Nhiều quy định mới trong Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chuyển giao công nghệ

<p style="text-align: justify;">Luật sửa đổi một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ (CGCN) có nhiều điểm mới như mở rộng phạm vi điều chỉnh, tăng cường ưu đãi tài chính, pháp lý và khuyến khích thương mại hóa kết quả nghiên cứu… Với ý nghĩa đó, dự thảo Luật được kỳ vọng sẽ tạo dựng khung pháp lý hiện đại, minh bạch, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển thị trường khoa học và công nghệ (KH&CN).</p>

Bộ KH&CN đang chủ trì xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật CGCN nhằm kế thừa và hoàn thiện hệ thống pháp luật hiện hành, mở rộng phạm vi điều chỉnh, bổ sung các quy định phù hợp với xu thế phát triển của thế giới như công nghệ xanh, công nghệ số, CGCN không tiếp xúc, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về CGCN.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật CGCN tiếp tục kế thừa phạm vi điều chỉnh của Luật hiện hành, đồng thời mở rộng đối tượng và phạm vi hoạt động CGCN, bao quát các hoạt động CGCN tại Việt Nam, từ nước ngoài vào Việt Nam, từ Việt Nam ra nước ngoài, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động CGCN; thẩm định công nghệ, hợp đồng CGCN; biện pháp khuyến khích, phát triển thị trường KH&CN; và quản lý nhà nước về CGCN.

Luật được áp dụng đối với các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động CGCN; các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương; cùng các tổ chức, cá nhân có liên quan. Sau khi sửa đổi, Luật CGCN có 6 chương, 60 điều, giữ nguyên số chương nhưng giảm 01 điều so với hiện hành. Các nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung vào 6 nhóm chính sách lớn:

Thứ nhất, xác định phạm vi công nghệ điều chỉnh trong Luật để bao quát các công nghệ mới, phù hợp xu thế thế giới và yêu cầu thực tiễn, như công nghệ xanh, công nghệ số, công nghệ mới nổi. Luật cũng mở rộng hoạt động thẩm định công nghệ, không chỉ giới hạn trong dự án đầu tư mà còn trong các trường hợp đặc thù (được bổ sung tại Điều 21a – Thẩm định, CGCN trong trường hợp đặc thù của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025). Đồng thời, dự thảo bổ sung, hoàn thiện các khái niệm quan trọng như "công nghệ mới", "công nghệ xanh", "chuyển giao công nghệ không tiếp xúc", "thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo".

Thứ hai, hỗ trợ, thúc đẩy CGCN nội sinh, bao gồm CGCN giữa các doanh nghiệp/tổ chức, cá nhân trong nước, thương mại hóa kết quả nghiên cứu và phát triển. Dự thảo bổ sung Điều 35a về Nhà nước mua và phổ biến công nghệ phục vụ mục đích nghiên cứu, xã hội, công ích, bao gồm cả việc bắt buộc chuyển giao quyền sử dụng sáng chế theo quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ. Quy định này nhằm thúc đẩy phổ biến công nghệ trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, môi trường, qua đó hỗ trợ chuyển giao công nghệ trong nước và tiếp nhận công nghệ từ nước ngoài phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Thứ ba, phát triển thị trường khoa học và công nghệ hoạt động chuyên nghiệp, minh bạch. Dự thảo sửa đổi Điều 43, Điều 44 về phát triển tổ chức trung gian, công bố và giới thiệu công nghệ, đồng thời bãi bỏ Điều 40 để cắt giảm 02 thủ tục hành chính cấp trung ương và địa phương. Các quy định mới hướng tới việc hình thành hệ sinh thái thị trường công nghệ đồng bộ, thúc đẩy vai trò của các tổ chức trung gian như sàn giao dịch công nghệ, trung tâm xúc tiến chuyển giao công nghệ.

Thứ tư, tạo động lực tài chính, thể chế và pháp lý cho hoạt động CGCN. Dự thảo sửa đổi Điều 7, 8, 9, 35, 37, 38 nhằm hoàn thiện chính sách khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng, đổi mới công nghệ; phát triển Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia; hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận công nghệ mới. Đặc biệt, việc cắt giảm 4 thủ tục hành chính (2 ở cấp trung ương và 2 ở cấp tỉnh) sẽ giúp đơn giản hóa quy trình, giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo Luật là tạo động lực tài chính, thể chế và pháp lý cho hoạt động CGCN. Ảnh minh họa.

Thứ năm, tăng cường kiểm soát hoạt động CGCN xuyên biên giới vừa để kiểm soát an ninh công nghệ, vừa thúc đẩy CGCN quốc tế hiệu quả. Dự thảo sửa đổi Điều 9, Điều 44 để đồng thời thúc đẩy CGCN quốc tế hiệu quả và bảo đảm an ninh công nghệ quốc gia, khuyến khích các tổ chức, cá nhân Việt Nam chuyển giao công nghệ ra nước ngoài, mở rộng thị trường và nâng cao năng lực hội nhập.

Thứ sáu, tăng cường năng lực quản lý nhà nước, giám sát và thống kê, đo lường hiệu quả hoạt động CGCN. Các quy định tại Chương II và Chương V được sửa đổi, bổ sung theo hướng ứng dụng nền tảng số trong đăng ký, quản lý và cung cấp thông tin hoạt động CGCN, bảo đảm công khai, minh bạch và thuận lợi cho tổ chức, doanh nghiệp. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ có trách nhiệm chủ trì xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về CGCN, đo lường, đánh giá hiệu quả hoạt động CGCN sử dụng ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, dự thảo còn phân cấp, phân quyền rõ hơn giữa trung ương và địa phương, đảm bảo phù hợp mô hình chính quyền địa phương hai cấp, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực CGCN.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật CGCN không chỉ là yêu cầu tất yếu trước bối cảnh mới mà còn là bước đi chiến lược nhằm hoàn thiện thể chế đổi mới sáng tạo, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao và thương mại hóa công nghệ hiện đại, phát triển thị trường KH&CN và tăng năng lực tự chủ công nghệ quốc gia. Với tầm nhìn đồng bộ cùng Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật sửa đổi, bổ sung Luật CGCN sẽ góp phần đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực trung tâm của tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững.