Ứng dụng công nghệ để dự báo và giảm xói lở bờ biển Đà Nẵng

<p style="text-align: justify;">Những kết quả nghiên cứu từ đề tài xây dựng bộ công cụ đánh giá và dự báo biến động hình thái bãi biển Trung Trung Bộ đang mở ra hướng tiếp cận khoa học – công nghệ mới cho Đà Nẵng trong nỗ lực bảo vệ và ổn định bãi biển Mỹ Khê trước tác động ngày càng dữ dội của xói lở và biến đổi khí hậu.</p>

Mới đây, Trường Đại học Thủy lợi phối hợp với UBND thành phố Đà Nẵng tổ chức hội thảo chuyên đề về biến động hình thái và giải pháp tôn tạo, ổn định bãi biển Mỹ Khê, đồng thời tập huấn và chuyển giao công nghệ giải đoán đường bờ – địa hình từ UAV và hệ thống camera giám sát. 

Đây là hoạt động nằm trong khuôn khổ đề tài "Nghiên cứu xây dựng bộ công cụ phục vụ đánh giá, dự báo biến động hình thái và giải pháp ổn định bãi biển vùng Trung Trung Bộ" do GS.TS Nguyễn Trung Việt làm chủ nhiệm.

Đà Nẵng được thiên nhiên ưu đãi dải bờ biển trải dài, trong đó Mỹ Khê từng được Forbes vinh danh là một trong những bãi biển quyến rũ nhất hành tinh. Tuy nhiên, tốc độ phát triển đô thị du lịch mạnh mẽ những năm gần đây khiến khu vực ven biển đối mặt hàng loạt vấn đề: xói lở gia tăng, sóng biển xâm thực sâu vào đất liền, đe dọa đời sống dân cư, phá hủy hệ sinh thái, làm tổn hại cảnh quan du lịch và gây thiệt hại kinh tế lên đến hàng nghìn tỉ đồng.

Nhiều đoạn bờ biển nổi tiếng như Mỹ Khê (Đà Nẵng), Cửa Đại, Tam Thanh (Quảng Nam cũ) đã trở thành "điểm nóng" xói lở với diện tích bị mất lên đến hàng chục héc-ta trong hơn hai thập kỷ qua. Trong bối cảnh đó, hội thảo được kỳ vọng sẽ cung cấp luận cứ khoa học và nhóm giải pháp ứng dụng thực tiễn để giúp Đà Nẵng chủ động ứng phó.

Theo GS.TS Nguyễn Trung Việt, sau gần ba năm triển khai, nhóm nghiên cứu đã xây dựng thành công bộ công cụ đánh giá – dự báo biến động hình thái bãi biển Trung Trung Bộ, làm rõ đặc trưng thủy thạch động lực và cơ chế biến đổi hình thái riêng của khu vực. Trên cơ sở đó, nhóm đã thử nghiệm các mô hình và đề xuất định hướng giải pháp ổn định cho bãi biển Mỹ Khê.

Đáng chú ý, nhóm nghiên cứu đề xuất mô hình rạn ngầm lướt sóng kết hợp bãi treo, vừa giảm năng lượng sóng tác động vào bờ, vừa cố định dòng rip nguy hiểm, đồng thời tạo không gian thuận lợi cho hoạt động thể thao – dịch vụ biển. Giải pháp hướng đến mục tiêu kép: bảo vệ bờ biển và gia tăng giá trị cảnh quan – du lịch. Bên cạnh đó, mô hình nuôi bãi kết hợp công trình cứng cũng được xem là giải pháp hài hòa giữa bảo tồn tự nhiên và yêu cầu an toàn bờ biển.

Thành quả nổi bật của đề tài là hệ thống camera quan trắc trực tuyến tại Mỹ Khê, cung cấp dữ liệu liên tục từ năm 2022; cùng với đó là công nghệ giải đoán đường bờ từ ảnh vệ tinh, UAV và camera, cho phép cơ quan quản lý theo dõi biến động theo thời gian thực. Đây là "bộ mắt số" giúp thành phố chủ động hơn trong giám sát và quy hoạch không gian bờ biển.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng Lê Quang Nam đánh giá cao tính cấp thiết và khả thi của đề tài, khẳng định việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào dự báo, giám sát đường bờ là yêu cầu chiến lược trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Ông nhấn mạnh, công tác quản lý bờ biển cần được triển khai đồng bộ trên toàn tuyến từ Ngũ Hành Sơn đến Núi Thành, đặc biệt là các khu vực xói lở nặng như Cửa Đại.

Đà Nẵng mong muốn Trường Đại học Thủy lợi chuyển giao đầy đủ dữ liệu, bộ công cụ và kết quả nghiên cứu để phục vụ quy hoạch và quản lý vùng bờ; đồng thời phối hợp đào tạo chuyên sâu cho cán bộ các sở, ngành và địa phương ven biển. Thành phố cũng kỳ vọng tiếp tục nhận được sự hỗ trợ của các nhà khoa học trong các vấn đề liên quan đến ngập đô thị, vận hành hồ chứa trên lưu vực Vu Gia – Thu Bồn và an ninh nguồn nước.

Với bộ công cụ đã được hoàn thiện và hệ thống dữ liệu quan trắc được xây dựng bài bản, đề tài không chỉ góp phần giải quyết những thách thức cấp bách như xói lở bãi biển Mỹ Khê, mà còn tạo nền tảng khoa học – công nghệ cho chiến lược phát triển đô thị biển thông minh, sinh thái và bền vững của Đà Nẵng trong dài hạn.