Mục tiêu của thành phố không chỉ là tăng trưởng kinh tế, mà còn hướng đến mô hình phát triển xanh, thông minh, tuần hoàn, góp phần hiện thực hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Những năm gần đây, Cần Thơ đã có bước chuyển rõ rệt trong tư duy phát triển, coi khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực trung tâm của chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Thành phố định hướng kết hợp giữa chuyển đổi số, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn để tái cấu trúc ngành nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, Cần Thơ tập trung phát triển các mô hình nông nghiệp công nghệ cao và tuần hoàn, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ sinh học, IoT và tự động hóa. Hệ thống cảm biến và máy bay không người lái (drone) được triển khai để giám sát, tưới tiêu, bón phân, giúp tiết kiệm nước, phân bón và giảm phát thải. Công nghệ sinh học được áp dụng trong chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi chịu mặn, chịu hạn, góp phần thích ứng với biến đổi khí hậu.
Cần Thơ đẩy mạnh ứng dụng khoa học và công nghệ thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển bền vững.
Nhiều mô hình canh tác tiên tiến đã cho kết quả khả quan như lúa tôm, lúa phát thải thấp, dưa lưới trong nhà kính, rau trồng thủy canh, hay sản xuất gạo ST25 hữu cơ phục vụ xuất khẩu. Các mô hình này không chỉ tăng năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn giảm thiểu phát thải khí nhà kính, hướng đến mục tiêu "một triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp" của vùng ĐBSCL đến năm 2030.
Cùng với đó, Cần Thơ đã quy hoạch 07 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với tổng diện tích hơn 1.600 ha, kêu gọi đầu tư hơn 5.000 tỷ đồng. Các khu này được đầu tư hạ tầng đồng bộ gồm hệ thống tưới tiết kiệm, xử lý chất thải, năng lượng tái tạo, hình thành các vùng sản xuất sinh thái, kinh tế tuần hoàn có thể nhân rộng ra toàn vùng.
Không chỉ trong nông nghiệp, Cần Thơ còn xác định chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh là nền tảng cho chuyển đổi xanh. Hạ tầng số của thành phố được đầu tư đồng bộ, với tỷ lệ phủ sóng di động đạt 99%, hạ tầng băng rộng cố định phủ toàn bộ các xã, phường.
Chính quyền số được triển khai hiệu quả 100% dịch vụ công đủ điều kiện được cung cấp trực tuyến toàn trình, nhiều dịch vụ hành chính công được tích hợp liên thông, giúp giảm chi phí và thời gian cho người dân, doanh nghiệp. Các hệ thống dữ liệu dùng chung giữa các sở, ngành đã hình thành, tạo điều kiện cho việc quản lý đô thị, môi trường, giao thông và năng lượng theo hướng thông minh, tiết kiệm và minh bạch.
Trong lĩnh vực công nghiệp, thành phố tập trung phát triển khu công nghệ cao, khu công nghệ thông tin tập trung và trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phục vụ chuyển đổi xanh. Doanh nghiệp được khuyến khích đổi mới công nghệ, đầu tư vào năng lượng tái tạo, vật liệu mới, xử lý chất thải tuần hoàn. Một số cơ sở sản xuất đã triển khai hệ thống quản trị năng lượng (EMS) theo thời gian thực, tái sử dụng phụ phẩm, nước thải và năng lượng sinh khối, hình thành chuỗi sản xuất sạch hơn.
Hiện Cần Thơ có hơn 70 tổ chức KH&CN với hơn 6.800 cán bộ nghiên cứu, trong đó gần 60% có trình độ sau đại học. Đây là lực lượng nòng cốt trong nghiên cứu, ứng dụng công nghệ phục vụ phát triển xanh. Các đơn vị như Viện Lúa Đồng bằng sông Cửu Long, Trường Đại học Cần Thơ đã triển khai nhiều mô hình "nông nghiệp xanh - kinh tế tuần hoàn", nghiên cứu và chuyển giao công nghệ về giống, phân bón hữu cơ, năng lượng sinh học, công nghệ vi sinh trong xử lý môi trường.
Đặc biệt, Cần Thơ đang đẩy mạnh liên kết giữa "ba nhà" Nhà nước, Nhà khoa học và Doanh nghiệp, nhằm thương mại hóa các kết quả nghiên cứu, đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm vào sản xuất.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Cần Thơ vẫn đối mặt với nhiều hạn chế. Công tác thẩm định và kiểm soát công nghệ nhập khẩu còn chưa chặt chẽ, nguy cơ tồn tại thiết bị lạc hậu, tiêu tốn năng lượng. Nguồn lực tài chính cho KH&CN còn hạn chế, doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã khó tiếp cận các dự án công nghệ xanh do chi phí cao. Hạ tầng kỹ thuật và nhân lực chất lượng cao cho phát triển công nghệ xanh còn thiếu, hệ thống xử lý môi trường và thu gom rác thải chưa đồng bộ, nhận thức về phát triển xanh trong một bộ phận người dân, doanh nghiệp cũng còn những hạn chế.
Để khắc phục, thành phố Cần Thơ xác định một số nhóm giải pháp trọng tâm: Hoàn thiện cơ chế, chính sách kiểm soát chặt chẽ công nghệ nhập khẩu; ban hành quy chuẩn kỹ thuật về năng lượng, môi trường, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng. Tăng cường đầu tư hạ tầng KH&CN và quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo để thúc đẩy các dự án nghiên cứu ứng dụng. Phát triển nguồn nhân lực cho chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, đào tạo kỹ năng quản lý, vận hành thiết bị thông minh, và quản trị chuỗi sản xuất tuần hoàn. Đẩy mạnh truyền thông, nâng cao nhận thức xã hội về lợi ích lâu dài của phát triển xanh, khuyến khích người dân và doanh nghiệp tham gia các mô hình kinh tế xanh.
Từ những kết quả đạt được, Cần Thơ đang dần khẳng định vai trò tiên phong của mình trong khu vực về ứng dụng KH&CN để dẫn dắt chuyển đổi kép, vừa số, vừa xanh. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030, hình thành nền kinh tế xanh, tuần hoàn, phát thải thấp, trở thành trung tâm KH&CN và đổi mới sáng tạo của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời là đô thị đáng sống, năng động và thích ứng linh hoạt với biến đổi khí hậu.
