Ưu đãi vượt khung để giữ chân nhân tài: Việt Nam thay đổi cuộc chơi

<p style="text-align: justify;">Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, trong đó nhiều ưu đãi đặc biệt dành cho chuyên gia Việt kiều và quốc tế. Từ quyền đảm nhận vị trí lãnh đạo, cơ chế lương thỏa thuận theo chuẩn quốc tế, cho đến hỗ trợ gia đình, nhà ở và ưu đãi thuế, chính sách mới này được kỳ vọng sẽ biến Việt Nam thành điểm đến hấp dẫn cho các bộ óc hàng đầu.</p>

Nội dung dự thảo bao quát từ tuyển dụng, chế độ lao động, tiền lương, nhà ở đến khen thưởng, vinh danh – mở ra kỳ vọng tạo "cú hích" lớn trong việc quy tụ chất xám cho sự phát triển đất nước.

Điều kiện để được hưởng chính sách đãi ngộ

Theo dự thảo, người Việt Nam ở nước ngoài và chuyên gia quốc tế sẽ được xem xét áp dụng các chính sách ưu đãi nếu đáp ứng hai yêu cầu cơ bản. Trước hết, họ phải chủ trì hoặc tham gia các nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có ý nghĩa quan trọng ở cấp quốc gia, bộ, ngành, địa phương hoặc đem lại đóng góp thiết thực cho sự phát triển kinh tế – xã hội.

Song song đó, ứng viên cần đạt thêm một trong các tiêu chí: có sáng chế, giống cây trồng đã được bảo hộ và ứng dụng thành công; có công trình nghiên cứu được giải thưởng trong nước hoặc quốc tế; có bằng tiến sĩ cùng tối thiểu 3 năm nghiên cứu, giảng dạy tại cơ sở đào tạo uy tín nước ngoài; hoặc đã tham gia trực tiếp các dự án hợp tác quốc tế, chương trình nghiên cứu ở doanh nghiệp, viện trường danh tiếng.

Tuyển dụng và cơ chế lao động linh hoạt, chính sách tiền lương

Điểm mới đáng chú ý là dự thảo cho phép chuyên gia Việt kiều và nước ngoài được đảm nhận vị trí lãnh đạo tại các tổ chức khoa học, công nghệ công lập – điều vốn trước đây khá hạn chế. Họ cũng có thể được tiếp nhận làm viên chức, bổ nhiệm chức danh khoa học, công nghệ theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, thủ tục cấp giấy phép lao động sẽ được rút gọn, phù hợp với tính chất đặc thù của lĩnh vực nghiên cứu. Gia đình của chuyên gia, bao gồm cha mẹ, vợ/chồng, con dưới 18 tuổi, cũng được hỗ trợ tìm việc làm, học tập, tuyển sinh vào các cơ sở giáo dục tại Việt Nam.

Một điểm then chốt khác là cơ chế thỏa thuận tiền lương. Mức đãi ngộ sẽ dựa trên ba yếu tố: quy mô và tầm ảnh hưởng của nhiệm vụ nghiên cứu; trình độ, năng lực và hiệu quả công việc; mức lương tương đương tại các doanh nghiệp, tổ chức nước ngoài đang hoạt động ở Việt Nam. Điều này nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, tránh tình trạng "chảy máu chất xám" ngược.

Về nhà ở, cơ quan, tổ chức sử dụng có trách nhiệm bố trí chỗ ở hoặc hỗ trợ kinh phí thuê nhà cho chuyên gia, tùy điều kiện thực tế.

Những cá nhân có thành tích nổi bật trong hoạt động khoa học và đổi mới sáng tạo sẽ được phong tặng danh hiệu cao quý của Nhà nước, được đề cử nhận giải thưởng quốc gia hoặc quốc tế, cũng như được vinh danh tại các sự kiện lớn. Đây vừa là sự ghi nhận, vừa tạo động lực gắn bó lâu dài với sự nghiệp khoa học tại Việt Nam.

Các ưu đãi khác dành cho nhà khoa học người Việt và chuyên gia quốc tế

Ngoài những điểm trên, dự thảo cũng đề xuất nhiều quyền lợi thiết thực: ưu đãi thuế theo quy định pháp luật; quyền chuyển thu nhập hợp pháp ra nước ngoài; được mua ngoại tệ nếu có nguồn thu bằng đồng Việt Nam; và được đảm bảo đầy đủ điều kiện làm việc, cơ sở vật chất phục vụ nghiên cứu.

Việc ban hành Nghị định lần này cho thấy nỗ lực của Chính phủ trong xây dựng môi trường làm việc cạnh tranh, minh bạch, đủ sức hấp dẫn các nhà khoa học hàng đầu. Đây không chỉ là câu chuyện đãi ngộ vật chất, mà còn thể hiện khát vọng của Việt Nam trong việc tận dụng trí tuệ toàn cầu để phục vụ chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo – trụ cột cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến đối với dự thảo này trên Cổng TTĐT của Bộ./.