Hoạt động nghiên cứu khoa học đang được các trường đại học ở Hải Phòng đẩy mạnh nhằm tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho thành phố phát triển.

<p style="text-align: justify;">Tiến sĩ Trần Thế Nam, Trưởng Phòng Khoa học và Công nghệ, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam cho biết, năm học 2024 - 2025 được đánh giá thành công nhất đối với phong trào nghiên cứu khoa học sinh viên trong 10 năm trở lại đây của trường. Trường có 162 đề tài nghiên cứu khoa học với sự tham gia của 565 sinh viên. Lĩnh vực nghiên cứu đa dạng, phong phú như: kỹ thuật mô phỏng, tự động hóa, công nghệ thông tin, cơ khí chế tạo, logistics… Nhiều đề tài đoạt giải cao tại các cuộc thi trong nước.</p>

Tính ứng dụng cao

Có 5 đề tài đoạt Giải thưởng khoa học công nghệ dành cho sinh viên trong các cơ sở giáo dục đại học năm 2025; 1 giải nhất Cuộc thi "Sáng kiến khoa học năm 2025"; 1 đề tài đoạt giải nhất thuộc lĩnh vực kỹ thuật công nghệ "Giải thưởng sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka" lần thứ 26 năm 2024; 1 giải khuyến khích Cuộc thi "Học sinh, sinh viên với ý tưởng khởi nghiệp" lần thứ 6 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức... Trong đó, sáng kiến đoạt giải nhất Cuộc thi "Sáng kiến khoa học năm 2025" là sản phẩm "Trạm lắp ráp thông minh tùy biến theo nhân trắc học, tích hợp giám sát thao tác và hỗ trợ đào tạo phục vụ cải tiến nâng cao hiệu suất làm việc cho công nhân" của nhóm sinh viên Khoa Máy tàu biển được đánh giá có tính ứng dụng cao. Sáng kiến giúp người lao động nâng cao sự thoải mái, giảm căng thẳng và nguy cơ chấn thương, tăng năng suất cá nhân. Đối với doanh nghiệp, sáng kiến giúp giảm tỷ lệ lỗi sản phẩm, tối ưu hóa chi phí đào tạo và sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên Trường Đại học Hải Phòng cũng phát triển mạnh, số lượng tăng lên qua mỗi năm. Nếu năm học 2022 - 2023 có 187 công trình nghiên cứu khoa học thì năm học 2023 - 2024 tăng lên 233 công trình và năm học 2024 - 2025 có 256 công trình. Riêng năm học 2024 - 2025, trường có 3 công trình nghiên cứu khoa học đoạt giải tại Hội thi "Sáng tạo kỹ thuật thành phố Hải Phòng" lần thứ 5. Trong đó công trình "Chuyển đổi số trong dạy học STEM nhằm phát triển năng lực công nghệ cho học sinh" của nhóm các sinh viên Khoa Toán - khoa học tự nhiên đoạt giải nhất và được ứng dụng trong chương trình giảng dạy của các trường học trên địa bàn thành phố.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Lê Đắc, Trưởng Khoa Công nghệ thông tin, Trường Đại học Hải Phòng cho biết, nhiều nghiên cứu khoa học mang tính ứng dụng cao, nhất là trong chuyển đổi số, đáp ứng công tác đào tạo, quản lý trong nhà trường như: chấm đề thi lập trình; hệ thống quản lý bài giảng; xếp thời khóa biểu tự động... Hay nghiên cứu khoa học về hệ thống quét mã bán hàng tự động được chuyển giao, ứng dụng tại một số doanh nghiệp, cửa hàng...

Cần sự đồng hành

Mặc dù đã đạt được kết quả tích cực nhưng việc nghiên cứu khoa học trong sinh viên hiện gặp không ít khó khăn. Theo các trường đại học, thời gian triển khai nghiên cứu khoa học là 6 tháng, chưa đủ để sinh viên nghiên cứu sâu, nhất là với đề tài yêu cầu thử nghiệm phức tạp hoặc cần thu thập số liệu dài hạn. Một số đề tài có ý tưởng tốt, nhưng bị giới hạn do thiếu thiết bị chuyên sâu, phòng thí nghiệm, công cụ đo đạc hoặc chi phí thử nghiệm. Việc chuyển hóa sản phẩm nghiên cứu thành giải pháp thực tế gặp nhiều khó khăn.

Tháng 8/2025, tại Trường Đại học Y Dược Hải Phòng, các trường đại học trên địa bàn thành phố phối hợp tổ chức tọa đàm: "Phát triển nghiên cứu khoa học trong sinh viên". Các trường đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ đẩy mạnh phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên. Nhiều trường coi đây là nội dung cốt lõi trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực của thành phố. Thạc sĩ Trần Mạnh Hưng, Phó trưởng Phòng Tuyển sinh và Truyền thông, Trường Đại học Thành Đông cho biết, trường đang đẩy mạnh liên kết, phối hợp cùng nhiều trường đại học tổ chức cuộc thi sinh viên nghiên cứu khoa học và hội thảo khoa học dành cho người học; tổ chức cho sinh viên tham dự cuộc thi về khởi nghiệp, sáng tạo quốc gia và quốc tế…

Theo Tiến sĩ Trần Thế Nam, Trưởng Phòng Khoa học và Công nghệ, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam, với phương châm "Đẩy mạnh nghiên cứu khoa học để nâng cao chất lượng đào tạo và tự tạo ra công nghệ nhằm góp phần thực hiện hiệu quả chiến lược biển quốc gia", nhà trường tổ chức giải thưởng "Sinh viên nghiên cứu khoa học" hằng năm và "Sáng tạo trẻ VMU" từ năm 2025. Trường định hướng sinh viên xây dựng đề tài sớm trước 1 năm để chủ động thời gian nghiên cứu, sáng tạo sản phẩm. Đồng thời, nhà trường chú trọng đề tài nghiên cứu khoa học có sự kế thừa từ khóa trước để phát huy kết quả đạt được trước đó. Mặt khác, nhà trường kết nối với một số doanh nghiệp như: Công ty TNHH LG Electronics Việt Nam Hải Phòng, Công ty Đóng tàu Sông Cấm, Trung tâm Đào tạo Logistics tiểu vùng Mekong Nhật Bản tại Việt Nam... để được hỗ trợ về ý tưởng, kinh phí, trang thiết bị và nhận chuyển giao, ứng dụng vào sản xuất, kinh doanh.

Khi các trường đại học thực hiện đồng bộ các giải pháp sẽ đưa phong trào nghiên cứu khoa học trong sinh viên tiếp tục phát triển mạnh, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, mở ra cơ hội khởi nghiệp, sáng tạo, đóng góp vào sự phát triển bền vững của thành phố nói riêng và đất nước nói chung.