Thúc đẩy hệ sinh thái AI phát triển mạnh mẽ và có trách nhiệm tại Việt Nam

<p><i>Ngày hội Trí tuệ nhân tạo (AI4VN 2025) được kỳ vọng là diễn đàn quan trọng để các chuyên gia đóng góp ý kiến, giúp Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) hoàn thiện hành lang pháp lý, thúc đẩy một hệ sinh thái AI phát triển mạnh mẽ và có trách nhiệm tại Việt Nam.</i></p>

Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương tại AI4VN 2025 với chủ đề "Việt Nam trong cuộc đua AI toàn cầu" diễn ra ngày 26/9 tại Hà Nội.

5 nguyên tắc xây dựng Luật Trí tuệ Nhân tạo

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương chia sẻ những định hướng quan trọng trong việc xây dựng hành lang pháp lý cho AI tại Việt Nam, khẳng định vị thế tiên phong của quốc gia trong lĩnh vực này.

Thứ trưởng cho biết, dự kiến Luật Trí tuệ nhân tạo được trình Quốc hội cuối năm 2025, đưa Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia có khung pháp lý toàn diện về AI.

Dự thảo Luật được xây dựng dựa trên 5 nguyên tắc cốt lõi: Lấy con người làm trung tâm, đảm bảo an toàn, minh bạch, phát triển bao trùm, bền vững, quản trị cân bằng và hài hòa. Một trong những điểm nhấn của dự thảo Luật là việc quản lý AI theo mức độ rủi ro, trong đó các hệ thống AI có rủi ro cao sẽ chịu sự giám sát chặt chẽ. Quy định về tính minh bạch và dán nhãn cũng được chú trọng, yêu cầu người dùng phải được thông báo rõ ràng khi tương tác với AI, nhằm giải quyết những thách thức trong việc phân biệt giữa nội dung do người và máy tạo ra.

Bên cạnh việc quản lý, Dự thảo Luật cũng hướng đến mục tiêu tạo động lực phát triển, với các cơ chế chính sách ưu đãi đặc biệt cho nghiên cứu và phát triển AI. Bộ KH&CN cũng đang tiên phong ứng dụng AI vào hoạt động nội bộ, điển hình là trong việc soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật, giúp giải phóng sức lao động và tiết kiệm thời gian đáng kể.

Đặc biệt, vấn đề đạo đức AI được nhấn mạnh là một nội dung thảo luận trọng tâm. Các thách thức trong giáo dục, y tế và tài chính đều đòi hỏi một khung khổ đạo đức rõ ràng, nơi quyền quyết định cuối cùng vẫn thuộc về con người.

Ông Kim Wimbush - Tham tán CSIRO kiêm Giám đốc Chương trình Aus4Innovation tại Việt Nam cho biết, chủ đề năm nay phản ánh tầm nhìn của Việt Nam trong tận dụng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, thúc đẩy đổi mới để phát triển đồng thời đóng góp vào tiến bộ toàn cầu. Phía Australia tự hào đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình này.

Theo ông Kim Wimbush, quan hệ đối tác đổi mới giữa hai nước được khởi động năm 2017 và được củng cố từ 2024, với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là trụ cột của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Hai bên đã phối hợp chuyên môn nhằm bảo đảm công nghệ mới, trong đó AI được phát triển có trách nhiệm và bền vững.

Chương trình Aus4Innovation, do Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia tài trợ, phối hợp quản lý cùng CSIRO và Bộ KH&CN, mang lại kết quả thực tế. Tại Việt Nam, AI hỗ trợ nâng cao độ chính xác trong chẩn đoán ung thư vú, cải thiện hiệu quả sản xuất nông nghiệp và tăng cường quản lý môi trường tại các vườn quốc gia, góp phần bảo tồn các loài chim quý hiếm như sếu đầu đỏ.

Bên cạnh ứng dụng thực tiễn, hai bên cũng hợp tác xây dựng khung nguyên tắc đạo đức cho AI. Tháng 6/2024, Bộ KH&CN công bố hướng dẫn AI có trách nhiệm đầu tiên, với sự hỗ trợ từ CSIRO và Đại học Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Năm 2025, quan hệ hợp tác được nâng tầm với việc ra mắt Trung tâm Công nghệ Chiến lược Australia - Việt Nam, tập trung vào 5G, 6G, an ninh mạng, AI và chuyển đổi số. Đây là cột mốc quan trọng, khẳng định cam kết của Australia trong hỗ trợ Việt Nam thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực phát triển.

Ông Kim Wimbush nhấn mạnh, AI4VN là cơ sở để chính phủ, giới nghiên cứu, doanh nghiệp và nhà đổi mới cùng hợp tác, khai thác tiềm năng của AI vì lợi ích chung.

Việt Nam cần chiến lược quốc gia để bứt phá AI

Tại sự kiện AI4VN 2025, ông Lê Hồng Việt, Tổng Giám đốc FPT Smart Cloud, có những phân tích về vị thế của Việt Nam trên bản đồ Trí tuệ nhân tạo toàn cầu, đồng thời chỉ ra những thách thức, cơ hội và lộ trình để Việt Nam có thể bứt phá.

Theo ông Lê Hồng Việt, cuộc đua AI toàn cầu ngày càng khốc liệt, với hai hướng chính là phát triển các mô hình AI nền tảng và nghiên cứu học thuật. Ông Lê Hồng Việt cho biết, AI dự kiến đóng góp 19,9 nghìn tỷ USD vào kinh tế thế giới và góp phần tăng 15% GDP toàn cầu năm 2035.

Ông Nguyễn Hoàng Hưng, Giám đốc Công nghệ Viettel AI cho biết: Hiện Viettel vận hành 15 trung tâm dữ liệu và liên tục mở rộng, đồng thời đầu tư lớn vào các hệ thống GPU hàng đầu thế giới như Nvidia DGX SuperPOD, hàng trăm máy chủ HGX H200/H100. Chiến lược của chúng tôi tập trung vào ba trụ cột: Mở rộng quy mô, phát triển bền vững, cung cấp dịch vụ.

Theo Ông Cao Vương, Nhà sáng lập AIVA: AI đang phát triển với tốc độ chưa từng có. Năm 2023 có 55% tổ chức trên thế giới ứng dụng AI, đến đầu 2025, con số này tăng lên 78%. Trong chưa đầy hai năm, tỷ lệ áp dụng tăng 23 điểm phần trăm, cho thấy công nghệ này không còn là lựa chọn mà trở thành xu thế trong nhiều lĩnh vực.

Tại Việt Nam, khi doanh nghiệp bắt đầu ứng dụng AI, nhiều thách thức nảy sinh. Thứ nhất, sự xuất hiện của quá nhiều công cụ khiến dữ liệu phân tán, hình thành những "hòn đảo" riêng biệt, làm gia tăng tính phức tạp. Thứ hai, phần lớn công cụ AI hiện nay vẫn thụ động, cần con người hướng dẫn từng tác vụ, từ việc viết email, tìm dữ liệu khách hàng đến lên lịch gửi đi. Điều này khiến hệ thống làm việc thiếu tính đồng bộ và khó duy trì hiệu quả lâu dài.

Từ thực tế đó, ông Cao Vương cho rằng cần có một bước chuyển căn bản. Thế hệ AI mới - AI Agent đang nổi lên. Nó trở thành 'đồng nghiệp số' thông minh và tự chủ. Điểm khác biệt là thay vì đặt câu hỏi 'làm thế nào', doanh nghiệp chỉ cần xác định 'cần đạt được gì'.

Ông Ngô Quốc Hưng, Tổng giám đốc VinRobotics cho rằng thế giới đang bước vào cuộc cách mạng nhân lực máy. Dân số toàn cầu đạt 8,1 tỷ người, trong đó lực lượng lao động chỉ khoảng 3,6 tỷ và đang già hóa nhanh, tạo ra sự thiếu hụt lớn trong khi nhu cầu sản xuất và dịch vụ liên tục tăng. Thị trường thay thế này được ước tính có giá trị 30 nghìn tỷ USD và humanoids - robot hình người được xem là giải pháp và là thị trường tiềm năng.

Trong bối cảnh đó, VinRobotics ra đời với sứ mệnh phát triển những người máy thông minh, có khả năng học hỏi và làm việc hiệu quả trong các môi trường công nghiệp, dịch vụ và đời sống. Ông Ngô Quốc Hưng cho biết VinRobotics đang phát triển các công nghệ lõi cho thế hệ humanoids, từ thiết kế phần cứng cơ khí, điện, pin thông minh, bộ truyền động, đến mô hình AI có khả năng điều khiển toàn thân kết hợp ngôn ngữ và thị giác. Song song là nền tảng dữ liệu, công nghệ điều khiển từ xa và chuyển giao từ mô phỏng sang thực tế, nhằm tối ưu hóa ứng dụng trong sản xuất và đời sống.

Sự kiện khẳng định vị thế và vai trò của Việt Nam trên bản đồ trí tuệ nhân tạo thế giới, đồng thời nhấn mạnh nỗ lực của Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng AI Việt Nam trong kỷ nguyên mới.