Năm 2026: Làm thật để đi đến kết quả cuối cùng, tạo tác động thực chất

<p style="text-align: justify;">Đó là khẳng định của Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tại Hội nghị Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) do Bộ KH&CN tổ chức chiều ngày 25/12/2025 tại Hà Nội. Hội nghị nhằm đánh giá toàn diện kết quả công tác năm 2025, nhận diện những điểm nghẽn từ thực tiễn địa phương, đồng thời thống nhất phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới. Hội nghị được kết nối trực tuyến với 34 Sở KH&CN trên toàn quốc.</p>

Hoàn thiện khung pháp lý nền tảng cho giai đoạn phát triển mới

Báo cáo tại Hội nghị, ông Hà Minh Hiệp, Chánh Văn phòng Bộ KH&CN cho biết, trong năm 2025, Bộ đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội ban hành 10 luật và 1 Nghị quyết. Cùng với đó, Bộ tham mưu trình Chính phủ ban hành 22 Nghị định, 1 Nghị quyết, 5 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; đồng thời ban hành 49 Thông tư hướng dẫn thi hành, kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn về cơ chế, chính sách, tạo hành lang pháp lý đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Hệ thống văn bản này đã hình thành khung pháp lý bao trùm các trụ cột chiến lược về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, chuyển đổi số, công nghiệp công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao, năng lượng nguyên tử, tiêu chuẩn - quy chuẩn - chất lượng, chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ.

Theo báo cáo tổng hợp, trong năm qua, Bộ KH&CN đã tiếp nhận 314 kiến nghị từ các địa phương. Các kiến nghị này là nguồn "dữ liệu quản trị" quan trọng, phản ánh mức độ chính sách đi vào cuộc sống. Phân tích cho thấy, phần lớn vướng mắc tập trung ở khâu tổ chức thực hiện, với nhiều vấn đề mang tính liên ngành như chuyển đổi số, chính phủ số, tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng, ứng dụng và chuyển giao công nghệ.

Nhiều địa phương như Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Điện Biên, Huế, Đồng Tháp phản ánh khó khăn không chỉ tập trung vào một lĩnh vực đơn lẻ mà trải rộng trên nhiều lĩnh vực, cho thấy nhu cầu cần các giải pháp mang tính hệ thống, thay vì xử lý manh mún, riêng lẻ.

Tại Hội nghị, Bộ KH&CN đưa ra 10 cam kết đồng hành với địa phương. Các cam kết tập trung vào đồng hành chiến lược trong xây dựng và triển khai các chiến lược phát triển; hỗ trợ thực hiện hiệu quả các thủ tục hành chính sau phân cấp, phân quyền; tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, chính sách; đặt hàng nhiệm vụ khoa học và công nghệ theo bài toán phát triển cụ thể của địa phương; kết nối hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia; thúc đẩy phát triển thị trường khoa học và công nghệ; nâng cao chất lượng sản phẩm, hàng hóa địa phương; triển khai chuyển đổi số thực chất dựa trên dữ liệu; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ và huy động, điều phối hiệu quả các nguồn lực.

Trên cơ sở đó, Bộ định hướng các Sở tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới, gồm: Hoàn thiện thể chế giai đoạn 2026-2030; đẩy mạnh chuyển đổi số gắn với xây dựng chính quyền số; phát triển các lĩnh vực công nghệ chiến lược như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo; nâng cao chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương; tăng cường quản lý nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, sở hữu trí tuệ và an toàn bức xạ; đồng thời kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực khoa học và công nghệ ở cơ sở.

Nhiệm vụ phải "rõ người, rõ việc, rõ kết quả"

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Thường trực Vũ Hải Quân nhấn mạnh, các Sở KH&CN cần xây dựng kế hoạch công tác theo nguyên tắc rõ người, rõ việc, rõ kết quả. 

Hiện nay, Bộ KH&CN đang phát triển nền tảng dùng chung của toàn ngành, gồm ba nền tảng: Nền tảng quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ; nền tảng cơ sở dữ liệu dùng chung; và nền tảng tài chính. Trên cơ sở đó, Thứ trưởng đề nghị các địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực chuyển đổi số, phải xác định rõ dữ liệu sẽ triển khai, nền tảng sử dụng, nguồn nhân lực tham gia và mức độ đóng góp cụ thể cho phát triển kinh tế số, nhất là khả năng hỗ trợ doanh nghiệp. Các nhiệm vụ cần được lượng hóa, phân công rõ ràng; việc tham gia phát triển công nghệ chiến lược phải gắn chặt với nhu cầu và định hướng phát triển của từng địa phương.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Phạm Đức Long đề nghị các địa phương tăng cường vai trò điều phối trong phát triển hạ tầng viễn thông; rà soát toàn diện vùng phủ và chất lượng phủ sóng đến cấp xã; đồng thời chủ động tham mưu cho UBND tỉnh cập nhật kế hoạch phát triển hạ tầng viễn thông hằng năm, gắn với yêu cầu nâng cao hiệu quả và mức độ chia sẻ hạ tầng dùng chung…

Thứ trưởng Hoàng Minh cho biết, trong năm 2026, các Sở KH&CN cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị thuộc Bộ để triển khai hiệu quả các nhiệm vụ mới theo các nghị định về phân cấp, phân quyền đã được ban hành. Trong bối cảnh nhiều lĩnh vực, nhiệm vụ mới được giao, các Sở đóng vai trò đầu mối triển khai, vừa tổ chức thực hiện, vừa thường xuyên trao đổi với Bộ để kịp thời tháo gỡ vướng mắc. 

Thứ trưởng Hoàng Minh đề nghị các địa phương đẩy mạnh hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo trên cơ sở hạ tầng và nguồn lực sẵn có. Cùng với đó, cần đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, ứng dụng và chuyển giao công nghệ; quan tâm thúc đẩy bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương như một công cụ tham vấn quan trọng cho lãnh đạo địa phương trong hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Thứ trưởng cũng đề nghị các địa phương khẩn trương phối hợp hình thành quỹ đầu tư mạo hiểm ở địa phương nhằm thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp sáng tạo.

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương lưu ý việc triển khai cơ chế tài chính cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cần bảo đảm đúng quy định pháp luật, đồng thời phù hợp với điều kiện thực tiễn của từng địa phương. Thứ trưởng đề nghị các địa phương đẩy mạnh triển khai Luật Công nghiệp công nghệ số nhằm thúc đẩy phát triển doanh nghiệp công nghiệp công nghệ số trên địa bàn. 

Thông tin thêm tại Hội nghị, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cho biết ngày 20/10, Bộ KH&CN đã ban hành Thông tư số 23 hướng dẫn chi tiết việc xác định vị trí việc làm chuyên trách về chuyển đổi số và chế độ hỗ trợ theo quy định; Bộ sẽ tiếp tục có hướng dẫn để các địa phương triển khai thống nhất, hiệu quả.

"Làm thật" để tạo ra giá trị và tác động thực tế

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, công việc của ngành KH&CN hiện nay, cả ở Trung ương và địa phương, phần lớn là những việc mới, việc khó, chưa có tiền lệ. Vì vậy, nhiệm vụ không dừng ở việc xây dựng kế hoạch, mà phải giải được các bài toán phát triển cụ thể của địa phương.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, năm 2025 là năm triển khai, tổ chức thực hiện, nhưng năm 2026 sẽ là năm đo lường kết quả. Việc đánh giá sẽ không dựa trên số lượng nhiệm vụ hoàn thành trên giấy, mà dựa trên giá trị tạo ra và tác động thực tế. Một chính sách mới, hướng dẫn mới nếu chưa được số hóa, chưa có người sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả thì chưa thể coi là hoàn thành.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tinh thần "làm thật" phải được quán triệt xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Hỏi đúng, hỏi cụ thể sẽ có câu trả lời có giá trị. Trong bối cảnh mới, trí tuệ nhân tạo đang trở thành công cụ hỗ trợ quan trọng cho lãnh đạo trong phân tích, tổng hợp và ra quyết định; tuy nhiên, công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi gắn với trải nghiệm thực tiễn và trách nhiệm của người đứng đầu.

Nhấn mạnh tinh thần hành động thực chất, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng học cũng là làm, hiểu cũng là làm, và năng lực chỉ được hình thành thông qua quá trình làm việc cụ thể. 

Trong giai đoạn phát triển mới, tăng trưởng của đất nước ngày càng dựa nhiều hơn vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, vì vậy vai trò của ngành KH&CN tại địa phương có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mang tính dẫn dắt cho phát triển. Bộ trưởng đề nghị các Giám đốc Sở KH&CN tiếp tục giữ vững khát vọng, chủ động dấn thân vào những việc khó, làm thật làm đến kết quả cuối cùng tạo ra tác động thực chất, đóng góp trực tiếp cho sự phát triển của từng địa phương và của đất nước.

Tại Hội nghị, đại diện các Sở KH&CN đã chia sẻ nhiều khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai nhiệm vụ tại địa phương. 

Các ý kiến tập trung vào những hạn chế về thể chế, cơ chế phối hợp liên ngành; thiếu đồng bộ về hạ tầng và dữ liệu; nhân lực còn phân tán; cùng với áp lực gia tăng nhiệm vụ trong bối cảnh phân cấp, phân quyền mạnh nhưng năng lực tổ chức thực hiện ở một số nơi chưa theo kịp yêu cầu thực tiễn.

Hội nghị Giám đốc Sở KH&CN không chỉ là dịp tổng kết, đánh giá công tác, mà còn là không gian đối thoại chính sách giữa Trung ương và địa phương, qua đó thống nhất nhận thức và hành động, đưa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành nền tảng và động lực cốt lõi cho phát triển đất nước trong giai đoạn mới.