GIAI ĐOẠN 1: KHÁNG CHIẾN VÀ KIẾN QUỐC (1945 - 1954)
Ngày 15/8/1945 tại Tân Trào (Tuyên Quang), Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương quyết nghị thành lập Ban Giao thông chuyên môn - tiền thân của ngành Bưu điện ngày nay.
Ngày 28/8/1945, Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập; trong nội các quốc gia có Bộ Giao thông Công chính - quản lý về bưu điện.
Ngày 13/4/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh số 50-SL, trong Điều thứ bảy của Sắc lệnh có nêu Nha Bưu chính thuộc Bộ Giao thông Công chính.
Tháng 10/1946, Xưởng quân giới đầu tiên được thành lập tại Việt Bắc, sản xuất và sửa chữa nhiều loại vũ khí, khí tài quân sự phục vụ kháng chiến, như súng, mìn, lựu đạn… Sự ra đời của xưởng đã đặt nền móng cho ngành quân giới Việt Nam, mở đầu việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào chế tạo vũ khí, góp phần quan trọng vào sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc.
Ngày 28/6/1947, Bộ Giao thông Công chính đã ban hành Nghị định số 335/NĐ tổ chức lại ngành Bưu điện thành 3 Nha Bưu điện trong cả nước.
Ngày 02/4/1948, Bộ Giao thông Công chính ban hành Nghị định số 33/NĐ về tổ chức bộ máy Bưu điện Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến. Ngày 12/6/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 30-SL đổi tên Nha Bưu chính thuộc Bộ Giao thông Công chính thành Nha Bưu điện - Vô tuyến điện.
Ngày 27/11/1946
Sắc lệnh số 224/SL của Chủ tich nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đổi thành Nha Thông tin (Tổng mục lục luật lệ của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945 - 1961, trang 152).
Ngày 15/8/1945 tại Tân Trào (Tuyên Quang), Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương quyết nghị thành lập Ban Giao thông chuyên môn - tiền thân của ngành Bưu điện ngày nay.
Ngày 28/8/1945, Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập; trong nội các quốc gia có Bộ Giao thông Công chính - quản lý về bưu điện.
Ngày 13/4/1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Sắc lệnh số 50-SL, trong Điều thứ bảy của Sắc lệnh có nêu Nha Bưu chính thuộc Bộ Giao thông Công chính.
Tháng 10/1946, Xưởng quân giới đầu tiên được thành lập tại Việt Bắc, sản xuất và sửa chữa nhiều loại vũ khí, khí tài quân sự phục vụ kháng chiến, như súng, mìn, lựu đạn… Sự ra đời của xưởng đã đặt nền móng cho ngành quân giới Việt Nam, mở đầu việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào chế tạo vũ khí, góp phần quan trọng vào sự nghiệp kháng chiến và kiến quốc.
Ngày 28/6/1947, Bộ Giao thông Công chính đã ban hành Nghị định số 335/NĐ tổ chức lại ngành Bưu điện thành 3 Nha Bưu điện trong cả nước.
Ngày 02/4/1948, Bộ Giao thông Công chính ban hành Nghị định số 33/NĐ về tổ chức bộ máy Bưu điện Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến. Ngày 12/6/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 30-SL đổi tên Nha Bưu chính thuộc Bộ Giao thông Công chính thành Nha Bưu điện - Vô tuyến điện.
Tháng 8/1954
Thông cáo của Hội đồng Chính phủ họp kỳ trung tuần tháng 8/1954, quyết định lập Bộ Tuyên truyền (Công báo số 9-1954, trang 88).
GIAI ĐOẠN 2: XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở MIỀN BẮC VÀ GIẢI PHÓNG MIỀN NAM, THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC (1954-1975)
Ngày 28/8/1945
Tuyên cáo của Chính phủ Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có Bộ Thông tin- Tuyên truyền (Việt Nam Dân quốc Công báo số l ngày 29/9/1945).
Ngày l/l/1946
Chính phủ Liên hiệp lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành lập Bộ Tuyên truyền và Cổ động (Việt Nam Dân Quốc Công báo số l ngày 5/l/1946).
Ngày 13/5/1946
Nghị định của Bộ trưởng Bộ Nội vụ ấn định hệ thống tổ chức thông tin, tuyên truyền trong cả nước có Nha Tổng giám đốc Thông tin, Tuyên truyền, dưới quyền chỉ huy và kiểm soát trực tiếp của Bộ Nội vụ (Việt Nam Dân quốc Công báo ngày 25/5/1946).
Ngày 08/3/1955, Nha Bưu điện - Vô tuyến điện được đổi tên thành Tổng cục Bưu điện theo Nghị định số 480-TTg của Chính phủ.
Ngày 19/9/1955, Hội đồng Chính phủ ra Nghị quyết tách Bộ Giao thông Công chính thành Bộ Giao thông và Bưu điện và Bộ Thuỷ lợi và Kiến trúc. Tổng cục Bưu điện trực thuộc Bộ Giao thông và Bưu điện.
Ngày 04/3/1959, Ủy ban Khoa học Nhà nước chính thức được thành lập theo Sắc lệnh số 016-SL của Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ngày 13/5/1961, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 63/CP tách Tổng cục Bưu điện ra khỏi Bộ Giao thông và Bưu điện, đặt thành cơ quan trực thuộc Chính phủ
Tháng 10/1961, Ban thông tin liên lạc Trung ương Cục miền Nam được thành lập.
Ngày 09/02/1962, Hội đồng Chính phủ ra Quyết định số 12/CP giao thêm nhiệm vụ quản lý các cơ sở kỹ thuật truyền thanh, phát thanh và sự nghiệp phát triển truyền thanh, phát thanh cho Tổng cục Bưu điện.
Ngày 18/2/1962, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ra thông báo về việc đổi tên Tổng cục Bưu điện thành Tổng cục Bưu điện và Truyền thanh.
Ngày 02/6/1962, Ban Bưu vận miền Nam được thành lập theo Quyết định của Trung ương Cục miền Nam.
Ngày 11/10/1965, Ủy ban Khoa học Nhà nước được tách thành hai cơ quan: Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước và Viện Khoa học xã hội Việt Nam theo????
Ngày 21/12/1967 Hội đồng Chính phủ đã ra Nghị định số 219/TTg tách phần phát thanh và truyền thanh ra khỏi Tổng cục Bưu điện và Truyền thanh.
Ngày 21/01/1968 Hội đồng Chính phủ quyết định đổi tên Tổng cục Bưu điện và Truyền thanh thành Tổng cục Bưu điện.
Tháng 7/1975, Thường vụ Trung ương Cục Miền Nam ban hành Quyết định số 024/QĐ-75 về việc thành lập Tổng cục Bưu điện miền Nam.
Ngày 19/8/1975, Đảng đoàn Tổng cục Bưu điện chính thức đề nghị Ban Bí thư Trung ương Đảng và Thường vụ Hội đồng Chính phủ cho phép ngành Bưu điện được thống nhất quản lý toàn diện theo ngành dọc trong phạm vi cả nước.
Ngày 22-2-1947
Nghị định số 265 NgÐ của Bộ Nội vụ, tổ chức Nha Thông tin (Việt Nam Dân quốc Công báo số 8-47, trang 50).
Ngày 10-7-1951
Sắc lệnh số 36/SL của Chủ tich nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, sáp nhập Nha Thông tin thuộc Bộ Nội vụ vào Thủ Tướng phủ (Công báo nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa số 7 ngày 15-8-1951, trang l08).
Ngày 24-2-1952
Sắc lệnh số 83/SL của Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, hợp nhất Nha Thông tin thuộc Thủ Tướng phủ và Vụ Văn học, nghệ thuật thuộc Bộ Giáo dục thành Nha Tuyên truyền và Văn nghệ thuộc Thủ tướng phủ (Công báo nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa số 2/52, trang 10).
Tháng 8/1954
Thông cáo của Hội đồng Chính phủ họp kỳ trung tuần tháng 8/1954, quyết định lập Bộ Tuyên truyền (Công báo số 9-1954, trang 88).
GIAI ĐOẠN 3: TIỀN ĐỔI MỚI (1975-1986)
Ngày 23/8/1976, Tổng cục Bưu điện, đại diện cho nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chính thức tham gia Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU).
Tháng 11/1976, Tổng cục Bưu điện chính thức tham gia Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU).
Trước yêu cầu to lớn và cấp bách về phát triển khoa học và kỹ thuật trong giai đoạn mới, Hội đồng Chính phủ đã quyết định tách khối nghiên cứu ra khỏi Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước để thành lập Viện Khoa học Việt Nam (Nghị định số 118-CP ngày 20 tháng 5 năm 1975) nhằm tạo điều kiện tăng cường đồng thời cả hai lĩnh vực nghiên cứu khoa học - kỹ thuật và quản lý khoa học - kỹ thuật.
Tổ chức bộ máy Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước về cơ bản thực hiện theo Điều lệ về tổ chức và hoạt động của Ủy ban ban hành kèm theo Nghị định số 192-CP ngày 13 tháng 10 năm 1975 của Hội đồng Chính phủ.
Ngày 11/10/1965
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa quyết định phê chuẩn thành lập một cơ quan trực thuộc Hội đồng Chính phủ lấy tên là Tổng cục Thông tin (Công báo số 14/65, trang 205).
Ngày 6/6/1969
Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, thành lập Bộ Thông tin - Văn hóa.
GIAI ĐOẠN 4: ĐỔI MỚI VÀ HỘI NHẬP (1986 - 2025)
Ngày 13/7/1977
Quyết định số 96 NQ/QHK6 của ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa VI phê chuẩn việc hợp nhất Tổng cục Thông tin và Bộ Văn hóa thành Bộ Văn hóa và Thông tin (Công báo số 13/1977, trang 153).
Ngày 24/6/1981
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa VII kỳ họp thứ nhất từ ngày 24-6 đến 4-7-1981 đổi tên Bộ Văn hóa và Thông tin là Bộ Văn hóa (Công báo số 19, tháng 10-1981, trang 393).
Ngày 16/2/1987
Hội đồng Nhà nước, nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định thành lập Bộ Thông tin (Phụ lục Công báo số 2/87, trang 18).
Năm 1990, Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước được đổi tên lại là Ủy ban Khoa học Nhà nước, thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và khoa học xã hội nhằm khuyến khích việc sáng tạo và ứng dụng rộng rãi các thành tựu khoa học - kỹ thuật, đem lại hiệu quả thiết thực cho thời kỳ phát triển mới của đất nước.
Ngày 31/3/1990, Hội đồng Nhà nước ra Quyết định số 224/NQ-HĐNN giao cho Bộ Giao thông Vận tải và Bưu điện đảm nhận chức năng quản lý nhà nước đối với ngành Bưu điện.
Ngày 07/4/1990, Hội đồng Bộ trưởng ra Nghị định số 115/HĐBT chuyển Tổng cục Bưu điện thành Tổng Công ty Bưu chính - Viễn thông Việt Nam, thuộc Bộ Giao thông vận tải và Bưu điện.
Ngày 30/9/1992, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa IX đã ban hành Nghị quyết thành lập Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường, khẳng định sự quan tâm của Đảng và Nhà nước trong việc tăng cường sự lãnh đạo và chỉ đạo sự nghiệp phát triển khoa học, công nghệ của đất nước, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và môi trường.
Ngày 26/10/1992, Chính phủ ban hành Nghị định số 03/CP về việc thành lập lại Tổng cục Bưu điện và quy định Tổng cục Bưu điện là cơ quan trực thuộc Chính phủ, có chức năng quản lý nhà nước về Bưu chính Viễn thông, kỹ thuật truyền dẫn tín hiệu Phát thanh Truyền hình và công nghiệp Bưu điện trong cả nước. Tổng Công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam là đơn vị sản xuất kinh doanh trực thuộc Tổng cục Bưu điện.
Ngày 07/5/1994, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 91/TTg chuyển Tổng công ty Bưu chính - Viễn thông thành tập đoàn kinh doanh của Nhà nước.
Ngày 29/4/1995, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 249/TTg về việc thành lập Tổng Công ty Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) trên cơ sở tổ chức, sắp xếp lại các đơn vị dịch vụ, sản xuất, lưu thông, sự nghiệp về bưu chính - viễn thông thuộc Tổng cục Bưu điện. VNPT là tổng công ty trực thuộc Chính phủ.
Tháng 8/2002, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XI quyết định đổi tên Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường thành Bộ Khoa học và Công nghệ, đồng thời chuyển lĩnh vực quản lý nhà nước về môi trường sang Bộ Tài nguyên và Môi trường. Cùng năm, tháng 11/2002, Chính phủ thành lập Bộ Bưu chính, Viễn thông theo Nghị định số 90/2002/ NĐ-CP ngày 11/11/2002, với chức năng quản lý nhà nước về bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin, điện tử, Internet, truyền dẫn phát sóng, tần số vô tuyến điện và hạ tầng thông tin quốc gia.
Năm 2007, Bộ Thông tin và Truyền thông được thành lập trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của Bộ Bưu chính, Viễn thông và tiếp nhận thêm chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về báo chí, xuất bản từ Bộ Văn hóa - Thông tin. Nghị định số 187/2007/NĐ-CP ngày 25/12/2007 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Ngày 27/7/1991
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa VIII, kỳ họp thứ 9 đổi thành Bộ Văn hóa - Thông tin và Thể thao
Ngày 30/9/1992
Quốc hội khóa IX, kỳ họp thứ nhất quyết định đổi thành Bộ Văn hóa - Thông tin.
GIAI ĐOẠN 5: KỶ NGUYÊN MỚI
Trong suốt quá trình phát triển, Đảng và Nhà nước ta luôn coi khoa học, công nghệ là yếu tố quyết định và nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước. Từ Đại hội IV, khoa học và công nghệ đã được xác định là cuộc cách mạng, và đến nay, là quốc sách hàng đầu. Nhiều Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 20, Nghị quyết 52, Nghị quyết 36 đã được ban hành, mang lại kết quả tích cực, đóng góp vào sự phát triển của đất nước như ngày nay.
Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” là một văn bản quan trọng, xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược, động lực chính để phát triển đất nước. Nghị quyết 57 đặt ra tầm nhìn đến năm 2045, mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao, với nền kinh tế số đạt tối thiểu 50% GDP.
Với tinh thần Nghị quyết 57-NQ-TW, thực hiện chỉ đạo của Đảng về sắp xếp, kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo tinh thần Nghị quyết số 18-NQ/TW, từ tháng ngày 01/3/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông chính thức hợp nhất thành Bộ Khoa học và Công nghệ, đánh dấu cột mốc lịch sử quan trọng của hai ngành, hai lĩnh vực.
Ngày 02/3/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 55/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Khoa học và Công nghệ. Nghị định nêu rõ, Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo, phát triển công nghệ cao, công nghệ chiến lược, phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ; sở hữu trí tuệ; tiêu chuẩn đo lường chất lượng; năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ và hạt nhân; bưu chính; viễn thông; tần số vô tuyến điện; công nghiệp công nghệ thông tin, công nghiệp công nghệ số; ứng dụng công nghệ thông tin; giao dịch điện tử; chuyển đổi số quốc gia; quản lý nhà nước đối với các dịch vụ công thuộc ngành, lĩnh vực quản lý của Bộ theo quy định của pháp luật.
Bộ có 37 nhóm nhiệm vụ, quyền hạn theo Luật Tổ chức Chính phủ và quy định của Chính phủ về cơ cấu tổ chức bộ máy hành chính.
Ngày 01/3/2025, Bộ Khoa học và Công nghệ chính thức đi vào hoạt động, đánh dấu nhiệm kỳ đầu tiên của Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện toàn diện đổi mới lần hai về khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông; nhiệm kỳ đầu tiên bộ ba chiến lược khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về chung một nhà; nhiệm kỳ đầu tiên, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhận sứ mệnh là động lực chính để thực hiện khát vọng Việt Nam đứng dậy trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Ngày 24/6/1981
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa VII kỳ họp thứ nhất từ ngày 24-6 đến 4-7-1981 đổi tên Bộ Văn hóa và Thông tin là Bộ Văn hóa (Công báo số 19, tháng 10-1981, trang 393).
Ngày 16/2/1987
Hội đồng Nhà nước, nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết định thành lập Bộ Thông tin (Phụ lục Công báo số 2/87, trang 18).
Ngày 31/3/1990
Hội đồng Nhà nước, nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quyết đinh thành lập Bộ Văn hóa - Thông tin - Thể thao và Du lịch (Quyết định số 244 NQ/NN).
Ngày 27/7/1991
Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa VIII, kỳ họp thứ 9 đổi thành Bộ Văn hóa - Thông tin và Thể thao
Ngày 30/9/1992
Quốc hội khóa IX, kỳ họp thứ nhất quyết định đổi thành Bộ Văn hóa - Thông tin.