Dữ liệu là năng lượng của thời đại số

<p style="text-align: justify;">Trong kỷ nguyên số, dữ liệu không chỉ là công cụ quản lý, mà đã trở thành linh hồn của chuyển đổi số, nền tảng cho mọi quyết sách, mọi sáng tạo, mọi bước tiến, hướng tới một quốc gia thông minh.</p>

Ngày 10/10/2025, Việt Nam kỷ niệm Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm thứ tư, lan tỏa tinh thần chuyển đổi số nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn. 

Không chỉ là một sự kiện thường niên, Ngày Chuyển đổi số quốc gia đang trở thành biểu tượng của tinh thần đổi mới tư duy, khơi dậy sức sáng tạo và lan tỏa khát vọng chuyển đổi số đến từng người dân, từng doanh nghiệp, từng cộng đồng, nơi công nghệ trở thành công cụ phục vụ con người, không thay thế con người.

Dữ liệu - Động lực thúc đẩy phát triển kinh tế

Mọi cuộc cách mạng đều bắt đầu bằng dữ liệu, nếu hơi nước, điện và máy tính từng làm thay đổi thế giới, ngày hôm nay, dữ liệu chính là năng lượng của thời đại số.

Dữ liệu được ví như "trái tim", "mạch máu" của mọi hoạt động của tổ chức trong chuyển đổi số. Một nền tảng dữ liệu mạnh không chỉ bảo đảm sự thành công của quá trình số hóa mà còn giúp tổ chức duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh. Dữ liệu tốt và thông tin thống kê đầy đủ, minh bạch sẽ làm tăng hiệu quả quản lý, khai thác sử dụng và phát triển kinh tế.

Báo cáo năm 2022 do Hãng nghiên cứu thị trường Statista thống kê cho thấy, quy mô doanh thu của thị trường dữ liệu lớn toàn cầu đã vượt mức 271 tỷ USD vào cuối năm 2022 và ước đạt 308 tỷ USD trong năm 2023. Dự báo con số này sẽ tăng mạnh, đạt hơn 655 tỷ USD vào năm 2029. Xu thế này cho thấy dữ liệu không chỉ còn bó hẹp trong phạm vi là một công cụ phục vụ cho quản lý, điều hành mà còn là một động lực thúc đẩy phát triển kinh tế.

Hiện, các nước OECD đang nỗ lực để mở rộng quyền truy cập vào "dữ liệu thông minh", bao gồm cả dữ liệu lớn cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng dữ liệu hành chính, thương mại và không gian địa lý. OECD khuyến nghị các nước nên đẩy mạnh việc cung cấp và sử dụng dữ liệu mở của chính phủ trong các lĩnh vực như khu vực công để xây dựng chính phủ liêm chính và phát triển bền vững.

Xây dựng hệ sinh thái dữ liệu là một trong các chiến lược quan trọng của chuyển đổi số tại mỗi quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, Nghị định số 47/2020/NĐ-CP về quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước, và Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị là đòn bẩy chiến lược, khẳng định mối liên kết không thể tách rời giữa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây chính là con đường ngắn nhất để Việt Nam phát triển nhanh, bền vững và hội nhập sâu trong kỷ nguyên dữ liệu.

Tại Lễ ra mắt Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia (NDA), Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định, chúng ta đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu đã trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành năng lượng mới, thậm chí là "máu" của nền kinh tế số. Để chuyển đổi số thành công, cần phải có chính sách kiến tạo hệ sinh thái dữ liệu đủ mạnh, xây dựng các tiền đề cho sự ra đời và hình thành ngành công nghiệp dữ liệu.

Đẩy mạnh ứng dụng KH&CN phục vụ chuyển đổi số quốc gia

Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, giải pháp đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ phục vụ công cuộc chuyển đổi số quốc gia, xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Điển hình như: Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó nhấn mạnh yêu cầu cấp bách đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số; Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 phê duyệt chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030, xác định rõ 3 trụ cột gồm Chính phủ số, Kinh tế số và Xã hội số. Đây là kim chỉ nam quan trọng cho tiến trình chuyển đổi số toàn diện, sâu rộng và bền vững tại Việt Nam.

Việc thực hiện chuyển đổi số tiếp tục được khẳng định tại Quyết định số 749/QĐ-TTg, 942/QĐ-TTg và 2289/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 34/CT-TTg về việc xây dựng đề án chuyển đổi số của các bộ, ngành, địa phương... Tại Đại hội XIII của Đảng, chuyển đổi số được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Hạ tầng số, xương sống của nền kinh tế số đang được đầu tư mạnh mẽ, chuyển đổi số không còn là khẩu hiệu mà là hành động cụ thể, lan tỏa đến từng người dân, từng doanh nghiệp.

Bộ Công an đang chủ trì xây dựng danh mục 12 cơ sở dữ liệu quốc gia được ví như bản đồ gen của quốc gia số. Danh mục này không chỉ giúp tránh trùng lặp, tăng khả năng kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, mà còn bảo đảm tính toàn vẹn, an toàn và khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu quốc gia. Đây chính là nền tảng quan trọng để hiện đại hóa quản trị nhà nước, tinh giản thủ tục hành chính và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội dựa trên dữ liệu - đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành quốc gia số thực chất, toàn diện và vì con người.

Mục tiêu xây dựng hạ tầng dữ liệu thống nhất, đồng bộ, xuyên suốt để Chính phủ, doanh nghiệp và người dân cùng chia sẻ, cùng phát triển. Khi dữ liệu được kết nối, mỗi quyết định trở nên chính xác hơn, mỗi hoạt động trở nên hiệu quả hơn, mỗi người dân được phục vụ tốt hơn.

Dữ liệu chỉ có giá trị khi được phân tích, kết nối và biến thành hành động. Chính quyền dự báo sớm dịch bệnh, doanh nghiệp đoán trước thị trường, người dân nhận dịch vụ nhanh, minh bạch, thuận tiện. Dữ liệu tốt chính là năng lượng trí tuệ biến điều bất định thành dự đoán, biến thông tin thành sức mạnh.

Chuyển đổi số không thể đi xa nếu thiếu niềm tin, người dân chỉ chia sẻ dữ liệu khi tin rằng dữ liệu ấy được bảo vệ, được sử dụng vì lợi ích chung, bởi bảo vệ dữ liệu cá nhân là bảo vệ phẩm giá con người trong thời đại số.

Một chính phủ số thực chất là một chính phủ dẫn dắt bằng dữ liệu, không chỉ quản lý bằng mệnh lệnh, khi mọi lĩnh vực từ dân cư, y tế, giáo dục, đến giao thông được kết nối, chính sách sẽ dựa trên dòng dữ liệu sống, phản ánh thực tế từng giây.

Chuyển đổi số không phải là cuộc đua công nghệ mà là cuộc cách mạng về nhận thức. Dữ liệu là con đường. Con người mới là mục tiêu. Khi dữ liệu giúp con người sống tốt hơn, minh bạch hơn, hạnh phúc hơn, đó mới là chuyển đổi số thực chất. Dữ liệu là linh hồn của chuyển đổi số, vì một Việt Nam số phát triển nhanh, bền vững và nhân văn.