Làm rõ cơ sở pháp lý, quy trình xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH&CN

<p style="text-align: justify;">Tại Hội thảo chuyên đề "Nâng cao vai trò, ý nghĩa của Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ" được tổ chức mới đây, đại diện Vụ Tổ chức cán bộ, Bộ Khoa học và Công nghệ đã trình bày báo cáo chuyên sâu, làm rõ các quy định pháp lý, điều kiện, trình tự, thủ tục cũng như những vấn đề cần lưu ý trong quá trình lập, xét hồ sơ tham gia hai giải thưởng cao quý này.</p>

Luật Thi đua, Khen thưởng là cơ sở pháp lý cao nhất quy định về các Giải thưởng Nhà nước, trong đó có Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ (KH&CN). Căn cứ các quy định trong luật, Chính phủ đã ban hành nhiều nghị định nhằm cụ thể hóa quy trình, tiêu chuẩn và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong công tác xét tặng.

Đáng chú ý, Nghị định số 18/2024/NĐ-CP được ban hành nhằm điều chỉnh toàn diện quy trình, tiêu chuẩn xét tặng các giải thưởng về KH&CN, trong đó quy định cụ thể điều kiện, tiêu chuẩn, thủ tục xét tặng, truy tặng cũng như trách nhiệm của các cơ quan tổ chức xét thưởng. Nghị định này làm rõ các tiêu chí đối với công trình khoa học, như yêu cầu về thời gian ứng dụng hoặc công bố tối thiểu 3 năm; trường hợp công trình có giá trị ứng dụng sáng tạo, hiệu quả cao thì thời gian tối thiểu là 1 năm. Đồng thời, các điều kiện về tác giả, nhóm tác giả và công trình cũng được quy định chi tiết, tạo cơ sở thống nhất trong quá trình xét chọn.

Bên cạnh đó, Nghị định số 152/2025/NĐ-CP ngày 14/6/2025 tiếp tục tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm trong xét tặng các danh hiệu cao quý. Nghị định quy định rõ hơn việc lấy ý kiến các cơ quan trung ương, thời hạn thẩm định, phản hồi hồ sơ, cũng như phân cấp thẩm quyền giữa các bộ, địa phương và cấp trung ương, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác khen thưởng.

Ngoài ra, Nghị định số 60/2019/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 78/2014/NĐ-CP vẫn giữ vai trò quan trọng trong việc quy định các nguyên tắc xét giải, như mỗi công trình chỉ được đề nghị xét tặng một giải thưởng trong một đợt xét tặng; công trình đã được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh thì không tiếp tục xét Giải thưởng Nhà nước về KH&CN và ngược lại.

Những nội dung được trình bày tại hội thảo giúp các đơn vị cơ sở, tổ chức khoa học và tác giả nắm rõ hơn quy định pháp luật, qua đó chuẩn bị hồ sơ đúng quy trình, góp phần nâng cao chất lượng, uy tín của Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH&CN.