Khởi động sáng kiến SOAR - Đổi mới sáng tạo tác động xã hội tại TECHFEST Việt Nam 2025

<p style="text-align: justify;">Trong khuôn khổ TECHFEST Việt Nam 2025, Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ phối hợp với Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) tổ chức Hội thảo “Đổi mới sáng tạo mở xã hội".</p>

Sự kiện thu hút sự tham gia của cơ quan quản lý, chuyên gia quốc tế, tổ chức xã hội, doanh nghiệp khởi nghiệp và cộng đồng đổi mới sáng tạo, nhằm nhận diện xu thế mới, chia sẻ mô hình giải pháp và thảo luận về chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo mở trong giai đoạn tiếp theo.

Trong bối cảnh thế giới chuyển mạnh sang mô hình phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế xanh và tăng trưởng bao trùm, các sáng kiến đổi mới sáng tạo mở xã hội đang ngày càng quan trọng trong xử lý những thách thức phức tạp như già hóa dân số, biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh hay bất bình đẳng xã hội. Cùng lúc đó, Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác lập định hướng phát triển mới cho Việt Nam, trong đó khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được coi là động lực chủ đạo hướng tới mục tiêu nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và nước phát triển vào năm 2045.

Nghị quyết nhấn mạnh vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp; khuyến khích cách tiếp cận mở, hợp tác đa bên, khai thác dữ liệu và áp dụng cơ chế thử nghiệm chính sách để tạo ra giá trị bền vững. Điều này đặt nền tảng quan trọng cho việc phát triển Đổi mới sáng tạo xã hội (ĐMSTXH) như một trụ cột trong hệ sinh thái khởi nghiệp.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, các sáng kiến giải quyết thách thức xã hội vẫn còn phân tán và thiếu cơ chế phối hợp đồng bộ. Vì vậy, việc định vị ĐMSTXH như một cấu phần quan trọng của hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia theo định hướng 3C: Dựa vào cộng đồng - Đồng kiến tạo - Hợp tác liên ngành được xác định là yêu cầu cấp thiết.

Hội thảo tập trung vào năm mục tiêu trọng tâm, trước hết là định vị ĐMSTXH như một trụ cột quan trọng của phát triển bền vững trong hệ sinh thái khởi nghiệp quốc gia. Cùng với đó, sự kiện hướng tới huy động sự tham gia của toàn dân, đặc biệt là thanh niên, phụ nữ, người khuyết tật và các nhóm dễ bị tổn thương, để họ trở thành những tác nhân trực tiếp của đổi mới sáng tạo. Một mục tiêu quan trọng khác là thúc đẩy hợp tác giữa Nhà nước, doanh nghiệp, viện trường, tổ chức xã hội và cộng đồng nhằm đồng kiến tạo các giải pháp đáp ứng nhu cầu phát triển. Hội thảo cũng là dịp để chia sẻ những mô hình doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam - Hàn Quốc đang tạo tác động xã hội tích cực, qua đó mở rộng cơ hội hợp tác và lan tỏa các giá trị bền vững.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ nhấn mạnh, TECHFEST Việt Nam 2025 lấy cảm hứng từ biểu tượng Phù Đổng (Thánh Gióng), thể hiện sức mạnh của tinh thần cộng đồng và khả năng bứt phá khi toàn dân cùng đồng lòng đóng góp. 

Theo Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp, trong bối cảnh đô thị lớn như Hà Nội đang đối mặt nhiều thách thức già hóa dân số, ô nhiễm môi trường, ngập lụt, sức ép đô thị hóa làm nổi bật nhu cầu cấp thiết về các giải pháp công nghệ xã hội được xây dựng cùng với người dân.

Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp cho biết, các sáng kiến đang triển khai trong cộng đồng như bản đồ số, giải pháp chăm sóc sức khỏe hay hỗ trợ người khuyết tật đã chứng minh hiệu quả của mô hình ĐMST mở, đặc biệt khi có sự đồng hành từ các tổ chức quốc tế như Sing Square, United Way và các đối tác Hàn Quốc.

Chia sẻ tại Hội thảo, Đại sứ Hà Lan tại Việt Nam Kees Van Baar nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo chỉ bền vững khi đảm bảo mọi người dân đều có cơ hội tham gia và tiếp cận công bằng. Theo Đại sứ, các quốc gia muốn phát triển phải đồng thời thực hiện chuyển đổi số và phát triển bao trùm, tránh nguy cơ bỏ lại phía sau các nhóm dễ tổn thương.

Đại sứ Đại sứ Hà Lan tại Việt Nam nhận định, Việt Nam và Hà Lan có nhiều tương đồng trong ứng phó biến đổi khí hậu và áp lực đô thị. Vì vậy, hợp tác Nhà nước - Viện trường - Doanh nghiệp, tổ chức xã hội là chìa khóa thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững. Đại sứ đánh giá cao mô hình 3C là hướng tiếp cận phù hợp để hiện thực hóa Nghị quyết 57.

Tại Hội thảo, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD United Way Việt Nam cho rằng, đổi mới sáng tạo không chỉ nằm ở công nghệ, mà ở khả năng tạo không gian để mọi người dân có thể tham gia và được lắng nghe. 

Theo Viện trưởng MSD United Way Việt Nam, khi một cụ già vùng nông thôn, một phụ nữ khuyết tật hay một học sinh vùng sâu có cơ hội phản hồi, chia sẻ dữ liệu và tham gia vào quá trình tìm giải pháp, hệ sinh thái sẽ trở nên nhân văn, công bằng và hiệu quả hơn. Tinh thần này cũng chính là cốt lõi của sáng kiến SOAR.

Tại Hội thảo, các diễn giả đã tập trung trao đổi về những chủ đề thiết thực, như: Mô hình tập đoàn thúc đẩy ĐMST mở; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa; đổi mới sáng tạo toàn dân; khai thác dữ liệu cộng đồng cho phát triển bền vững và ươm tạo nguồn nhân lực tương lai.

Tại Hội thảo đã diễn ra Lễ Khởi động sáng kiến SOAR (Bay lên, ĐMST tác động xã hội). Đây là một sáng kiến quan trọng trong hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam, được khởi động nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo có tác động xã hội, kết nối cộng đồng khởi nghiệp và mở rộng hợp tác quốc tế, với mục tiêu tạo ra các dự án tiềm năng phục vụ lợi ích chung và phát triển bền vững.