Khoa học và công nghệ dẫn dắt hành trình phát triển mới của Thái Nguyên

<p style="text-align: justify;">Khởi nguồn từ lợi thế tri thức và nền tảng công nghệ ngày càng hoàn thiện, Thái Nguyên đang chuyển mình mạnh mẽ khi đặt khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở vị trí trung tâm của chiến lược phát triển. </p><p style="text-align: justify;">Những bước tiến về nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng công nghệ đang mở ra cho Thái Nguyên một diện mạo mới, hiện đại và giàu sức cạnh tranh hơn.</p>

KH&CN tạo đột phá trong sản xuất, đời sống

Trong giai đoạn 2022–2024, Thái Nguyên đã đồng loạt ban hành và triển khai nhiều cơ chế, chính sách mới về KH&CN, tạo nền tảng để các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ được vận hành chuyên nghiệp, gắn chặt với mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. 

Phát huy thế mạnh về hạ tầng khoa học, đặc biệt là hệ thống nghiên cứu của Đại học Thái Nguyên với hơn 900 tiến sĩ, cùng mạng lưới phòng thí nghiệm và trung tâm nghiên cứu và phát triển hiện đại, tỉnh đã phê duyệt thực hiện nhiều nhiệm vụ KH&CN cấp tỉnh và triển khai hiệu quả các nhiệm vụ cấp Nhà nước.

Nhiều đề tài KH&CN đã tạo ra mô hình mới, mở rộng hướng sản xuất và nâng cao giá trị gia tăng, như Ứng dụng KH&CN phát triển mô hình trồng cây dược liệu Cát sâm, Ứng dụng KH&CN xây dựng chuỗi giá trị các sản phẩm từ cá Lóc đầu nhím, Ứng dụng công nghệ nuôi cá tầm Xibêri khai thác trứng thương phẩm, Đánh giá khả năng thích ứng cây sacha inchi tại tỉnh Thái Nguyên… 

Thực hiện thành công các nghiên cứu ứng dụng đối với các giống cây trồng, vật nuôi mới trong nông nghiệp đã tạo ra được các sản phẩm nông nghiệp có giá trị kinh tế cao, thu hút người lao động, có tác động của KH&CN góp phần chuyển dịch cơ cấu nông - lâm nghiệp. Những mô hình này mở ra hướng phát triển nông nghiệp hàng hóa, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân, nhất là ở vùng khó khăn.

Các nhiệm vụ KH&CN trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, kỹ thuật công nghệ đã hỗ trợ phát triển sản phẩm của doanh nghiệp, tiêu biểu như: Nghiên cứu hoàn thiện quy trình công nghệ sản xuất, chế biến đố uống giải khát lên men từ chè Thái Nguyên-Trà Kombucha; Nghiên cứu thiết kế bộ điều khiển thông minh hệ thống điện đa nguồn ứng dụng cho các trang trại chăn nuôi tại tỉnh Thái Nguyên; Xây dựng hệ thống ảo hoá đám mây phục vụ lưu trữ dữ liệu tại Trung tâm dữ liệu tỉnh Thái Nguyên; Phát triển mở rộng ứng dụng công nghệ iMetos hỗ trợ sản xuất nông nghiệp; Ứng dụng Công nghệ VR xây dựng mô hình tham quan Khu di tích lịch sử Quốc gia "Địa điểm lưu niệm các Thanh niên xung phong Đại đội 915 hy sinh tại Lưu Xá"; Nghiên cứu, thiết kế hệ thống máy sấy thông minh có khử khuẩn cho sấy nông sản trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; Nghiên cứu ứng dụng công nghệ chuyển đổi số trong bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và quảng bá, xúc tiến thương mại cho sản phẩm chè Thái Nguyên. Những kết quả này giúp doanh nghiệp địa phương cải thiện chất lượng sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị.

Lĩnh vực y dược cũng ghi dấu ấn với những nghiên cứu ứng dụng có tác động trực tiếp đến đời sống người dân, như Ứng dụng dao Ligasure trong phẫu thuật ung thư tuyến giáp tại Thái Nguyên; Ứng dụng kỹ thuật tán sỏi qua da đường hầm nhỏ điều trị sỏi thận tại Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên; Nghiên cứu sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh thoái hóa xương khớp từ nguồn dược liệu cây Đòn Võ phát triển tại tỉnh Thái Nguyên; Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp lập kế hoạch bảo tồn và phát triển một số loài cây dược liệu có hiệu quả kinh tế cao tại tỉnh Thái Nguyên; Nghiên cứu ứng dụng bơm huyết tương giàu tiểu cầu tự thân trên bệnh nhân chuyển phôi đông lạnh có niêm mạc tử cung mỏng tại Thái Nguyên; Ứng dụng liệu pháp tế bào gốc trung mô (từ mô mỡ tự thân) trong điều trị thoái hóa khớp gốí nguyên phát tại Thái Nguyên... Các nghiên cứu này góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, mở rộng khả năng tiếp cận các kỹ thuật hiện đại ngay tại địa phương.

Phát triển và nâng cao giá trị nông sản chủ lực địa phương

Cùng với việc phát triển nghiên cứu khoa học, Thái Nguyên đẩy mạnh ứng dụng KH&CN trong bảo hộ, quản lý và phát triển tài sản trí tuệ, đặc biệt với các nông sản chủ lực như Chè Thái Nguyên, chè Tân Cương, chè Phú Lương, miến Việt Cường, tương Úc Kỳ, hay các dược liệu đặc hữu.

Tỉnh đã hỗ trợ xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc gắn với nhận diện thương hiệu và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho nhiều sản phẩm OCOP, chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể. Đây là bước quan trọng giúp sản phẩm Thái Nguyên đáp ứng tiêu chuẩn thị trường, minh bạch quy trình sản xuất và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng. Đồng thời, việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng như ISO 22301, LEAN, ISO 15189:2022 và các chương trình nâng cao năng suất, chất lượng đã góp phần thúc đẩy doanh nghiệp hoàn thiện sản phẩm, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế.

Đặc biệt, các nghiên cứu ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực chè, nông sản chủ lực của Thái Nguyên như Nghiên cứu quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm từ chè xanh Thái Nguyên, Nghiên cứu ứng dụng công nghệ chuyển đổi số trong bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và xúc tiến thương mại cho sản phẩm chè Thái Nguyên đang giúp ngành chè nâng tầm, từ sản xuất truyền thống sang sản xuất hiện đại, gắn thương hiệu với chất lượng và chuẩn hóa theo hướng quốc tế. 

Cùng với đó, nhiều mô hình trồng cây dược liệu như Cát sâm, Sâm Bố chính được xây dựng tại vùng đồi kém hiệu quả, góp phần đa dạng hóa sản phẩm nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân.

Những thành tựu nổi bật trong giai đoạn 2022–2024 cho thấy KH,CN&ĐMST đã và đang trở thành động lực quan trọng tạo chuyển biến toàn diện trong sản xuất, dịch vụ và quản lý nhà nước của Thái Nguyên. Các mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nghiên cứu dược liệu, công nghệ chế biến, hệ thống truy xuất nguồn gốc và áp dụng sở hữu trí tuệ đã góp phần mở rộng sinh kế, nâng cao thu nhập cho người dân, nhất là đồng bào vùng sâu, vùng xa.

KH,CN&ĐMST không chỉ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp và sản phẩm chủ lực mà còn trực tiếp giúp người dân thoát nghèo bền vững, thông qua việc tạo ra việc làm, chuẩn hóa quy trình sản xuất, mở rộng thị trường và tăng giá trị hàng hóa. 

Đây chính là minh chứng rõ nét cho vai trò của KH,CN&ĐMST, vừa là nền tảng phát triển, vừa là "đòn bẩy" giảm nghèo, góp phần bảo đảm an sinh xã hội và phát triển bền vững cho tỉnh Thái Nguyên trong những năm tới.