Giảm nghèo kiểu mới ở Bắc Ninh: Ứng dụng công nghệ cao, phát triển sinh kế

<p style="text-align: justify;"><b>Từ tư duy "cho hỗ trợ" sang "tạo tự chủ", Bắc Ninh đang hình thành hệ sinh thái giảm nghèo hiện đại, gắn với ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Cách tiếp cận này giúp người dân nâng cao thu nhập, tự tin thoát nghèo và từng bước vươn lên làm giàu.</b></p>

Trong bối cảnh Bắc Ninh phát triển nhanh về công nghiệp – đô thị, tỉnh vẫn giữ vững mục tiêu an sinh, coi giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ trọng tâm, thể hiện sự phát triển bao trùm của địa phương. Tinh thần "không để ai bị bỏ lại phía sau" được cụ thể hóa bằng các chính sách tiếp cận chuẩn nghèo đa chiều mới.

Trao đổi với phóng viên, ông Bùi Quang Phát, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh cho biết: "Bắc Ninh luôn chủ trương chuyển từ hỗ trợ trực tiếp sang tạo động lực để người dân tự chủ. Chúng tôi muốn xóa dần tâm lý trông chờ, ỷ lại vào chính sách, đồng thời hỗ trợ người dân tiếp cận khoa học – công nghệ, kinh tế số để mở rộng sinh kế".

Nhờ cách làm mới, công tác giảm nghèo của tỉnh có bước chuyển rõ nét. Năm 2021, toàn tỉnh có 28.848 hộ nghèo (3,47%), đến năm 2024 giảm còn 8.308 hộ (0,97%). Nhiều địa bàn trước đây khó khăn như khu vực Bắc Giang (cũ) đến nay chỉ còn tỷ lệ hộ nghèo 1,73%. Với kết quả này, Bắc Ninh hoàn thành chỉ tiêu giảm nghèo sớm một năm so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh Bùi Quang Phát, chuyển đổi số đang trở thành đòn bẩy quan trọng trong chương trình giảm nghèo đa chiều. Tỉnh đã đưa công nghệ vào nhiều mắt xích của hệ thống an sinh xã hội. 

Trước hết, Bắc Ninh xây dựng cơ sở dữ liệu số về hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ mới thoát nghèo. Hệ thống cập nhật theo thời gian thực giúp chính quyền theo dõi sát đời sống từng hộ dân và đưa ra chính sách hỗ trợ hiệu quả, chính xác hơn.

Song song đó, người dân được hỗ trợ tiếp cận dịch vụ công, vay vốn, y tế, giáo dục thông qua nền tảng số. Các thủ tục vay vốn ưu đãi, đăng ký học nghề, tra cứu bảo hiểm hay thông tin khám chữa bệnh đều được thực hiện trực tuyến, giảm thời gian và chi phí đi lại, nhất là đối với người dân vùng khó khăn.

Trong sản xuất nông nghiệp, khoa học – công nghệ được ứng dụng mạnh mẽ thông qua các mô hình trồng rau công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, chăn nuôi hữu cơ ứng dụng cảm biến và IoT. Người nông dân có thể theo dõi môi trường nuôi trồng qua điện thoại, giảm rủi ro, tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.

Giai đoạn 2021–2024, Bắc Ninh triển khai đồng bộ ba nhóm giải pháp nền tảng để tạo sinh kế bền vững cho người dân. Trước hết là đào tạo nghề gắn với nhu cầu doanh nghiệp và xu thế chuyển đổi số. Hơn 4.800 lao động đã được đào tạo nghề ngắn hạn, trong đó hơn 70% có việc làm ngay sau đào tạo. Các trường nghề như Cao đẳng Bắc Ninh, Cao đẳng Công nghệ Việt – Hàn được đầu tư trang thiết bị mô phỏng quy trình sản xuất thông minh, giúp đào tạo sát với thực tế.

Xuất khẩu lao động tiếp tục là hướng đi mang lại hiệu quả rõ rệt. Nhiều hộ nghèo và cận nghèo được hỗ trợ vay vốn, đào tạo ngoại ngữ, tư vấn nghề nghiệp trước khi xuất cảnh. Thu nhập ổn định từ thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu giúp nhiều gia đình thoát nghèo nhanh và bền vững.

Bên cạnh đó, Bắc Ninh cũng chú trọng hỗ trợ nhà ở để người dân có thể ổn định cuộc sống. Đây là nền tảng rất quan trọng. Từ năm 2021 đến nay, Bắc Ninh đã hỗ trợ xây mới và sửa chữa 155 căn nhà với tổng kinh phí hơn 11 tỷ đồng. Nhà ở kiên cố giúp các hộ yên tâm sản xuất, phát triển kinh tế lâu dài.

Bước vào giai đoạn 2024–2025, Bắc Ninh đẩy mạnh phát triển sinh kế theo chuỗi giá trị nhằm tránh tái nghèo và nâng cao giá trị nông sản. Tỉnh tăng cường kết nối nông dân với hợp tác xã, doanh nghiệp tiêu thụ; mở rộng các mô hình sản xuất theo chuỗi như rau sạch, chăn nuôi hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn. Đồng thời, các hợp tác xã được hỗ trợ chuyển đổi số với các hoạt động như truy xuất nguồn gốc, bán hàng online, quảng bá sản phẩm trên sàn thương mại điện tử.

Những mô hình như trồng rau công nghệ cao, sửa chữa cơ khí hay điện dân dụng được người dân hưởng ứng vì tính thực tiễn cao, "học nhanh – làm được ngay – thu nhập ổn định".

Trong thời gian tới, Bắc Ninh tiếp tục đặt mục tiêu xây dựng nông thôn hiện đại, nơi người dân là chủ thể của phát triển. Tỉnh định hướng thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, phát triển hợp tác xã kiểu mới, số hóa quy trình sản xuất – tiêu thụ, đẩy mạnh chương trình OCOP và tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu số về an sinh xã hội.

Ông Bùi Quang Phát nhấn mạnh: "Chúng tôi mong muốn mỗi hộ dân không chỉ thoát nghèo mà còn có khả năng làm giàu dựa trên tri thức, công nghệ và sự nỗ lực của chính mình. Giảm nghèo phải gắn với hiện đại hóa nông thôn và chuyển đổi số".

Với cách làm linh hoạt, minh bạch và bền bỉ, Bắc Ninh đang khẳng định quyết tâm "không để ai bị bỏ lại phía sau", đồng thời xây dựng nền nông thôn văn minh, hiện đại, giàu bản sắc, nơi người dân thực sự làm chủ tương lai của mình.