Hải Phòng hướng tới trung tâm nhân lực chất lượng cao ngành điện tử và bán dẫn

Trong bối cảnh toàn cầu đang chứng kiến làn sóng cạnh tranh gay gắt về công nghệ, nhất là lĩnh vực bán dẫn “hạt nhân” của mọi công nghệ hiện đại, Hải Phòng đang từng bước khẳng định tầm nhìn trở thành trung tâm nhân lực chất lượng cao, đóng góp quan trọng vào chuỗi giá trị ngành điện tử và bán dẫn của Việt Nam.

Trong khuôn khổ Techfest Hải Phòng 2025, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Hội thảo "Xây dựng Hải Phòng thành trung tâm nhân lực chất lượng cao ngành điện tử, bán dẫn". Sự kiện thu hút đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp FDI, cộng đồng khởi nghiệp, các cơ sở đào tạo trong nước và quốc tế tham dự.

Hội thảo được xem là diễn đàn quan trọng để thành phố nhận diện cơ hội, thách thức và đề xuất giải pháp chiến lược, đưa Hải Phòng trở thành địa phương tiên phong trong đào tạo, thu hút và phát triển nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp công nghệ cao.

Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang làm thay đổi sâu sắc mọi lĩnh vực sản xuất, quản trị và đời sống. Trong đó, chip bán dẫn được ví như "dầu mỏ mới", là nền tảng của các công nghệ đột phá như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), xe điện, điện toán đám mây và công nghệ quốc phòng hiện đại.

Năm 2023, quy mô ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu đạt hơn 520 tỷ USD, và được dự báo tiếp tục tăng trưởng mạnh trong thập niên tới. Từ điện thoại thông minh, máy tính, tivi, đến hệ thống tự hành và các thiết bị y tế, chip bán dẫn hiện diện trong hầu hết mọi sản phẩm công nghệ, quyết định năng lực cạnh tranh của các nền kinh tế.

Tại Việt Nam, năm 2024 doanh thu toàn ngành đạt 18,7 tỷ USD, trong đó phần lớn đến từ các doanh nghiệp FDI với tổng vốn đầu tư hơn 11,6 tỷ USD. Chính phủ đã xác định đây là ngành công nghiệp mũi nhọn, ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (Quyết định 1018/QĐ-TTg), đặt mục tiêu doanh thu đạt trên 25 tỷ USD/năm, giá trị gia tăng 10-15%, và hình thành đội ngũ hơn 50.000 kỹ sư, cử nhân chất lượng cao.

Ba trụ cột chiến lược được đề ra gồm: Thể chế - hạ tầng - nhân lực, trong đó nguồn nhân lực được xem là yếu tố quyết định. Việt Nam cần sớm hình thành đội ngũ chuyên gia trình độ cao trong các lĩnh vực thiết kế vi mạch (IC Design), sản xuất - đóng gói - kiểm thử (Packaging & Testing) và phần mềm nhúng, trí tuệ nhân tạo cho bán dẫn (AI/ML for Semiconductor).

Với vị trí là trung tâm kinh tế lớn nhất vùng Duyên hải Bắc Bộ, có hạ tầng đồng bộ, hệ thống cảng biển quốc tế, sân bay, đường cao tốc kết nối thuận lợi, Hải Phòng đang trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư công nghệ cao.

Thành phố hiện dẫn đầu cả nước về tốc độ tăng trưởng GRDP và thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI), đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, tự động hóa và công nghệ số. Các khu công nghiệp hiện đại như DEEP C, VSIP, Nam Đình Vũ… đã và đang hình thành hệ sinh thái sản xuất - dịch vụ - logistics xanh và thông minh, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp công nghệ bán dẫn, vi mạch và điện tử phát triển.

Trong Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết 226 của Quốc hội về thí điểm cơ chế đặc thù phát triển thành phố, Hải Phòng được trao không gian thể chế vượt trội, cho phép áp dụng các chính sách ưu đãi thuế, đầu tư và phát triển nhân lực công nghệ cao. Đây là "đường băng cất cánh" để thành phố chủ động triển khai các chương trình phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đặc biệt trong các ngành chiến lược như bán dẫn.

Theo định hướng của thành phố, Hải Phòng sẽ xây dựng mô hình liên kết đào tạo - nghiên cứu - doanh nghiệp, kết nối giữa Ban Quản lý Khu kinh tế, Sở KH&CN, các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ cao, nhằm hình thành hệ sinh thái nhân lực bán dẫn toàn diện.

Trong giai đoạn đầu, thành phố dự kiến đào tạo 1.200 kỹ sư, chuyên gia và hàng nghìn lao động kỹ thuật trong các lĩnh vực điện tử, vi mạch, vật liệu và sản xuất thiết bị thông minh, đáp ứng nhu cầu nhân lực của các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã đề xuất nhiều giải pháp thiết thực: Đột phá về cơ chế, chính sách, đặc biệt trong thu hút đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp tham gia đào tạo và sử dụng nhân lực công nghệ cao. Phát triển hạ tầng đào tạo và nghiên cứu, đầu tư các phòng thí nghiệm hiện đại, trung tâm mô phỏng thiết kế vi mạch, khu thử nghiệm sản xuất chip. Tăng cường hợp tác quốc tế, mở rộng chương trình trao đổi chuyên gia, chuyển giao công nghệ và phát triển chương trình đào tạo chuẩn quốc tế. Thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực bán dẫn, hỗ trợ các startup công nghệ phát triển ý tưởng, sản phẩm và mô hình kinh doanh khả thi.

Những định hướng này phù hợp với xu thế toàn cầu, đồng thời tận dụng lợi thế sẵn có của Hải Phòng về hạ tầng công nghiệp, năng lực logistics và nguồn nhân lực trẻ.

Việc phát triển ngành bán dẫn không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là chiến lược phát triển bền vững dựa trên tri thức và công nghệ. Hải Phòng đang định hình lộ trình cụ thể để trở thành trung tâm quốc tế về đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng công nghệ bán dẫn điện tử.

Thành phố hướng tới mô hình hệ sinh thái mở, nơi doanh nghiệp, trường đại học và viện nghiên cứu cùng hợp tác chia sẻ hạ tầng, dữ liệu và nguồn lực để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Các chương trình liên kết quốc tế sẽ được mở rộng, tạo điều kiện cho sinh viên, kỹ sư và nhà nghiên cứu Hải Phòng tiếp cận công nghệ, quy trình và tiêu chuẩn toàn cầu.

Trong dài hạn, Hải Phòng đặt mục tiêu hình thành Trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) về bán dẫn cấp quốc gia, gắn với mạng lưới khu công nghiệp công nghệ cao, hỗ trợ thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, sản phẩm công nghệ. Đây sẽ là bước tiến chiến lược, đưa Hải Phòng không chỉ trở thành "công xưởng công nghệ" mà còn là "trái tim nhân lực" của ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam.

Với tầm nhìn đó, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đang trở thành động lực then chốt trong chiến lược phát triển mới của Hải Phòng. Thành phố đang từng bước kiến tạo nền tảng để các ý tưởng lớn về công nghệ bán dẫn điện tử không chỉ dừng ở kế hoạch, mà trở thành hiện thực, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm công nghệ và đổi mới sáng tạo của khu vực châu Á.