Nghiên cứu, xây dựng mô hình thử nghiệm nâng cao năng lực thực hiện phát triển bền vững ở các khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận tại Việt Nam

<p style="text-align: justify;">Ngày 10/9/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức phiên họp Hội đồng đánh giá, nghiệm thu nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia: "Nghiên cứu, xây dựng mô hình thử nghiệm nâng cao năng lực thực hiện phát triển bền vững ở các khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận tại Việt Nam, góp phần thực hiện Kế hoạch hành động Lima", mã số ĐTĐL.XH-07/21.</p>

Đề tài do TS. Nguyễn Văn Quyền làm chủ nhiệm; cơ quan chủ trì là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (Bộ Giáo dục và Đào tạo), hướng tới mục tiêu xây dựng được cơ sở lý luận và thực tiễn đánh giá thực trạng năng lực thực hiện phát triển bền vững (PTBV) ở một số khu dự trữ sinh quyển (KDTSQ) Việt Nam; xây dựng được quy trình và mô hình nâng cao năng lực thực hiện PTBV cho các bên liên quan ở 03 KDTSQ Việt Nam.

Báo cáo tại Phiên họp, TS. Nguyễn Văn Quyền nhấn mạnh, PTBV là ưu tiên hàng đầu trong Chương trình Con người và Sinh quyển (MAB) của UNESCO, đặc biệt được cụ thể hóa trong Kế hoạch hành động Lima (2016–2025). Các KDTSQ thế giới có vai trò then chốt trong việc thực hiện mục tiêu PTBV thông qua ba chức năng: bảo tồn, phát triển và hỗ trợ hậu cần. Tuy nhiên, quá trình này tại Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức do thiếu các giải pháp cụ thể và đồng bộ.

Sau thời gian triển khai, nhóm nghiên cứu đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Nổi bật là việc xây dựng và vận hành thử nghiệm 3 mô hình nâng cao năng lực PTBV tại 3 KDTSQ; trong đó có mô hình đồng quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa tại KDTSQ Quần đảo Cát Bà. Kết quả cho thấy mô hình mang lại tác động tích cực rõ rệt đến nhận thức và hành động của cộng đồng, nhất là thanh niên và học sinh trung học phổ thông. Khảo sát định lượng cũng khẳng định hiệu quả trong việc cải thiện ba năng lực cốt lõi về PTBV: Năng lực tham gia, năng lực kết nối và năng lực nhận thức, qua đó tạo tiền đề nhân rộng tại nhiều KDTSQ khác, góp phần nâng cao năng lực PTBV cho các bên liên quan và thúc đẩy quản lý môi trường hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, nhiệm vụ còn góp phần nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và Viện Tài nguyên và Môi trường - Đại học Quốc gia Hà Nội. Kết quả nghiên cứu đã được cụ thể hóa bằng nhiều sản phẩm: Báo cáo cơ sở lý luận và thực tiễn về PTBV tại các KDTSQ; báo cáo đánh giá năng lực PTBV ở 3 khu; đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cho các bên liên quan; xây dựng mô hình thực nghiệm; công bố 1 bài báo quốc tế, 4 bài báo trong nước; tham gia hội nghị quốc tế về khu dự trữ sinh quyển; đồng thời đào tạo thành công 2 thạc sĩ và hỗ trợ đào tạo 2 nghiên cứu sinh...

Các thành viên Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao những đóng góp của chủ nhiệm, cơ quản chủ trì và nhất trí nghiệm thu đề tài đạt mức "Đạt". Đồng thời, yêu cầu nhóm nghiên cứu tiếp thu các nội dung và chỉnh sửa cho phù hợp, hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Khoa học và Công nghệ ra quyết định công nhận kết quả của nhiệm vụ.