Dồn lực làm đổi thay vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Phú Thọ

<p style="text-align: justify;">Những năm qua, cùng với việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, tỉnh Phú Thọ ưu tiên tập trung nguồn lực đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho các dự án giao thông, trường học, y tế, nước sạch; đẩy mạnh liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp, ngân hàng, người dân nhằm phát triển sản xuất, xây dựng chuỗi giá trị đặc trưng. </p><p style="text-align: justify;">Các hoạt động này đang tạo chuyển biến rõ nét trong đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi.</p>

Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021–2030, Phú Thọ đã có bước bứt phá mạnh mẽ. 

Sau 5 năm triển khai giai đoạn I (2021–2025), tỉnh đầu tư hạ tầng và bố trí dân cư ổn định tại 13 điểm tái định cư tập trung; hỗ trợ hàng trăm hộ di chuyển đến nơi an toàn, tránh nguy cơ sạt lở và lũ quét.

Tổng nguồn lực huy động cho chương trình đạt hơn 4.938 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương chiếm hơn 4.365 tỷ đồng; ngân sách địa phương đối ứng 456 tỷ đồng, phần còn lại từ tín dụng và nguồn lực xã hội hóa.

Nhờ đầu tư đúng hướng, 100% xã vùng DTTS đã có đường ô tô cứng hóa đến trung tâm, tỷ lệ hộ nghèo giảm trung bình 1,6%/năm; thu nhập bình quân của đồng bào đạt 42 triệu đồng/năm.

Các tiểu dự án được triển khai thực chất và mang lại hiệu quả rõ rệt: 16/85 xã thoát khỏi diện đặc biệt khó khăn; hơn 1.500 hộ được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở; 765 công trình hạ tầng thiết yếu hoàn thành (trong đó có 42 công trình nước sạch tập trung); cấp nước sinh hoạt cho gần 20.000 hộ; 12.700 lao động được đào tạo nghề; hơn 6.800 hộ tham gia phát triển chuỗi giá trị nông, lâm nghiệp.

Song song với đầu tư hạ tầng, Phú Thọ đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất và quản lý. Nhiều địa phương đã đưa vào sử dụng hệ thống giám sát công trình nước sạch từ xa, phần mềm quản lý dân cư vùng tái định cư, bản đồ số hiện trạng hạ tầng để phục vụ quy hoạch.

Trong sản xuất nông nghiệp, các mô hình ứng dụng giống mới, tưới thông minh, nhật ký điện tử, truy xuất nguồn gốc bằng QR code giúp nâng giá trị sản phẩm OCOP của đồng bào DTTS. Các hợp tác xã và hộ dân được hỗ trợ chuyển đổi số, tiếp cận thương mại điện tử để quảng bá sản phẩm đặc trưng như chè, mật ong, thổ cẩm…

Ở lĩnh vực văn hóa, giáo dục, y tế, chuyển đổi số góp phần thu hẹp khoảng cách hưởng thụ dịch vụ giữa vùng núi và đồng bằng: nhiều trường học vùng cao được trang bị thiết bị dạy học số; trạm y tế ứng dụng phần mềm quản lý bệnh án, khám chữa bệnh từ xa; các nhà văn hóa số được thiết lập để phục vụ sinh hoạt cộng đồng.

Ông Nguyễn Văn Thắng, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Phú Thọ – cho biết: “Nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ hỗ trợ hạ tầng mà còn tạo nền tảng để vùng đồng bào DTTS bắt kịp xu thế chuyển đổi số. Đây là động lực quan trọng để thu hẹp khoảng cách vùng miền, hướng tới phát triển bền vững.”

Tuy nhiên, ông Thắng cũng nhìn nhận, tiến độ phân bổ vốn và thủ tục đầu tư còn phức tạp; một số dự án chậm giải ngân, ảnh hưởng tới hiệu quả chung.

Giai đoạn 2026–2030,Phú Thọ xác định tiếp tục ưu tiên phát triển hạ tầng, nâng cao chất lượng sống và nguồn nhân lực vùng đồng bào DTTS. Tỉnh đặt mục tiêu huy động hơn 6.603 tỷ đồng (gồm 4.530 tỷ đồng vốn đầu tư công và 2.072 tỷ đồng vốn sự nghiệp).

Nguồn vốn tập trung cho các dự án cấp thiết: giao thông, trường học, y tế, nước sạch, nhà ở, đất sản xuất, đào tạo nghề, nâng cao thể trạng và chăm sóc sức khỏe đồng bào. Riêng năm 2026, tỉnh dự kiến bố trí hơn 1.300 tỷ đồng để giải quyết những nhu cầu cơ bản và cấp bách nhất.

Phú Thọ cũng đề nghị Trung ương xem xét phân định lại vùng DTTS, phù hợp với thực tế sau sáp nhập đơn vị hành chính. Bên cạnh đó, tỉnh sẽ tăng tốc các hoạt động chuyển đổi số: số hóa hồ sơ dân cư; xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, nông nghiệp; triển khai giải pháp số trong quản lý rừng, phòng chống thiên tai; thúc đẩy thương mại điện tử vùng cao.

Trong phát triển kinh tế, tỉnh tiếp tục khuyến khích ứng dụng khoa học – công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, xây dựng sản phẩm OCOP đặc trưng theo chuỗi giá trị, gắn với doanh nghiệp và hợp tác xã. Các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái gắn với bản sắc dân tộc tiếp tục được ưu tiên phát triển nhằm tạo sinh kế bền vững cho đồng bào.