Việt Nam tiến gần nhóm quốc gia đầu tiên có Luật Trí tuệ nhân tạo

<p style="text-align: justify;">Nếu Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) được Quốc hội thông qua, Việt Nam sẽ nằm trong nhóm những quốc gia đầu tiên trên thế giới ban hành Luật AI, dấu mốc quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược và khát vọng làm chủ công nghệ lõi.</p>

Thông tin trên được Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia Hồ Đức Thắng chia sẻ tại Hội thảo chuyên đề "AI - Thúc đẩy hệ sinh thái sản xuất công nghệ cao và bán dẫn của Việt Nam" trong khuôn khổ Triển lãm Semi Expo Việt Nam 2025, ngày 8/11.

Ông Hồ Đức Thắng cho biết, chỉ một ngày trước khi sự kiện diễn ra, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã ký trình Quốc hội Dự án Luật AI. Đây là minh chứng rõ nét cho cam kết mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước, coi AI là công nghệ chiến lược hàng đầu. Trước Việt Nam, chỉ có Liên minh châu Âu (EU), Hàn Quốc và Nhật Bản đã ban hành luật tương tự.

Thể chế đi trước mở đường cho công nghệ phát triển

Theo Viện trưởng Hồ Đức Thắng, tinh thần cốt lõi của Luật AI không phải là siết chặt quản lý mà là kiến tạo hành lang pháp lý thông thoáng, an toàn, dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Đây là thể chế đi trước mở đường cho công nghệ phát triển, đồng thời thể hiện "tầm nhìn rõ ràng" của Việt Nam cùng "khát vọng vươn lên làm chủ, tiến tới tự chủ và khẳng định chủ quyền số quốc gia về AI".

Luật AI chỉ là một trong chuỗi bước đi chiến lược của Việt Nam nhằm nắm bắt cơ hội lịch sử trong cuộc cách mạng công nghệ mới. Bên cạnh thể chế, ba trụ cột then chốt được xác định là hạ tầng tính toán, nguồn lực tài chính và nhân lực chất lượng cao.

Về hạ tầng tính toán, Nhà nước sẽ đóng vai trò dẫn dắt việc đầu tư các trung tâm tính toán hiệu năng cao (HPC) quy mô lớn, hướng tới tự chủ năng lực tính toán, đảm bảo không bị phụ thuộc vào bất kỳ một doanh nghiệp hay quốc gia đơn lẻ nào trong các tình huống chiến lược.

"Chúng ta cần những con chip Make in Viet Nam, cần những giải pháp thiết kế, đóng gói và kiểm thử do chính người Việt làm chủ để xây dựng nên các siêu máy tính đó. Sự phát triển của hạ tầng AI chính là ‘đơn đặt hàng’ khổng lồ cho ngành công nghiệp bán dẫn trong nước", ông Hồ Đức Thắng nhấn mạnh.

Về nguồn lực tài chính, bên cạnh các quỹ hiện có như NAFOSTED và NATIF, Bộ KH&CN dự kiến thành lập Quỹ Phát triển AI Quốc gia và triển khai cơ chế "AI voucher" nhằm hỗ trợ trực tiếp doanh nghiệp ứng dụng công nghệ AI, tạo lực cầu và hình thành thị trường năng động, tự chủ.

Cùng với đó, Việt Nam sẽ xây dựng thế hệ nhân lực "kép", vừa am hiểu phần cứng bán dẫn, vừa làm chủ các thuật toán AI tiên tiến. Đây là tài sản quý giá nhất để đảm bảo sự tự chủ bền vững trong tương lai.

Đặc biệt, Bộ KH&CN sẽ cùng các Bộ, ngành tiếp tục triển khai đồng bộ các bước đi chiến lược để hiện thực hóa khát vọng đó. Nhà nước đóng vai trò "nhạc trưởng" kết nối 3 nhà: Nhà nước - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp, đồng thời là khách hàng lớn nhất, đặt ra những bài toán đủ lớn, đủ thách thức để mời gọi cộng đồng doanh nghiệp, viện, trường cùng tham gia tìm lời giải.

Ông Hồ Đức Thắng nhấn mạnh, AI và bán dẫn là hai mặt của một đồng xu, là "đôi cánh" để nền kinh tế Việt Nam bay lên; đồng thời cho biết, Nhà nước cam kết kiến tạo một hệ sinh thái AI Việt Nam năng động, sáng tạo và tự chủ.

AI định hình tương lai kinh tế tri thức và chủ quyền số Việt Nam

Phát biểu Tại Triển lãm, ông Hoàng Trung Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) nhận định: "AI đang thay đổi căn bản cách thức thiết kế, sản xuất và quản lý trong các ngành công nghệ cao. Đây là chìa khóa giúp Việt Nam chuyển đổi từ mô hình sản xuất truyền thống sang nền kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) dự đoán AI sẽ đóng góp hơn 15 nghìn tỉ USD cho nền kinh tế toàn cầu vào năm 2030. Trong lĩnh vực bán dẫn, AI giúp tăng cường năng suất, độ chính xác và khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi sang các nhà máy tự động, thông minh.

Trong những năm gần đây, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách quan trọng để thúc đẩy phát triển và ứng dụng AI. Việt Nam đã xác định đổi mới sáng tạo và AI là các ưu tiên chiến lược quốc gia cốt lõi cho đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

"Việt Nam cũng đã ban hành Danh mục Công nghệ Chiến lược và Sản phẩm Công nghệ Chiến lược, trong đó đặt AI ở mức ưu tiên cao nhất. Điều này khẳng định cam kết của Việt Nam biến AI thành động lực cốt lõi cho tăng trưởng công nghệ cao", ông Hoàng Trung Hiếu cho biết.

Trước đó, ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm NIC cho biết, Việt Nam đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực then chốt. Theo đó, để hiện thực mục tiêu này, Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách lớn, trong đó có Nghị quyết 57-NQ/TW; Chiến lược quốc gia phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, cùng với các chương trình quốc gia về phát triển nguồn nhân lực, hạ tầng số và tăng trưởng xanh; nhằm mở ra những cơ hội tích cực cho ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam phát triển.

Ông Vũ Quốc Huy khẳng định, Chính phủ Việt Nam luôn cam kết xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi, thông qua chính sách hỗ trợ và hợp tác chặt chẽ với các doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Tại Hội thảo, các chuyên gia đầu ngành đã chia sẻ nhiều ứng dụng thực tiễn của AI trong nhà máy thông minh, bảo trì dự đoán, tối ưu chuỗi cung ứng; từ đó làm rõ cơ hội, thách thức và mở ra hướng hợp tác thúc đẩy sự phát triển bền vững, sâu rộng của hệ sinh thái công nghệ cao Việt Nam.

Những bước đi quyết liệt, tầm nhìn dài hạn và khát vọng làm chủ công nghệ lõi đang đưa Việt Nam tiến gần hơn bao giờ hết tới vị thế quốc gia tiên phong trong kỷ nguyên AI.