Luật Trí tuệ nhân tạo: Làm rõ trách nhiệm và quyền lợi các chủ thể

<p>Ngày 21/11/2025, tại phiên thảo luận của Tổ 15, các đại biểu đã đồng thuận cao về sự cần thiết của việc ban hành Luật Trí tuệ nhân tạo, nhấn mạnh sự cần thiết phải quy định cụ thể trách nhiệm và quyền lợi của các bên tham gia phát triển, cung cấp và vận hành hệ thống AI trong dự thảo Luật Trí tuệ nhân tạo, nhằm bảo đảm an toàn, minh bạch và phù hợp với thực tiễn.</p>

Đại biểu Đặng Bích Ngọc (Phú Thọ) đề xuất Ban soạn thảo cần rà soát các sắc thái quy định trong dự thảo để đảm bảo tính đồng bộ với các luật hiện hành, tránh chồng chéo và mâu thuẫn khi triển khai thực hiện. 

Theo đại biểu Đặng Bích Ngọc, việc sử dụng AI thời gian qua đã phát sinh nhiều vấn đề về bảo mật, mạo danh và giả lập giọng nói, khuôn mặt để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Do đó, việc rà soát và ban hành quy định điều chỉnh hoạt động bảo mật, bảo đảm quyền lợi người dùng là hết sức cần thiết. Theo đại biểu, khi hệ thống AI xảy ra sai sót hoặc không đáp ứng yêu cầu, trách nhiệm của bên cung cấp và quyền lợi của các bên liên quan cũng cần được quy định rõ trong dự án Luật, nhằm bảo đảm an toàn và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người sử dụng.

ĐBQH Trần Văn Tiến (Phú Thọ) cho rằng phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật còn quá rộng, trong khi một số nội dung quan trọng như nghiên cứu AI, đạo đức và trách nhiệm sử dụng, hay thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm chưa được bao quát đầy đủ. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo bổ sung, làm rõ nội hàm các quy định, nhất là nội dung về ứng dụng AI trong Chương 4.

Về nguyên tắc xây dựng Luật, đa số ý kiến cho rằng cần xác định rõ "lấy con người làm trung tâm", bảo đảm an ninh mạng, quyền riêng tư và trật tự xã hội khi áp dụng AI. Bên cạnh đó, dự thảo đang hướng tới quản lý chặt hệ thống AI có rủi ro cao, trong khi đối với hệ thống AI có rủi ro thấp hoặc trung bình thì có thể áp dụng thủ tục hành chính giản lược để tạo thuận lợi cho ứng dụng, phát triển.

ĐBQH Nguyễn Thúy Anh (Phú Thọ) cho rằng để thúc đẩy nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI make in Việt Nam, cần có khung pháp lý cho chia sẻ dữ liệu chất lượng cao và bảo đảm hạ tầng AI như năng lượng, tính toán hiệu năng cao, điện toán đám mây. Vì nhiều nội dung đã được quy định tại các luật liên quan, dự thảo Luật cần tập trung vào các vấn đề cấp bách, tránh chồng chéo, bảo đảm thống nhất hệ thống pháp luật và hỗ trợ tối đa cho nghiên cứu, triển khai ứng dụng AI, nhất là kiểm soát các lĩnh vực có rủi ro cao.

Đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát để không quy định lại những nội dung đã có trong Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật KH,CN&ĐMST và dự thảo Luật Chuyển đổi số; đồng thời hoàn thiện cơ chế ưu đãi, thử nghiệm có kiểm soát, cắt giảm thủ tục cho các hệ thống AI rủi ro trung bình, thấp và AI đa dụng.

Về trách nhiệm bồi thường, khoản 4 Điều 30 quy định các chủ thể cùng tham gia phát triển, cung cấp hoặc vận hành hệ thống AI phải liên đới bồi thường thiệt hại; tuy nhiên đại biểu đề nghị làm rõ tiêu chí đánh giá "mức độ kiểm soát thực tế" và "khả năng dự báo" để bảo đảm tính khả thi.

Đối với Quỹ Phát triển AI quốc gia (Điều 23), đại biểu đề nghị rà soát để bảo đảm phù hợp Luật Ngân sách nhà nước, tránh trùng lặp nhiệm vụ chi, đồng thời đánh giá kỹ tính khả thi của cơ chế tài chính đặc thù và xác định rõ nhu cầu chi, nguồn huy động, nhằm sử dụng nguồn vốn hiệu quả.