Thanh Hóa: Lan tỏa tinh thần tự lực trong hành trình giảm nghèo bền vững

<p style="text-align: justify;">Không chỉ dừng lại ở những con số, công tác giảm nghèo ở Thanh Hóa đang chuyển mình theo hướng mới: Phát huy ý chí tự lực, khơi dậy sức dân và lan tỏa tinh thần “giúp nhau thoát nghèo” trong từng bản làng. Bằng những chính sách đúng đắn, cách làm sáng tạo và sự đồng hành của toàn xã hội, vùng đất xứ Thanh đang từng ngày vươn lên mạnh mẽ, để “không ai bị bỏ lại phía sau” trở thành hiện thực.</p>

Giữa mùa thu vàng rực của vùng biên Nhi Sơn, anh Thao Văn Tông, người đàn ông dân tộc Thái vừa dẫn đàn bò tám con về chuồng sau buổi chăn thả. Ít ai ngờ chỉ vài năm trước, gia đình anh vẫn thuộc diện nghèo nhất bản. Từ chính sách vay vốn ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội, anh Tông học cách làm ăn, trồng cỏ voi, gây giống bò sinh sản. Giờ đây, kinh tế gia đình anh ổn định, con cái được học hành, và anh trở thành tấm gương tiêu biểu trong phong trào “nông dân giúp nhau làm giàu” của xã.

Ở xã Sơn Điện, cách đó hàng chục cây số, anh Lương Văn Ưng, một nông dân người Mường cũng đang từng bước thoát nghèo nhờ mô hình chăn nuôi kết hợp trồng rừng. Tận dụng nguồn vốn ưu đãi và kỹ thuật được hỗ trợ từ cán bộ khuyến nông, anh mở rộng quy mô nuôi lợn thịt, trồng keo lai, khai thác lâm sản phụ, mỗi năm thu nhập hơn 120 triệu đồng. Căn nhà kiên cố giữa bản hôm nay là thành quả của lao động cần cù và ý chí vươn lên, minh chứng rằng “giảm nghèo bền vững” bắt đầu từ thay đổi trong chính suy nghĩ của người dân.

Những câu chuyện như thế không hiếm ở Thanh Hóa – nơi chính quyền các cấp đang chuyển hướng từ hỗ trợ đơn thuần sang trao cơ hội, khơi dậy nội lực, giúp người dân tự tạo sinh kế và phát triển bền vững.

Cùng với đó, hàng trăm mô hình sinh kế được triển khai: trồng dược liệu dưới tán rừng, nuôi cá lồng, trồng rau an toàn, phát triển du lịch cộng đồng, sản xuất thủ công mỹ nghệ… Nhiều hộ gia đình đã chuyển từ nhận hỗ trợ sang chủ động đầu tư, mở rộng sản xuất, nâng cao thu nhập. Năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 2,02%, tỷ lệ hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số giảm hơn 6 điểm phần trăm so với năm 2022, đưa Thanh Hóa trở thành một trong những địa phương có tốc độ giảm nghèo nhanh nhất khu vực Bắc Trung Bộ.

Không chỉ dừng ở con số, chính sách giảm nghèo đã đi vào đời sống bằng nhiều cách làm linh hoạt. Các xã vùng cao triển khai mô hình “ba cùng” – cán bộ cùng ở, cùng làm, cùng giúp dân phát triển sản xuất. Các đoàn thể chính trị đăng ký giúp đỡ hộ nghèo theo hình thức “có địa chỉ, có kết quả cụ thể”: Hội Phụ nữ với phong trào “Phụ nữ giúp nhau thoát nghèo”; Hội Cựu chiến binh phát động mô hình “Làm kinh tế giỏi”; Đoàn Thanh niên hỗ trợ “Khởi nghiệp tại bản làng”; các tổ tiết kiệm và vay vốn duy trì hoạt động hiệu quả.

Đặc biệt, trong hai năm gần đây, Thanh Hóa chú trọng ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số trong công tác giảm nghèo. Ở nhiều xã, người dân đã biết quảng bá sản phẩm nông nghiệp trên sàn thương mại điện tử Postmart, Vỏ Sò, hoặc livestream bán hàng qua Zalo, Facebook. Một số huyện như Thạch Thành, Bá Thước, Như Xuân đã triển khai “bản số” – mỗi hộ dân có mã QR riêng để tra cứu thông tin hộ nghèo, hỗ trợ chính sách minh bạch, công khai.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác giảm nghèo vẫn đối mặt không ít khó khăn: hạ tầng vùng sâu còn yếu, sinh kế chưa thật ổn định, một bộ phận người dân vẫn trông chờ hỗ trợ. Tuy nhiên, điều đáng quý là tinh thần “giảm nghèo là danh dự” đang lan tỏa mạnh mẽ trong hệ thống chính trị cơ sở. Nhiều cán bộ xã, thôn bản coi việc giúp người dân thoát nghèo là thước đo năng lực và trách nhiệm công vụ.

Theo bà Vũ Thị Hương, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo Thanh Hóa: “Giảm nghèo bền vững không thể chỉ dựa vào trợ cấp, mà phải dựa vào việc khơi dậy ý chí tự lực. Chính quyền chỉ là người mở đường, còn người dân phải là người bước đi". Bà cho rằng, bài học quan trọng nhất là phải gắn giảm nghèo với phát triển con người, với giáo dục, đào tạo nghề, và chuyển đổi sinh kế thích ứng với biến đổi khí hậu và thị trường.

Năm 2025 là năm bản lề, Thanh Hóa đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo ít nhất 1,5%, trong đó vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm tối thiểu 3%. Song song, tỉnh xây dựng đề án giai đoạn 2026–2030 với định hướng mới: Từ hỗ trợ sang hợp tác – từ xóa đói sang làm giàu, lấy giảm nghèo đa chiều và phát triển bền vững làm trung tâm. Trong đó, trọng tâm là các giải pháp: Đầu tư hạ tầng thiết yếu gắn với chuyển đổi số nông thôn; Phát triển nông nghiệp sinh thái, sản phẩm OCOP, chuỗi giá trị xanh; Tăng cường đào tạo nghề gắn với nhu cầu doanh nghiệp; Đưa dịch vụ tài chính – ngân hàng tới vùng sâu, vùng xa; Hỗ trợ người nghèo tham gia bảo hiểm y tế, giáo dục nghề và kỹ năng số.

Những con số ấn tượng chỉ là phần nổi của bức tranh rộng lớn. Điều quan trọng hơn là sự đổi thay trong tư duy, niềm tin và cách sống của người dân vùng khó. Ở đó, họ không còn thấy mình là “đối tượng được hỗ trợ”, mà là chủ thể của phát triển, người trực tiếp kiến tạo tương lai cho bản làng mình.

Hành trình giảm nghèo của Thanh Hóa hôm nay không chỉ là kết quả của chính sách, mà là câu chuyện của lòng dân, của niềm tin vào sự đổi thay. Những nụ cười rạng rỡ trên gương mặt người dân vùng cao, những con đường bê tông mới mở, những ngôi trường khang trang, những lớp học nghề sôi nổi... là minh chứng cho sức sống của một vùng quê đang chuyển mình từng ngày.

Thanh Hóa đang góp phần hiện thực hóa để mỗi người dân, dù ở miền núi, đồng bằng hay ven biển đều có cơ hội vươn lên, được sống trong ấm no, hạnh phúc và tự hào về chính những giá trị mình tạo ra.