Phân cấp, phân quyền KH&CN: Địa phương vướng đến đâu, Bộ hỗ trợ đến đó

<p style="text-align: justify;">Ngày 13/11, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức Hội nghị tập huấn về phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ. Trước khối lượng công việc lớn và nhiều nội dung chuyên môn đặc thù được giao theo Nghị định 132/NĐ-CP và Nghị định 133/2025/NĐ-CP, Bộ KH&CN khẳng định sẽ tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và hướng dẫn thường xuyên, nhằm bảo đảm các địa phương triển khai phân cấp, phân quyền một cách chủ động, thông suốt và đúng pháp luật.</p>

Không thể triển khai hiệu quả chỉ bằng tài liệu hướng dẫn

Thứ trưởng Bùi Thế Duy cho biết, trong khuôn khổ một ngày làm việc, các đại biểu đã được phổ biến đầy đủ các nội dung liên quan đến phân cấp, phân quyền cho địa phương và cấp xã. Tuy nhiên, với khối lượng lớn và trải rộng nhiều lĩnh vực đặc thù, “không thể giải đáp hết mọi thắc mắc chỉ trong một ngày”.

Theo Thứ trưởng, Hội nghị lần này là bước bổ trợ quan trọng cho bộ tài liệu hướng dẫn phân cấp, phân quyền mà Bộ KH&CN đã gửi tới các địa phương. Tuy nhiên, không thể chỉ đọc tài liệu mà làm được ngay. Việc tập huấn, cầm tay chỉ việc và hỗ trợ kỹ thuật phải là công việc thường xuyên.

Thứ trưởng khẳng định, bối cảnh hệ thống pháp luật liên tục được cập nhật và phân cấp ngày càng sâu rộng đòi hỏi quá trình triển khai ở địa phương cần có thời gian để thích ứng. Bộ KH&CN sẽ tiếp tục duy trì các hoạt động tập huấn và hỗ trợ kỹ thuật một cách liên tục, đặc biệt ưu tiên những địa phương còn gặp khó khăn về nguồn lực.

Thứ trưởng đề nghị các đơn vị quản lý nhà nước thuộc Bộ duy trì các kênh trao đổi trực tuyến định kỳ hằng tháng, theo mô hình đã được vận hành hiệu quả tại Cục Sở hữu trí tuệ, Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng quốc gia, Cục Viễn thông và Cục Tần số vô tuyến điện, nhằm bảo đảm sự phối hợp thông suốt giữa trung ương và địa phương.

Nhấn mạnh thêm công tác tập huấn, đào tạo và hướng dẫn nghiệp vụ phải được thực hiện thường xuyên và liên tục; địa phương gặp khó ở đâu, Bộ sẽ đồng hành ở đó. Thứ trưởng Bùi Thế Duy yêu cầu các đơn vị trong Bộ duy trì cơ chế giao ban định kỳ, chia sẻ dữ liệu và tăng cường tương tác trực tuyến để kịp thời nắm bắt, xử lý vướng mắc, bảo đảm công tác phân cấp, phân quyền được triển khai thực chất, đồng bộ và hiệu quả.

 Tháo gỡ vướng mắc cho địa phương

Đại diện các đơn vị chuyên môn thuộc Bộ KH&CN đã trình bày kết quả triển khai, hướng dẫn nghiệp vụ và trực tiếp giải đáp những khó khăn phát sinh từ địa phương trong quá trình thực hiện phân cấp, phân quyền.

Ông Trần Quý Giầu, Trưởng ban Đo lường (Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng quốc gia), cho biết hiện có 21/34 tỉnh, thành phố đã triển khai các thủ tục hành chính về đo lường; 13 tỉnh, thành đã ủy quyền cho Sở KH&CN thực hiện; số còn lại chưa phát sinh hồ sơ hoặc còn gặp vướng mắc. Ông cũng hướng dẫn cụ thể quy trình kiểm tra hồ sơ chứng nhận đo lường để địa phương áp dụng thống nhất.

Bà Lương Thị Bích Hạnh, Giám đốc Trung tâm Thẩm định sau cấp văn bằng bảo hộ (Cục Sở hữu trí tuệ), thông tin rằng Cục đã cung cấp tài liệu chuyên môn, tài khoản xử lý nghiệp vụ trên hệ thống TTHC và thiết lập nhóm Zalo kết nối trực tiếp với chuyên viên địa phương. Tại hội nghị, bà giải đáp nhiều câu hỏi liên quan đến thủ tục chuyển giao quyền sử dụng, điều kiện thực hiện, trình tự thẩm định và kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ.

Đại diện lĩnh vực an toàn bức xạ, ông Nguyễn Ngọc Huynh, Trưởng phòng Cấp phép (Cục An toàn bức xạ và hạt nhân), báo cáo hiện trạng toàn quốc với 1.031 cơ sở sử dụng nguồn và thiết bị bức xạ, tương ứng 5.862 nguồn phóng xạ và 1.721 thiết bị phát tia X. Ông nhấn mạnh rằng việc phân cấp theo Nghị định 133/2025/NĐ-CP giúp địa phương chủ động hơn trong cấp phép và giám sát an toàn. Cục đã chia sẻ cơ sở dữ liệu điện tử cấp phép, biên soạn tài liệu chuyên môn và phối hợp Bộ Tài chính sửa đổi quy định về phí, lệ phí. Ông đề nghị địa phương công bố đầy đủ TTHC được phân cấp, xây dựng quy trình nội bộ, duy trì kết nối hệ thống CNTT với Cổng DVCQG, đào tạo nhân lực, trang bị thiết bị quan trắc và ủy quyền Sở KH&CN làm đầu mối cấp phép để tối ưu nguồn lực.

Ở lĩnh vực tần số vô tuyến điện, bà Nguyễn Thị Minh Hường, Quyền Trưởng phòng Ấn định và Cấp phép tần số (Cục Tần số vô tuyến điện), cho biết Nghị định 133/2025/NĐ-CP đã phân cấp 6 nhiệm vụ với 20 thủ tục hành chính cho địa phương, chủ yếu là các loại giấy phép tần số không gây can nhiễu. 

Cục đã tổ chức 47 buổi tập huấn trực tiếp và trực tuyến cho toàn bộ 34 tỉnh, thành; đến nay các địa phương đã cấp 2.024 giấy phép, trong đó 32 địa phương tiếp nhận hồ sơ thường xuyên.

Ông Trần Thế Phương, Trưởng phòng Chính sách (Cục Viễn thông), cho biết trong lĩnh vực viễn thông, Nghị định 133/2025/NĐ-CP phân cấp 11 thủ tục và phân quyền 11 thủ tục cho địa phương. Cục đã lập các nhóm trao đổi trực tuyến, cung cấp cơ sở dữ liệu doanh nghiệp viễn thông cho các Sở KH&CN và cử cán bộ hỗ trợ trực tiếp tại những nơi có khối lượng hồ sơ lớn như Hà Nội và TP.HCM. Đến thời điểm hiện tại, các địa phương đã cấp 36 giấy chứng nhận kết nối dịch vụ nội dung trên mạng di động, 2 giấy đăng ký cung cấp dịch vụ viễn thông và tiếp nhận 9 hồ sơ thông báo dịch vụ của doanh nghiệp.

Trước đó, trình bày báo cáo tổng quan tại Hội nghị, bà Nguyễn Như Quỳnh, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ KH&CN) cho biết, thời gian qua Bộ đã thực hiện quyết liệt chủ trương của Đảng và Nhà nước về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền cho địa phương theo mô hình chính quyền hai cấp trên tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm".

Bộ KH&CN đã ban hành, sửa đổi và rà soát nhiều văn bản quy phạm pháp luật; tổ chức 12 đoàn công tác đến 34 tỉnh, thành phố để hướng dẫn, tập huấn và tháo gỡ vướng mắc; đồng thời thiết lập đường dây nóng và tổ thường trực để hỗ trợ địa phương.

Về thể chế, Bộ đã chủ trì xây dựng hai Nghị định và bốn Thông tư quan trọng, gồm Nghị định 132/NĐ-CP về phân định thẩm quyền, Nghị định 133/2025/NĐ-CP về phân cấp, phân quyền và các Thông tư hướng dẫn đi kèm. Tổng cộng 103 nhiệm vụ quản lý nhà nước đã được phân cấp, gồm 96 nhiệm vụ phân cấp, phân quyền và 7 nhiệm vụ phân định thẩm quyền.

Bộ cũng đã công khai 125 thủ tục hành chính được phân cấp, biên soạn bộ tài liệu hướng dẫn 300 trang gửi tới các Sở KH&CN và UBND cấp xã. Tuy nhiên, theo khảo sát, chưa phải tất cả địa phương đã nghiên cứu kỹ tài liệu; Bộ đề nghị các đơn vị tích cực phản hồi để tiếp tục hoàn thiện, bảo đảm tài liệu ngày càng thiết thực và dễ áp dụng.