Nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, mã số ĐTĐL.CN-17/23

<p style="text-align: justify;">Ngày 21/12/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức phiên họp Hội đồng đánh giá, nghiệm thu nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia: "Thiết kế chế tạo hệ thiết bị chuyên dụng để nghiên cứu tác động của môi trường chiếu sáng nhân tạo đối với hệ thống thị giác con người; đề xuất giải pháp chiếu sáng hỗ trợ thị lực và bảo vệ mắt người", mã số ĐTĐL.CN-17/23.<i></i></p>

Trong những năm gần đây, sự gia tăng nhanh chóng của việc sử dụng ánh sáng nhân tạo trong học tập, lao động và sinh hoạt đã làm thay đổi đáng kể môi trường thị giác của con người. Các hệ thống chiếu sáng hiện đại, đặc biệt là chiếu sáng LED và màn hình điện tử, tuy mang lại hiệu quả năng lượng và tính linh hoạt cao nhưng cũng đặt ra nhiều vấn đề liên quan đến chất lượng thị giác và sức khỏe thị lực.

Thực tế cho thấy, các tiêu chuẩn và giải pháp chiếu sáng hiện nay chủ yếu tập trung vào các chỉ tiêu kỹ thuật truyền thống như độ rọi và hiệu suất năng lượng, trong khi tác động sinh lý trực tiếp của ánh sáng lên hệ thống thị giác, vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ và có hệ thống. Bên cạnh đó, việc thiếu các hệ thiết bị chuyên dụng cho phép tạo lập, kiểm soát đồng thời các đặc trưng chiếu sáng và đo đạc khách quan các đáp ứng thị giác đã hạn chế khả năng đánh giá định lượng mối quan hệ giữa môi trường chiếu sáng và chức năng thị giác.

Trên cơ sở kế thừa các nghiên cứu trước đây và theo định hướng phát triển vật lý giai đoạn 2021 - 2025, theo Quyết định số 1187/QĐ-TTg ngày 04/8/2020 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Khoa học Công nghệ. Bộ Khoa học Công nghệ đã phê duyệt nhiệm vụ "Thiết kế chế tạo hệ thiết bị chuyên dụng để nghiên cứu tác động của môi trường chiếu sáng đối với hệ thống thị giác con người; đề xuất giải pháp chiếu sáng hỗ trợ thị lực và bảo vệ mắt người" do TS. Dương Thị Giang làm chủ nhiệm; Viện Khoa học vật liệu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam là Cơ quan chủ trì thực hiện từ tháng 01/2023 đến tháng 12/2023 với các mục tiêu chính:

- Xác định được tác động của môi trường chiếu sáng nhân tạo đến thị giác và sức khỏe con người

- Đề xuất giải pháp chiếu sáng nhân tạo hỗ trợ thị lực, bảo vệ mắt và sức khỏe con người.

Sau 36 tháng triển khai thực hiện, nhiệm vụ đã nghiên cứu, thiết kế và chế tạo thành công 02 hệ thiết bị chuyên dụng phục vụ nghiên cứu tác động của môi trường chiếu sáng nhân tạo đối với hệ thống thị giác con người. Hệ thiết bị cho phép tạo lập và điều khiển linh hoạt các kịch bản chiếu sáng khác nhau (độ chói, độ rọi, phổ phát xạ, trường nhìn), đồng thời đo đồng bộ kích thước đồng tử và thị lực của đối tượng nghiên cứu.

Trên cơ sở hệ thiết bị đã chế tạo, nhóm nghiên cứu đã tiến hành thực nghiệm đánh giá tác động của các đặc trưng chiếu sáng đến đáp ứng đồng tử và thị lực, qua đó làm rõ mối tương quan giữa môi trường chiếu sáng – phản xạ đồng tử – chất lượng thị giác, cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất các giải pháp chiếu sáng hỗ trợ thị lực và bảo vệ mắt người.

Trong quá trình thực hiện Nhiệm vụ, có 03 Công trình khoa học được đăng tải trên tạp chí quốc tế thuộc danh mục ISI (01 Q1, 02 Q2); 02 công bố trên tạp chí chuyên ngành trong nước có uy tín; đăng ký 01 sáng chế được chấp nhận đơn hợp lệ. Nhiệm vụ cũng đã tham gia hỗ trợ đào tạo Nghiên cứu sinh.

Nhiệm vụ đã mở ra khả năng phát triển các hệ thiết bị nghiên cứu và đánh giá chất lượng thị giác do Việt Nam tự thiết kế và chế tạo, góp phần giảm phụ thuộc vào thiết bị nhập ngoại. Kết quả nghiên cứu tạo tiền đề cho việc ứng dụng trong các lĩnh vực như chiếu sáng học đường, văn phòng, nhà ở và chăm sóc thị giác, đồng thời thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ từ nghiên cứu cơ bản sang sản phẩm thử nghiệm và ứng dụng thực tiễn.

Các thành viên Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao những đóng góp của Chủ nhiệm và Cơ quản chủ trì; phần báo cáo tổng kết và báo cáo tóm tắt có cấu trúc hợp lý, phù hợp với yêu cầu của một báo cáo khoa học; về số lượng, khối lượng, tiến độ và chất lượng sản phẩm đều đạt yêu cầu nhiệm vụ. Với kết quả đạt được, Hội đồng nhất trí nghiệm thu đề tài đạt "Đạt". Đồng thời, yêu cầu nhóm nghiên cứu tiếp thu các nội dung và chỉnh sửa cho phù hợp, hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Khoa học và Công nghệ ra quyết định công nhận kết quả của nhiệm vụ.