Thúc đẩy sinh kế bền vững và chuyển đổi số để giảm nghèo toàn diện

<p style="text-align: justify;">Trong hành trình phát triển, Gia Lai xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ xuyên suốt, đặc biệt đối với cộng đồng dân tộc thiểu số và các vùng khó khăn. </p><p style="text-align: justify;">Thay vì hỗ trợ manh mún hay mang tính cứu trợ tạm thời, tỉnh đang chuyển mạnh sang cách làm mới, tạo điều kiện để người dân làm chủ sinh kế, tiếp cận kỹ thuật, học nghề, sử dụng nền tảng số và tham gia vào các mô hình kinh tế phù hợp. Từ những hộ nghèo ở buôn làng xa xôi đến các nhóm yếu thế dễ bị tổn thương, sự đổi thay đang dần hiện rõ qua thu nhập ổn định hơn, điều kiện sống cải thiện hơn và tư duy sản xuất tích cực hơn.</p>

Từ hỗ trợ an sinh đến xây dựng sinh kế chủ động

Gia Lai là tỉnh miền núi đông đồng bào dân tộc thiểu số, nơi nhiều hộ nghèo chịu tác động kép bởi thiếu đất sản xuất, trình độ hạn chế và sinh kế bấp bênh. Những năm gần đây, tỉnh tập trung hỗ trợ các mô hình gắn với phát triển sản xuất, kỹ thuật chăn nuôi, vay vốn ưu đãi và đào tạo nghề. Nhờ đó, nhiều hộ đã chuyển mình rõ rệt.

Gia đình chị Nay H'Nin ở xã Ia Sao từng sống trong căn nhà tạm, thu nhập phụ thuộc vào vài sào mì nên bữa đói bữa no. Sau khi được hỗ trợ nhà ở và một con bò sinh sản trong năm 2023 - 2024, chị H'Nin tham gia các lớp hướng dẫn kỹ thuật, biết cách trồng cỏ, dự trữ rơm khô và chăm sóc vật nuôi đúng quy trình. Đồng thời, chị cũng đăng ký lớp xóa mù chữ, bước đầu đọc viết được những thông tin cơ bản phục vụ sinh hoạt hằng ngày. Chồng chị tìm được việc làm phụ hồ ổn định với mức thu nhập đều đặn. Nhờ sự kết hợp giữa hỗ trợ ban đầu và nỗ lực của gia đình, họ đã thoát nghèo và kiên trì phấn đấu để không rơi trở lại tình trạng cũ.

Cách làm tương tự cũng giúp gia đình chị Nay H'Lới thay đổi cuộc sống. Trước đây ngôi nhà tạm bợ là hình ảnh thường thấy của gia đình, nhưng sau khi nhận được căn nhà Đại đoàn kết cùng con bò sinh sản, hai vợ chồng đã siêng năng hơn trong chăn nuôi, nhận thêm việc làm thuê. Thu nhập tăng dần giúp họ ổn định và vươn lên mức sống mới.

Không chỉ riêng các hộ dân tộc thiểu số, những mô hình hỗ trợ đúng hướng đã giúp không ít hộ nghèo ở các xã khác thay đổi cuộc đời. Gia đình ông Đinh Văn Cho ở xã An Hòa là một ví dụ điển hình. Từ dự án hỗ trợ nuôi heo đen và nguồn vốn vay ưu đãi, ông mạnh dạn mở rộng chăn nuôi và kinh doanh nhỏ. Chỉ sau vài năm, kinh tế gia đình ổn định, thoát nghèo và trở thành hộ sản xuất kinh doanh tiêu biểu của địa phương.

Tại xã Phù Mỹ Bắc, ông Lê Văn Ngôn sử dụng vốn vay ưu đãi để đầu tư chuồng trại, phát triển đàn bò. Tổng lợi nhuận bình quân mỗi năm đạt gần 90 triệu đồng, đủ để gia đình không chỉ thoát nghèo mà còn có điều kiện giúp đỡ lại những hộ khó khăn hơn. Ông còn hiến đất mở đường và đóng góp nhiều công trình xã hội – điều cho thấy hiệu quả giảm nghèo bền vững luôn kéo theo trách nhiệm cộng đồng tăng lên.

Những câu chuyện trên phản ánh sự thay đổi rõ rệt trong cách tiếp cận của Gia Lai: hỗ trợ đủ để người dân tự đứng vững, tăng khả năng sản xuất và từng bước thoát nghèo bằng chính nội lực của mình.

Chuyển đổi số, nâng chất nguồn nhân lực và đa dạng hóa sinh kế

Trong thời đại công nghệ, Gia Lai coi chuyển đổi số là giải pháp quan trọng để quản lý hộ nghèo minh bạch, chính xác và kịp thời. Tỉnh đã vận hành Cơ sở dữ liệu số về giảm nghèo bền vững, kết nối từ cấp xã đến tỉnh, giúp theo dõi biến động thu nhập, việc làm, tình trạng an sinh của từng hộ. Khi dữ liệu được cập nhật nhanh và chính xác, việc phân bổ nguồn lực hỗ trợ trở nên hợp lý hơn, hạn chế tình trạng trùng lặp hoặc bỏ sót đối tượng.

Sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, đội ngũ cán bộ cấp xã trở thành lực lượng nòng cốt trong triển khai các chính sách giảm nghèo. Gia Lai đẩy mạnh đào tạo nghiệp vụ, kỹ năng công nghệ số, kỹ năng truyền thông cộng đồng và năng lực quản lý chương trình cho đội ngũ này. Đây là điều kiện quan trọng để việc hỗ trợ đến đúng nơi, đúng việc và đúng nhu cầu.

Song song với đó, tỉnh chú trọng phát triển nguồn nhân lực. Các sở, ngành rà soát cung - cầu lao động, dự báo nhu cầu nhân lực theo từng lĩnh vực; đẩy mạnh kết nối việc làm qua nền tảng số; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào đào tạo. Ngành giáo dục tăng cường hướng nghiệp và phân luồng, khuyến khích mô hình đào tạo theo đặt hàng của doanh nghiệp để học sinh sau khi tốt nghiệp có thể đi làm ngay, hạn chế thất nghiệp hoặc thiếu kỹ năng.

Trong chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021–2025, Gia Lai đặt mục tiêu đa dạng hóa sinh kế theo hướng bền vững. Điều này thể hiện qua hàng loạt giải pháp như: hỗ trợ hộ nghèo, cận nghèo, người yếu thế tiếp cận mô hình sản xuất - kinh doanh phù hợp; ưu tiên mô hình gắn với đồng bào dân tộc thiểu số và phụ nữ nghèo; khuyến khích tổ, nhóm hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp tham gia xây dựng mô hình giảm nghèo; thúc đẩy các mô hình du lịch cộng đồng, dịch vụ, khởi nghiệp địa phương; hỗ trợ giống cây trồng, vật nuôi, máy móc, nhà xưởng, đào tạo nghề, hướng dẫn kỹ thuật; liên kết tiêu thụ sản phẩm, xúc tiến thương mại và phát triển chuỗi giá trị.

Điểm nổi bật là cách tiếp cận bao trùm: người khuyết tật, phụ nữ đơn thân, thanh niên dân tộc thiểu số hay học sinh – sinh viên thuộc hộ nghèo đều có thể tham gia mô hình phù hợp với năng lực. Tỉnh cũng khuyến khích cộng đồng đề xuất mô hình sinh kế mới, phù hợp tập quán của từng buôn làng nhằm bảo tồn văn hóa và tăng khả năng chấp nhận.

Bên cạnh hỗ trợ sinh kế, Gia Lai tập trung đầu tư hạ tầng thiết yếu như giao thông nông thôn, trường học, trạm y tế, điện sinh hoạt và thủy lợi. Những tuyến đường liên thôn được bê tông hóa đã tạo ra thay đổi lớn: hàng hóa lưu thông thuận lợi hơn, dịch vụ phát triển hơn, người dân tiếp cận nhanh hơn với cơ hội kinh tế – xã hội.

Kết quả bước đầu rất khả quan. Cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều của tỉnh giảm còn khoảng 10,2%, mức giảm hơn 2,3% chỉ trong một năm. Đặc biệt, hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số giảm bình quân trên 3%/năm, vượt cao so với kế hoạch.

Hướng tới mục tiêu giảm nghèo bền vững năm 2025

Với định hướng năm 2025, Gia Lai tiếp tục đặt trọng tâm vào nâng cao sinh kế bền vững, mở rộng mô hình sản xuất kinh doanh và khởi nghiệp địa phương. Chương trình giảm nghèo được thiết kế không chỉ dừng lại ở hỗ trợ vật chất mà còn hướng đến xây dựng năng lực tự vươn lên của người dân.

Tỉnh định hướng gắn giảm nghèo với bảo đảm quốc phòng – an ninh, tăng cường thế trận lòng dân, tạo nền tảng ổn định lâu dài. Đồng thời, việc thúc đẩy các mô hình nông nghiệp chất lượng cao, ứng dụng kỹ thuật mới và chuyển đổi số sẽ mở ra cơ hội phát triển kinh tế diện rộng cho các vùng nông thôn miền núi.

Sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị, sự vào cuộc của doanh nghiệp và tổ chức xã hội, cùng tinh thần nỗ lực của người dân đang tạo đà để Gia Lai tiến gần hơn mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau. Với những chuyển biến rõ rệt về hạ tầng, sinh kế, nguồn nhân lực và quản trị dữ liệu, Gia Lai đang chứng minh rằng giảm nghèo bền vững hoàn toàn khả thi khi chính sách đúng hướng và cộng đồng cùng tham gia.