ chức thành công với sự tham gia của 30 đoàn quốc tế, hơn 1.000 đại biểu, 30 phiên chuyên đề và nhiều sản phẩm công nghệ trình diễn, góp phần khẳng định vị thế, uy tín và vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đối với Học viện Chiến lược KH&CN, công tác đào tạo, bồi dưỡng tiếp tục được triển khai mạnh mẽ, hướng tới phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của thời kỳ mới. Học viện đã tổ chức nhiều chương trình tập huấn quy mô lớn về kỹ năng số, trí tuệ nhân tạo, đổi mới sáng tạo và quản trị hiện đại cho cán bộ ở Trung ương và địa phương; đồng thời từng bước xây dựng mô hình cơ sở đào tạo chất lượng cao, hướng tới chuẩn khu vực và quốc tế, đóng góp trực tiếp vào việc nâng cao năng lực quản trị và thực thi chính sách KHCN,ĐMST&CĐS.

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo cũng chỉ ra những khó khăn, thách thức như áp lực công việc lớn trong khi nguồn nhân lực pháp chế và chuyên gia chuyên sâu còn hạn chế; một số nhiệm vụ nghiên cứu còn chậm tiến độ; hợp tác quốc tế cần tập trung hơn vào các lĩnh vực trọng tâm; hạ tầng xuất bản khoa học và quản trị dữ liệu cần tiếp tục được đầu tư tương xứng.

Bước sang năm 2026, Khối xác định tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức triển khai nhiệm vụ theo hướng hiện đại, dựa trên dữ liệu và công nghệ số; nâng cao chất lượng thể chế; gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu khoa học với yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội; đẩy mạnh hợp tác quốc tế theo hướng thực chất, hiệu quả và nâng tầm ảnh hưởng; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường truyền thông khoa học, góp phần xây dựng KHCN,ĐMST&CĐS trở thành động lực then chốt của phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy đánh giá cao những nỗ lực, đóng góp và kết quả mà các đơn vị trong Khối đã đạt được thời gian qua, nhất là trong bối cảnh yêu cầu nhiệm vụ ngày càng cao, khối lượng công việc lớn và nhiều thay đổi về tổ chức, phương thức quản lý. Thứ trưởng nhấn mạnh, đây là tiền đề quan trọng để các đơn vị tiếp tục tự tin đổi mới, phát huy vai trò nòng cốt trong hệ sinh thái quản lý KHCN,ĐMST&CĐS của Bộ.

Thứ trưởng đề nghị, thời gian tới các đơn vị cần mạnh dạn đổi mới mục tiêu và cách xác định KPI, hướng trọng tâm vào giá trị tạo ra cho xã hội, mức độ ứng dụng và tác động thực tiễn. Đồng thời, phải đổi mới phương thức làm việc, tăng cường ứng dụng công nghệ, công cụ số và trí tuệ nhân tạo để nâng cao năng suất, giảm phụ thuộc vào sức lao động thủ công, chuẩn hóa quy trình và tri thức. Cùng với đó, lãnh đạo và cán bộ mỗi đơn vị cần chủ động, tự tin hơn trong vai trò dẫn dắt, dám thử nghiệm, dám đổi mới, dám chịu trách nhiệm, qua đó nâng cao chất lượng tham mưu, hiệu quả triển khai nhiệm vụ và đóng góp thiết thực hơn cho sự phát triển của ngành và đất nước trong năm 2026.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, năm 2025 là năm bản lề khi Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ KH&CN hợp nhất thành Bộ KH&CN, tạo nên sức mạnh tổng hợp, nâng tầm sứ mệnh, quy mô và yêu cầu cao hơn đối với ngành KHCN,ĐMST&CĐS. Bộ trưởng đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực và kết quả mà các đơn vị trong Khối đã đạt được, đặc biệt trong bối cảnh nhiệm vụ mới, nhiệm vụ khó, khối lượng công việc lớn và nhiều thay đổi về tổ chức, phương thức quản lý.

Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị đổi mới tư duy, chuyển mạnh sang cách làm dựa trên kết quả và giá trị tạo ra cho xã hội; lấy tác động thực tiễn, hiệu quả phục vụ phát triển đất nước làm thước đo.

Học viện Chiến lược KH&CN phải trở thành "bộ não chiến lược" của Bộ, tham mưu chiến lược trung - dài hạn, hoạch định chính sách, thường xuyên dự báo xu thế, phân tích kịch bản phát triển, lựa chọn chính sách tối ưu; đổi mới công tác đào tạo theo hướng rèn luyện năng lực tư duy chiến lược và giải quyết vấn đề thực tiễn.

Đối với Vụ Pháp chế, Bộ trưởng nhấn mạnh, cần khẳng định vai trò kiến trúc sư thể chế, xây dựng hệ thống pháp lý mang tính kiến tạo, hài hòa giữa phát triển và kiểm soát rủi ro, kết hợp linh hoạt công cụ pháp lý, đảm bảo tính đồng bộ giữa các lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS.

Đối với Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ trưởng yêu cầu đẩy mạnh hợp tác chiến lược, mang tri thức và công nghệ toàn cầu về phục vụ các bài toán của Việt Nam, tận dụng hiệu quả mạng lưới chuyên gia trong và ngoài nước.

Với Vụ Khoa học Xã hội, Nhân văn và Tự nhiên, Bộ trưởng nhấn mạnh định hướng xây dựng nền tảng tri thức dài hạn cho quốc gia, xác định rõ những lĩnh vực tri thức cốt lõi cần ưu tiên trong 10-20 năm tới; tập trung vào các bài toán lớn của đất nước, tránh dàn trải; tăng cường tích lũy tri thức qua nhiều chu kỳ; đóng góp thiết thực cho hoạch định chính sách và phát triển kinh tế - xã hội.

Bộ trưởng yêu cầu VKIST tập trung nghiên cứu, làm chủ công nghệ, thương mại hóa sản phẩm; trở thành hình mẫu về viện nghiên cứu hiện đại, vận hành theo chuẩn quốc tế; hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp theo hướng đồng phát triển giải pháp; chủ động thu hút nhân lực tinh hoa trong và ngoài nước; đặc biệt là trở thành đơn vị mẫu về triển khai các cơ chế, chính sách mới của Bộ trong lĩnh vực KHCN,ĐMST&CĐS.

Bộ trưởng nhấn mạnh, để hoàn thành sứ mệnh mới, mỗi đơn vị và mỗi cán bộ phải có khát vọng lớn, yêu nghề, giỏi nghề, làm việc tử tế, có kỷ luật và tinh thần cống hiến. Bộ trưởng tin tưởng rằng với khát vọng lớn, tinh thần đổi mới, sự chuyên nghiệp và đoàn kết, các đơn vị trong Khối sẽ tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt, đóng góp thiết thực hơn, mạnh mẽ hơn cho sự phát triển của Bộ KH&CN và sự nghiệp phát triển đất nước trong giai đoạn mới.