Tập thể lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ chụp ảnh tại Lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ điều động và bổ nhiệm Thứ trưởng Thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ.
Từ yêu cầu thực tiễn đến quyết định hợp nhất
Nhìn lại hành trình 80 năm, ngành BCVT và KH&CN đã có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Từ những ngày đầu gian khó với những chiếc máy phát sóng thô sơ, những phòng thí nghiệm nhỏ bé nhưng chứa đựng khát vọng lớn lao, cho đến những công trình nghiên cứu mang tầm vóc quốc gia và hệ thống viễn thông hiện đại phủ sóng khắp mọi miền đất nước. Trong chiến tranh, BCVT góp phần bảo đảm mạch máu thông tin thông suốt; trong hòa bình, KH&CN trở thành động lực then chốt để phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế. Trải qua nhiều giai đoạn lịch sử, ngành không chỉ làm nên những thành tựu khoa học - kỹ thuật đáng tự hào, mà còn hun đúc nên truyền thống tiên phong, sáng tạo, kiên cường và cống hiến cho Tổ quốc.
Bước sang thế kỷ XXI, sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và an ninh mạng đặt ra một cách tiếp cận mới: KHCN&ĐMST phải gắn kết chặt chẽ với CĐS. Không thể có xã hội số nếu thiếu nền tảng nghiên cứu và công nghệ; ngược lại, nghiên cứu khó đi vào đời sống nếu thiếu hạ tầng số.
Từ yêu cầu thực tiễn đó, thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả", Bộ KH&CN, Bộ Thông tin và Truyền thông được hợp nhất thành Bộ KH&CN mới, bảo đảm nguyên tắc "một việc chỉ giao một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính". Đây là bước chuyển từ phân tán sang tập trung nguồn lực, từ phối hợp song song sang quản lý thống nhất, mở ra hành lang pháp lý rõ ràng cho bốn trụ cột: KH - CN - ĐMST - CĐS.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Việc hợp nhất Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Thông tin và Truyền thông là để tạo ra sức mạnh cộng hưởng, xoá đi ranh giới giữa khoa học công nghệ, hạ tầng số, công nghệ số và chuyển đổi số.
Kiến tạo kỷ nguyên mới
Kỳ vọng lớn nhất đặt vào Bộ KH&CN mới là rút ngắn khoảng cách từ tri thức đến ứng dụng. Bao năm qua, nhiều kết quả nghiên cứu phải mất rất lâu mới có thể chuyển giao cho doanh nghiệp hoặc cộng đồng. Với một đầu mối thống nhất, con đường từ phòng thí nghiệm đến thị trường sẽ bớt gập ghềnh.
Chia sẻ tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2024 của Bộ Thông tin và Truyền thông (trước hợp nhất), Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh: "Việc hợp nhất Bộ KH&CN và Bộ Thông tin và Truyền thông để tạo thành Bộ KH&CN mới là để cộng hưởng nguồn lực, tạo nên sức mạnh mới, với sứ mệnh lớn hơn. Tôi tin tưởng Bộ KH&CN mới sẽ mạnh hơn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn trước."
Bộ KH&CN mới được xác định là "đầu mối chiến lược" của bốn trụ cột then chốt: KH, CN, ĐMST, CĐS, với mục tiêu đưa KH&CN trở thành động lực trung tâm, đóng góp ít nhất 50% tăng trưởng GDP, góp phần đưa Việt Nam trở thành nước phát triển, có thu nhập cao.
Chỉ trong hơn 6 tháng sau hợp nhất, Bộ KH&CN đã hoàn thiện, trình Quốc hội ban hành 5 luật quan trọng, gồm: gồm: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo; Luật Công nghiệp Công nghệ số; Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa (sửa đổi); Luật Quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật Việt Nam (sửa đổi); và Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), tạo hành lang pháp lý đồng bộ cho việc quản lý và phát triển lĩnh vực KH, CN, ĐMST và CĐS, đồng thời thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Trong năm 2025, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục xây dựng, sửa đổi 4 luật khác, gồm: Chuyển đổi số, Công nghệ cao, Sở hữu trí tuệ và Chuyển giao công nghệ, hoàn thiện các "mảnh ghép" trong hệ sinh thái KH - CN - ĐMST - CĐS.
Có thể nói, sự kiện Bộ KH&CN mới chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/3/2025 là một mốc son mới trên hành trình phát triển khoa học và công nghệ Việt Nam. Trên nền tảng 80 năm truyền thống vẻ vang, tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành KH&CN tiếp tục phát huy giá trị cốt lõi "Tiên phong - Sáng tạo - Đột phá - Tận tụy - Trung dũng - Nghĩa tình", thống nhất phương châm hành động "Làm gương - Kỷ cương - Trọng tâm - Bứt phá", nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức để hoàn thành xuất sắc trọng trách mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó./.
