80 năm giữ mạch máu thông tin, thắp lửa tri thức
Trong giờ phút trang trọng của Lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng thành kính tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tới Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hoá thế giới; đồng thời tri ân sâu sắc tới các bậc tiền bối cách mạng, những người làm công tác bưu chính, viễn thông, khoa học, công nghệ qua các thời kỳ đã không tiếc công sức, trí tuệ và xương máu để góp phần dựng xây nền khoa học và công Việt Nam ngày nay.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu khai mạc lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính và Viễn thông,
66 năm ngành Khoa học và Công nghệ.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: 80 năm - một chặng đường lịch sử đủ dài để gian khó lắng thành cốt cách, để hy sinh hoá thành bản lĩnh, để chiến công trở thành niềm kiêu hãnh. Đó là 80 năm "đi trước mở đường", 80 năm phụng sự đất nước, 80 năm đồng hành cùng dân tộc. Trong mọi bước ngoặt của lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là ngọn đuốc soi đường. Người dạy "Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua; và những người thi đua là những người yêu nước nhất". Chính tinh thần thi đua ấy đã nâng bước biết bao thế hệ cán bộ bưu chính - viễn thông, khoa học - công nghệ vượt qua gian khổ, biến thiếu thốn thành sáng tạo, giữ vững "mạch máu thông tin" và thắp sáng "ngọn lửa tri thức" cho dân tộc trường tồn. Tám thập kỷ qua, ngành Bưu chính và Viễn thông, Khoa học và Công nghệ không chỉ góp phần xây dựng nền móng của một đất nước độc lập, tự cường, mà còn gieo hạt giống tri thức và tinh thần đổi mới sáng tạo không ngừng cho các thế hệ mai sau.
Bộ trưởng nhắc lại những dấu mốc lịch sử quan trọng: Ngày 15/8/1945, tại Tân Trào - mảnh đất lịch sử thiêng liêng của cách mạng, Hội nghị Toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông dương đã quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn. Đây là viên gạch đầu tiên, đặt nền móng cho ngành Bưu điện Việt Nam - hạt nhân của "mạch máu thông tin" quốc gia. Từ đó, những bước chân giao liên lặng thầm, những đôi dây điện báo chắp nối trong gian khó, những lá thư viết vội trong đêm, không chỉ chuyên chở mệnh lệnh cách mạng, mà còn mang theo niềm tin, ý chí và khát vọng độc lập của cả dân tộc.
Đêm 19/12/1946, từ Bưu điện Bờ Hồ, bức điện "Toàn quốc kháng chiến" đã được phát đi. Dòng điện báo ngắn ngủi vang trên đường dây hữu tuyến, nhưng như sấm động bốn phương, hiệu triệu đồng bào: "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ".
Cũng trong năm 1946, con tem bưu chính đầu tiên in hình Chủ tịch Hồ Chí Minh được phát hành. Con tem tuy nhỏ bé nhưng mang ý nghĩa lớn lao, khẳng định chủ quyền quốc gia, ghi dấu Việt Nam trên bản đồ thế giới, khắc sâu hình ảnh Bác Hồ trong trái tim mỗi người dân Việt Nam.
Các thành tựu khoa học và kỹ thuật kháng chiến đã được dựng xây ngay giữa khói lửa chiến tranh. Ở Việt Bắc, dưới lán tre mỏng manh, Giáo sư Đặng Văn Ngữ cùng cộng sự đã lặng lẽ nghiên cứu, chế tạo thành công Penicillin, cứu sống hàng ngàn thương bệnh binh; Giáo sư Trần Đại Nghĩa chế tạo thành công súng chống tăng Bazooka từ những vật liệu thô sơ nhất.
30 năm khói lửa chiến tranh bảo vệ độc lập, thống nhất non sông là 30 năm những người giao bưu "vượt suối băng rừng", những chiến sĩ thông tin "đi trước mở đường", những nhà khoa học "biến thiếu thốn thành sáng tạo". Có những người đã gửi lại tuổi xuân cho Tổ quốc, có những người đã vĩnh viễn nằm lại nơi rừng sâu, sóng dữ. Hơn 10.000 cán bộ, chiến sĩ của ngành bưu chính và viễn thông đã anh dũng hy sinh. Họ đã sống và chiến đấu cho lý tưởng "Không có gì quý hơn độc lập tự do", đã lấy máu mình viết nên bản trường ca bất tử, giữ vững mạch máu thông tin và thắp sáng ngọn lửa tri thức để dân tộc trường tồn và đi tới ngày toàn thắng.
Trở thành động lực trung tâm của phát triển
Mùa xuân năm 1975, đất nước trọn niềm vui non sông liền một dải. Trong bối cảnh ấy, toàn ngành đã bắt tay vào công cuộc khôi phục và tái thiết đất nước với tinh thần, "biến cái không thể thành cái có thể". Chỉ sau một thời gian ngắn, đường trục viba Bắc - Nam được nối liền, Đài thông tin vệ tinh mặt đất Hoa Sen được đưa vào hoạt động nối Việt Nam với thế giới. Công trình Thuỷ điện Thác Bà mang ánh sáng về với hàng triệu hộ dân, mở đầu cho chuỗi công trình thuỷ điện lớn khẳng định khả năng làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng...
Năm 1986, Đại hội VI của Đảng đã khởi xướng công cuộc Đổi mới, một dấu mốc lịch sử trọng đại, mở ra kỷ nguyên đổi mới và hội nhập của đất nước, và cũng là bước ngoặt đối với ngành bưu chính và viễn thông, khoa học và công nghệ. Từ đây, một loạt cột mốc lớn đã được ghi dấu, Việt Nam được xếp hạng cao ở nhiều lĩnh vực, và hôm nay, khi nhìn lại, chúng ta thấy một hành trình đầy kiêu hãnh.
Tổng bí thư Tô Lâm và các đại biểu tham quan gian hàng Triển lãm.
80 năm hành trình, tổ chức có thể thay đổi để phù hợp với các yêu cầu của cách mạng từng thời kỳ, nhưng bưu chính và viễn thông, khoa học và công nghệ vẫn một ngôi sao dẫn lối, vẫn lời dạy của Bác Hồ "Thông tin liên lạc là dây thần kinh, là mạch máu của con người", "Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải quay trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng".
6 định hướng lớn, dài hạn của Bộ KH&CN trong giai đoạn mới
Gần 3.000 khách mời tham dự lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính và Viễn thông,
66 năm ngành Khoa học và Công nghệ.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhắc lại lời của Tổng Bí thư Tô Lâm đã từng nhấn mạnh: "Tương lai thuộc về những dân tộc biết ấp ủ khát vọng lớn và chung tay hành động vì lợi ích chung".
Trên tinh thần đó, Bộ KH&CN phát động phong trào thi đua yêu nước lần thứ nhất của ngành trong giai đoạn mới, với những định hướng lớn và dài hạn:
Thứ nhất, phát triển nền kinh tế tri thức dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Thứ hai, xây dựng năng lực tự chủ công nghệ trong các lĩnh vực chiến lược theo tinh thần Make in Vietnam. Ngày nay, không làm chủ công nghệ sẽ đồng nghĩa với việc không thể giữ vững chủ quyền quốc gia.
Thứ ba, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực ASEAN, châu lục và thế giới, trở thành quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số và đổi mới sáng tạo.
Thứ tư, xây dựng hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực của Bộ, bao gồm: khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, hạ tầng số, công nghiệp công nghệ số, chuyển đổi số, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn - đo lương - chất lượng và năng lượng nguyên tử, trong đó đặc biệt chú trọng hạ tầng trí tuệ nhân tạo, gắn với chủ quyền số và vị thế số của Việt Nam.
Thứ năm, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải tập trung vào giải quyết các bài toán chiến lược của đất nước, hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao năng lực cạnh tranh, quản trị quốc gia, năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm quốc phòng an ninh, và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phải đóng góp ít nhất 50% tăng trưởng GDP 2 con số. Sự kết nối ba nhà: Nhà nước - Viện trường - Doanh nghiệp, sự vinh danh nhà khoa học và doanh nhân là chìa khoá để hướng khoa học công nghệ tới giải quyết các bài toán của thực tiễn.
Thứ sáu, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một Bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành, mà là sự nghiệp chung của quốc gia, của toàn dân tộc. Sức mạnh thật sự chỉ đến khi chúng ta gắn kết tất cả lại với nhau, đi cùng nhau một chặng đường dài. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một triệu người đổi mới thì có cả một tương lai.
Lễ kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính và Viễn thông, 66 năm ngành KH&CN và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I không chỉ là dịp để tri ân, tự hào về chặng đường đã qua, mà còn là lời khẳng định và cam kết cho hành trình mới. Thế hệ hôm nay mang trên mình sứ mệnh viết tiếp trang sử vẻ vang bằng khát vọng lớn, tư duy đổi mới và tinh thần phụng sự./.
