Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan: Hoàn thiện hệ sinh thái pháp lý cho phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo

<p style="text-align: justify;">Tại phiên thảo luận ngày 21/11/2025, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành nội dung cho ý kiến về 2 dự án Luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ và Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Đây là hai dự án luật có nhiều nội dung liên quan do Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) chủ trì soạn thảo nên được thảo luận chung để bảo đảm sự gắn kết và thuận tiện theo dõi.</p>

Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, ngày 31/10/2025, Quốc hội đã nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường về hai dự án luật. Tại phiên thảo luận tổ ngày 06/11/2025, các đại biểu đã có 35 lượt góp ý đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ và 47 lượt góp ý đối với dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi). Bộ KH&CN – cơ quan chủ trì soạn thảo đã gửi Báo cáo số 333 và 334 giải trình, tiếp thu các ý kiến.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị đại biểu tập trung thảo luận một số nhóm vấn đề lớn.

Đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ, về phạm vi điều chỉnh, giải thích từ ngữ, chính sách chung của nhà nước đối với hoạt động chuyển giao công nghệ; về quyền chuyển giao công nghệ; về góp vốn bằng công nghệ; về công nghệ khuyến khích, hạn chế chuyển giao; về đăng ký chuyển giao công nghệ; về chính sách hỗ trợ, khuyến khích chuyển giao công nghệ; về chính sách của Nhà nước mua và phổ biến công nghệ, thẩm định công nghệ, chấp thuận cấp giấy phép chuyển giao công nghệ cùng một số nội dung khác mà các vị đại biểu Quốc hội quan tâm.

Đối với dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi): về phạm vi điều chỉnh của luật; về việc cụ thể hóa 6 nhóm chính sách trong dự thảo luật; về trách nhiệm quản lý nhà nước về công nghệ cao, công nghệ chiến lược; quy định về tiêu chí phân loại và các mức ưu đãi đối với doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp công nghệ chiến lược; quy định về khu đô thị công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; về điều khoản chuyển tiếp, tính khả thi của các quy định trong dự thảo luật cùng các vấn đề khác mà các vị đại biểu Quốc hội quan tâm.

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết 11 đại biểu Quốc hội đã tham gia ý kiến. Đa số đại biểu đánh giá cao tinh thần cầu thị và tiếp thu của KH&CN. Nhiều ý kiến đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm, thuật ngữ để tăng khả năng nhận diện và áp dụng; hoàn thiện quy định về công nghệ xanh, tham khảo kinh nghiệm quốc tế; làm rõ khái niệm chuyển giao công nghệ không tiếp xúc.

Một số đại biểu đề nghị bổ sung tiêu chí xác định công nghệ cao; phân định rõ giữa công nghệ cao và công nghệ chiến lược, kèm theo chính sách ưu đãi đột phá để thúc đẩy phát triển công nghệ chiến lược, hỗ trợ ươm tạo doanh nghiệp khởi nghiệp công nghệ cao nhằm đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp. Có ý kiến quan tâm đến định hướng hình thành khu đô thị công nghệ cao; có đại biểu phân tích thêm mục tiêu và mô hình hoạt động của khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ KH&CN đã giải trình, làm rõ thêm các nội dung được đại biểu nêu. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị đại biểu tiếp tục gửi ý kiến bằng văn bản hoặc qua phần mềm Quốc hội để Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp, chuyển tới Chính phủ và các cơ quan liên quan tiếp thu, hoàn chỉnh dự án luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, tương tự hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, các dự án luật gắn với khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cần mở ra một hệ sinh thái pháp lý thông suốt, nơi công nghệ được nhìn như dòng nước mới dẫn nhập vào ruộng đồng, nhà máy, trường học, bệnh viện và các nhu cầu đa dạng, thiết yếu của đời sống xã hội. "Dòng nước ấy phải trong lành, minh bạch, an toàn, được kiểm soát tốt để không có công nghệ cũ khoác lên chiếc áo công nghệ cao, không có dòng nước tù, nước đọng gây cản trở cho đổi mới", Phó Chủ tịch Quốc hội chia sẻ.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, chuyển giao công nghệ không chỉ là chuyện thương mại, mua bán mà là hành trình tiếp nhận, hấp thu, tái tạo, làm sao để công nghệ nhập khẩu không nằm yên trong phòng thí nghiệm mà đi vào cuộc sống, thành năng suất, thành chất lượng, thành giá trị gia tăng. Làm sao để chúng ta có thể tìm hiểu, học hỏi một cách bài bản, căn cơ, từ đó xây dựng lộ trình, từng bước tạo dựng và làm chủ công nghệ của chính Việt Nam chúng ta. Cái gì không đo được không quản lý được, cái gì không đo được cũng không cải tiến được. Vì thế, các vị đại biểu Quốc hội đề nghị các tiêu chí công nghệ cao, công nghệ chiến lược cần được lượng hóa, định nghĩa chính xác. Công nghệ cao, công nghệ chiến lược phải thật sự cao trong tri thức, chiến lược trong tầm nhìn và định hướng phát triển quốc gia, mới trong tư duy và mở trong khả năng kết nối với thế giới.

Hai dự án luật hướng đến mục tiêu và giá trị cốt lõi là tạo dựng không gian phát triển mới cho công nghệ và đổi mới sáng tạo; khơi dậy tinh thần học hỏi, khả năng vận dụng và năng lực sáng tạo trong mỗi cá nhân, mỗi tổ chức, mỗi doanh nghiệp. Kết nối hệ sinh thái tri thức, đưa công nghệ vào từng ngành, từng địa phương, từng sản phẩm, góp phần bảo đảm an toàn, an ninh công nghệ, giữ vững chủ quyền số trong một thế giới biến đổi nhanh, liên tục và khó lường.

Đây là hai dự án luật được Quốc hội xem xét, thông qua theo quy định, quy trình của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, do đó Chính phủ chịu trách nhiệm trình Quốc hội xem xét, biểu quyết thông qua. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ KH&CN khẩn trương giúp Chính phủ phối hợp chặt chẽ với Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, các cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu, giải trình đầy đủ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, ý kiến thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, hoàn chỉnh dự án luật với chất lượng cao nhất, bảo đảm tiến độ để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua vào cuối kỳ họp này.