Việt Nam đặt mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp bán dẫn toàn cầu

<p style="text-align: justify;">Sáng 7/11, tại VinPalace Cổ Loa (Hà Nội), Triển lãm ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam 2025 (SemiExpo Vietnam 2025) chính thức khai mạc, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong hành trình hội nhập công nghệ cao của Việt Nam.</p>

Đây là năm thứ hai Việt Nam tổ chức sự kiện tầm cỡ quốc tế này - minh chứng cho những thành quả, sự nỗ lực và quyết tâm mạnh mẽ trong việc thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.

5 nhiệm vụ trọng tâm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam

Chia sẻ tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết hòa chung vào dòng chảy của thời đại, Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch cơ cấu kinh tế có tính chiến lược, chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) làm động lực chính cho phát triển nhanh và bền vững.

"Trên cơ sở các định hướng chiến lược tại Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia, Quốc hội đã thể chế hóa bằng các luật mới, trong đó có Luật Công nghiệp công nghệ số để tạo hành lang pháp lý thúc đẩy các ngành công nghệ chiến lược nói chung và ngành bán dẫn nói riêng", Phó Thủ tướng cho biết.

Theo Phó Thủ tướng, trong bối cảnh cạnh tranh và dịch chuyển mạnh mẽ của chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đang hội tụ đủ các điều kiện nội lực cần thiết để từng bước nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng ngành công nghiệp bán dẫn.

"Việt Nam có hệ thống chính trị ổn định, môi trường kinh tế vĩ mô vững chắc, vị trí địa chính trị thuận lợi. Chúng tôi sở hữu lực lượng lao động dồi dào với chi phí cạnh tranh, đặc biệt trong các lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ; Việt Nam đang có sức hút ngày càng lớn đối với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Samsung, NVIDIA, Foxconn…", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Quan trọng hơn, Việt Nam đang đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, tiếp tục hoàn thiện thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng, nguồn nhân lực để đưa đất nước bước vào thời kỳ mới với khát vọng lớn: Không chỉ tham gia, mà phải đóng góp giá trị và sáng tạo mới cho thế giới.

Để tiếp tục phát triển ngành công nghiệp bán dẫn trong giai đoạn tới, theo định hướng của Chính phủ, Việt Nam đang tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, về thể chế và chính sách đầu tư, Việt Nam tiếp tục hoàn thiện thể chế và các chính sách ưu đãi theo hướng tiệm cận các thông lệ quốc tế, đảm bảo khả năng cạnh tranh trong thu hút đầu tư, đặc biệt trong các lĩnh vực: năng lượng, thuế, đất đai, chuyển giao công nghệ, sở hữu trí tuệ và cơ chế sandbox cho các doanh nghiệp (DN) công nghệ cao...

Thứ hai, về nguồn nhân lực chất lượng cao. Việt Nam xác định đây là vấn đề "then chốt của then chốt". Theo đó, sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình đào tạo nhân lực bán dẫn quốc gia, gắn đào tạo với thực hành, với DN và các viện nghiên cứu.

Giáo dục STEM đang được ưu tiên phát triển, các chính sách ưu đãi được ban hành cho người học ngành công nghệ số và các chính sách ưu đãi về thuế, thị thực, giấy phép lao động, đãi ngộ xứng đáng cho các chuyên gia, nhà khoa học, các Tổng công trình sư…

Thứ ba, về thu hút đầu tư chiến lược, hiện nay, tất cả các khâu trong chuỗi giá trị ngành bán dẫn (gồm nghiên cứu và phát triển, thiết kế, sản xuất, đóng gói, kiểm thử) đều là ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư của Việt Nam, được hưởng ưu đãi cao nhất về đầu tư, thuế, đất đai.

Đồng thời, Việt Nam ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường, đi đôi với chuyển giao công nghệ và đưa các DN Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Thứ tư, về phát triển hạ tầng, Việt Nam đang phát triển đồng bộ các trung tâm thiết kế vi mạch, các trung tâm R&D, các Trung tâm thử nghiệm công nghệ bán dẫn đạt chuẩn quốc tế và các phòng Lab dùng chung tại các địa phương có tiềm năng. Cùng với đó, cơ sở hạ tầng điện - nước - logistics - năng lượng sạch được tiếp tục đầu tư phát triển. Đặc biệt, Việt Nam đang nghiên cứu đề xuất cơ chế giá điện và cơ chế mua bán điện phù hợp cho các nhà máy sản xuất chip bán dẫn và thiết bị điện tử.

Thứ năm, về hợp tác quốc tế, Phó Thủ tướng cho biết Việt Nam sẽ tăng cường tham gia các sáng kiến, hiệp hội, diễn đàn và chuỗi cung ứng bán dẫn khu vực và toàn cầu.

Tại phiên khai mạc, bà Linda Tan, Chủ tịch Hiệp hội bán dẫn Đông Nam Á cho biết, với 200 gian hàng, triển lãm trưng bày những đổi mới tiên tiến nhất trong lĩnh vực sản xuất, tự động hóa và chế tạo; quy tụ các diễn đàn và sáng kiến nhằm thu hẹp khoảng cách nguồn nhân lực, đồng thời bồi dưỡng thế hệ chuyên gia bán dẫn kế cận.

Đồng thời, quy tụ các hội nghị chuyên đề với các bài phát biểu từ lãnh đạo ngành, nhà hoạch định chính sách và các nhà sáng tạo hàng đầu đang định hình tương lai lĩnh vực bán dẫn.

Trên 170 dự án đầu tư nước ngoài trong ngành công nghiệp bán dẫn

Theo thông tin được Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương chia sẻ tại sự kiện, Việt Nam hiện có khoảng trên 170 dự án đầu tư nước ngoài trong ngành công nghiệp bán dẫn với tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD.

Chuỗi cung ứng bán dẫn Việt Nam chủ yếu tập trung vào 2 công đoạn chính: (i) thiết kế chip bán dẫn; (ii) đóng gói và kiểm thử chip bán dẫn.

Cụ thể, Việt Nam đã có sự hiện diện của 58 DN thiết kế, trong đó có 13 DN Việt Nam, 45 DN nước ngoài. Chính phủ Việt Nam đang xây dựng "Đề án đầu tư xây dựng 1 nhà máy chế tạo chip bán dẫn quy mô nhỏ, công nghệ cao phục vụ nhu cầu nghiên cứu, thiết kế, sản xuất chip bán dẫn", với kế hoạch đến năm 2030 nhà máy đi vào hoạt động; có 8 dự án đóng gói, kiểm thử, trong đó 1 dự án của DN Việt Nam và 7 dự án của DN nước ngoài như Intel, Amkor, Hanna Micron,… Việt Nam bắt đầu có sự hiện diện của một số DN sản xuất, cung cấp nguyên vật liệu, thiết bị cho công nghiệp bán dẫn như Coherent, VDL,....

Thứ trưởng Bộ KH&CN cho biết Việt Nam được đánh giá hội tụ rất nhiều yếu tố tiềm năng từ cơ chế, chính sách, nguồn nhân lực đến điều kiện địa lý, tự nhiên thuận lợi. Với vị trí địa lý chiến lược tại trung tâm Đông Nam Á, cách các trung tâm sản xuất bán dẫn hàng đầu như Đài Loan và Hàn Quốc khoảng 3 - 4 giờ bay, Việt Nam có nhiều điều kiện thuận lợi để đón sự dịch chuyển chuỗi cung ứng ngành công nghiệp bán dẫn.

Ngoài ra, Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng qua các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) với hơn 17 FTA đã ký kết.

Tiềm năng công nghiệp điện tử tại Việt Nam là nền tảng cho sự phát triển của ngành bán dẫn. Với kim ngạch xuất khẩu phần cứng và điện tử đạt hơn 132,3 tỷ USD trong năm 2024, tăng 16,8% so với năm 2023 Việt Nam đã chứng tỏ khả năng sản xuất và áp dụng công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực sản xuất điện tử. Đây là tiền đề cho việc mở rộng khả năng tích hợp chuỗi hạ nguồn cho ngành công nghiệp bán dẫn.

Hiện nay, với dân số khoảng 100 triệu người, trong đó hơn 60% là dân số trẻ, Việt Nam đang sở hữu lợi thế nguồn nhân lực dồi dào, năng động - tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn. Lãnh đạo Bộ KH&CN cho rằng với hơn 1,9 triệu nhân lực làm việc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, công nghệ số, bao gồm hơn 500 nghìn kỹ sư, Việt Nam đã hình thành một cộng đồng thiết kế chip bán dẫn mạnh mẽ với khoảng 60 DN và 7.000 kỹ sư thiết kế.

"Từ những nhận định trên cho thấy Việt Nam có có nhiều yếu tố thuận lợi để tham gia sâu và ngày càng nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu", Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cho biết và nhấn mạnh SEMI SEA là một tổ chức có uy tín, đóng vai trò cầu nối quan trọng giữa các quốc gia Đông Nam Á với chuỗi giá trị bán dẫn toàn cầu. Tại Việt Nam, SEMI SEA đã ghi dấu ấn rõ nét thông qua sự kiện SEMIExpo Vietnam. Thông qua các hoạt động này, SEMI SEA không chỉ đóng vai trò cầu nối mà còn trở thành lực đẩy quan trọng trong quá trình phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam và khu vực.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm, Việt Nam đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, do Phó Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng ban; ban hành Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm nhân lực bán dẫn toàn cầu vào năm 2030, và trung tâm công nghiệp bán dẫn, điện tử vào năm 2040.

"Bộ Tài chính cam kết đồng hành cùng các DN, viện trường và tổ chức quốc tế, thúc đẩy hợp tác công - tư, liên kết ba nhà: nhà nước, nhà trường, DN, thu hút có chọn lọc FDI vào các công đoạn giá trị cao như thiết kế và đóng gói tiên tiến", Thứ trưởng Nguyễn Đức Tâm nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Tài chính đánh giá, trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, ngành công nghiệp bán dẫn không chỉ là nền tảng của công nghệ hiện đại, mà còn là yếu tố then chốt quyết định sức mạnh của nền kinh tế số và sự phát triển của các ngành công nghệ chiến lược./.