Nâng cao năng lực quản lý và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo

<p style="text-align: justify;">Ngày 21/11/2025, trong khuôn khổ chương trình Kỳ họp thứ 10, các đại biểu Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La và tỉnh Vĩnh Long đã tham gia thảo luận tại Tổ 14 về dự án Luật Trí tuệ nhân tạo (AI). </p><p style="text-align: justify;">Các đại biểu thống nhất cao về sự cần thiết ban hành Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, Nhà nước; xây dựng hành lang pháp lý thống nhất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro từ công nghệ mới.</p>

Đại biểu Trịnh Minh Bình (Vĩnh Long) cho rằng lĩnh vực AI không chỉ là công nghệ dẫn dắt, mà còn là động lực cốt lõi thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực quản trị quốc gia. Đây là lĩnh vực mới, mang tính chuyên sâu nên cách tiếp cận cần thận trọng nhưng không được chậm trễ. Đại biểu đề nghị rà soát Điều 4 theo hướng "lấy con người làm trung tâm", tôn trọng quyền con người, quyền công dân và bảo đảm lợi ích công cộng, qua đó tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho sự phát triển của công nghệ AI.

Liên quan đến các hành vi bị nghiêm cấm, nhiều đại biểu đề xuất bổ sung các nội dung để đáp ứng yêu cầu quản lý trong bối cảnh mới, như tạo, phát tán nội dung sai lệch, hình ảnh, video giả ảnh hưởng đến an ninh trật tự; xâm phạm dữ liệu cá nhân; lạm dụng AI trong thi cử, tài chính; sử dụng AI để tấn công mạng; áp dụng AI trong quản lý, điều hành thiếu minh bạch; sản xuất nội dung vi phạm bản quyền; tuyển dụng không công bằng; hoặc phát triển hệ thống AI không đảm bảo an toàn, trách nhiệm.

Đại biểu Quàng Văn Hương (Sơn La) nhấn mạnh sự cần thiết bổ sung quy định về ứng dụng AI trong cơ quan nhà nước và các lĩnh vực kinh tế - xã hội, đồng thời xây dựng cơ chế phòng ngừa rủi ro như thông tin sai lệch, xâm phạm quyền riêng tư hoặc những tác động không mong muốn. Đại biểu cũng đề nghị làm rõ khái niệm về giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc; rà soát chính sách hỗ trợ nhóm yếu thế như người khuyết tật và xem xét bổ sung nội dung liên quan đến ứng dụng AI trong thích ứng biến đổi khí hậu.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Vĩnh Long) cho rằng cần quy định cụ thể cơ chế quản lý đối với các lĩnh vực đặc thù như quốc phòng, an ninh, tình báo; đồng thời xem xét cách phân loại rủi ro để đảm bảo phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy sự phát triển của công nghệ. Các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật cho hệ thống AI và khung xử phạt hành chính cũng cần được nghiên cứu kỹ nhằm đảm bảo tính khả thi.

Về xử lý vi phạm, một số đại biểu đề nghị mức xử phạt tối đa 2% doanh thu năm trước của tổ chức vi phạm có thể chưa bao quát đầy đủ các trường hợp; đồng thời đề xuất bổ sung cơ chế khen thưởng nhằm khuyến khích các tổ chức, cá nhân có đóng góp tích cực trong nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI.

Việc xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo được đánh giá là bước đi quan trọng để Việt Nam chủ động nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên số. Một hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch và lấy con người làm trung tâm sẽ tạo nền tảng để AI phát triển an toàn, trách nhiệm, đóng góp hiệu quả vào tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng quản trị và cải thiện đời sống người dân.