Bán hàng trên sàn không chỉ tiết kiệm mặt bằng, thời gian hay chi phí quảng bá, mà còn giúp sản phẩm tiếp cận khách hàng cả nước, đưa thương hiệu địa phương đi xa hơn.
Mỗi buổi livestream, chị giao hàng tới vài trăm đơn; mỗi tháng, tổng doanh thu từ bán trực tiếp và online vượt 20 triệu đồng. Câu chuyện của chị Nhiên không chỉ cho thấy sức mạnh của thương mại điện tử, mà còn phản ánh một chuyển biến quan trọng trong nông thôn Cần Thơ, người nông dân, những người tưởng như xa lạ với môi trường số, đang trở thành "người bán hàng toàn quốc" chỉ bằng chiếc điện thoại trên tay.
Theo chia sẻ của chị Nhiên, rào cản lớn nhất ban đầu không phải kỹ thuật, mà là tâm lý ngại lên hình và thiếu tự tin khi tương tác với khách hàng. Khi chuyển từ hình thức bán hàng trực tiếp sang trực tuyến, người nông dân phải học lại gần như mọi kỹ năng, từ quay video, đặt ánh sáng, trả lời bình luận, giới thiệu sản phẩm sao cho hấp dẫn. Nhưng một khi vượt qua rào cản tâm lý, họ nhận ra thương mại điện tử mở ra cánh cửa hoàn toàn mới. Sản phẩm không còn phụ thuộc vào khách vãng lai; người bán không còn lo trời mưa, nắng hay chợ thưa vắng; thị trường rộng ra vô hạn.
Hàng loạt chủ thể OCOP tại Cần Thơ đang "lên sàn", đưa từ gạo, trái cây, mắm tép, tôm khô đến đặc sản nông sản chế biến tham gia cuộc chơi thương mại điện tử. Bán hàng trên sàn không chỉ tiết kiệm mặt bằng, thời gian hay chi phí quảng bá, mà còn giúp sản phẩm tiếp cận khách hàng cả nước, đưa thương hiệu địa phương đi xa hơn. Điều này đặc biệt quan trọng với vùng ĐBSCL, nơi nông sản phong phú nhưng đầu ra từng phụ thuộc nhiều vào thương lái và thị trường truyền thống.
Cú hích mạnh hơn đến từ các chương trình bán hàng trên nền tảng số với quy mô lớn. Tại Hội nghị tập huấn chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững được tổ chức ở Cần Thơ mới đây, một phiên livestream với chủ đề "Tự hào hàng Việt - Hương vị Tây Đô" đã thu hút gần 900.000 lượt tiếp cận chỉ trong ba giờ, với 65.000 người xem trực tiếp và hơn 500 đơn hàng được "chốt" ngay trong buổi. Những mặt hàng vốn quen thuộc ở chợ quê như gạo ST25, bánh pía, tôm khô… được bán hết nhanh chóng qua vài cú chạm trên điện thoại. Đây được coi là vai trò quan trọng của chuyển đổi số trong giảm nghèo.
Cần Thơ nói riêng và cả nước nói chung đang chứng kiến làn sóng chuyển đổi số mạnh mẽ ở cấp cộng đồng. Mô hình Tổ công nghệ số cộng đồng, từng triển khai thành công ở Cà Mau, đang giúp người dân làm quen với môi trường số một cách trực tiếp và gần gũi nhất. Cán bộ thôn, ấp hướng dẫn người dân mở gian hàng trực tuyến, dùng thanh toán điện tử, ghi chép sổ sách trên ứng dụng số. Những kỹ năng tưởng nhỏ nhưng lại tạo nên thay đổi lớn, sản phẩm địa phương không còn bị giới hạn trong địa bàn xã; nhiều hộ lần đầu tiên bán được hàng cho khách ở tận phía Bắc; thanh toán không tiền mặt giúp hoạt động giao dịch minh bạch, an toàn và đơn giản hơn nhiều.
Sự thay đổi này gắn liền với chuyển biến trong tư duy sản xuất. Khi bán hàng online, nông dân buộc phải tuân thủ các tiêu chuẩn mới về chất lượng, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc. Khách hàng online đòi hỏi cao hơn về vệ sinh, bao bì và uy tín; một đánh giá không tốt có thể khiến cả gian hàng giảm lượng truy cập. Điều đó đặt ra yêu cầu phải sản xuất đúng quy trình, đúng chuẩn và bền vững. Đây chính là yếu tố nền tảng để nông nghiệp ĐBSCL hướng đến giá trị cao hơn, chất lượng ổn định hơn và giảm nghèo theo hướng dài hạn.
Ở góc độ quản lý, chuyển đổi số đang được xem là trụ cột trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Cần Thơ không đi riêng lẻ mà nằm trong xu thế chung khi cả nước đặt mục tiêu giảm 1- 1,5% hộ nghèo mỗi năm, đồng thời thúc đẩy vai trò của thương mại điện tử, công nghệ số và truyền thông số để lan tỏa mô hình tốt. Bộ Công Thương, các sàn TMĐT và hệ thống logistics đang tham gia sâu hơn, hỗ trợ nông dân tiếp cận thị trường, truy xuất nguồn gốc, tối ưu vận chuyển và giảm chi phí.
Bà Lại Việt Anh, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, đánh giá liên kết logistics - sàn thương mại điện tử - nhà sản xuất sẽ là mắt xích quyết định để đưa nông sản đi xa hơn. Khi nông dân không còn phụ thuộc vào thương lái, khi chi phí vận chuyển được tối ưu nhờ kho hàng và dịch vụ hậu cần trưởng thành, cơ hội tăng thu nhập sẽ đến với cả những hộ khó khăn nhất.
Trong khi đó, hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ với mô hình "Mặt trận số", giúp quản lý dữ liệu hộ nghèo, minh bạch thông tin hỗ trợ và lan tỏa giải pháp giảm nghèo nhanh hơn. Từ công tác quản lý, vận động đến hỗ trợ tiêu thụ nông sản, mọi hoạt động đều đang được số hóa, giúp việc huy động và phân bổ nguồn lực xã hội công bằng hơn, hiệu quả hơn.
Tất nhiên, thương mại điện tử cũng đặt ra thách thức không nhỏ. Không ít nông dân còn e ngại công nghệ, chưa quen livestream, chưa biết tối ưu hình ảnh hay xử lý phản hồi khách hàng. Chênh lệch về kỹ năng số giữa các khu vực, các nhóm dân cư cũng là rào cản. Song thực tế từ Cần Thơ cho thấy, khi được hướng dẫn đúng cách, người dân hoàn toàn có thể thích nghi. Không cần máy móc đắt tiền, chỉ cần chiếc điện thoại thông minh và sự hỗ trợ ban đầu, họ đã có thể bán hàng trên phạm vi cả nước.
Nhìn từ những đổi thay trong thời gian qua, có thể thấy thương mại điện tử đang trở thành "cỗ máy thoát nghèo" mới ở vùng Tây Đô. Nó mở ra cơ hội nâng thu nhập cho nông dân, thúc đẩy sản xuất theo chuẩn bền vững, kết nối vùng nông thôn với thị trường cả nước và quốc tế. Từ một thửa vườn nhỏ, từ một gian bếp làm bánh pía hay từ một cơ sở chế biến nông sản nhỏ lẻ, người dân Cần Thơ có thể tạo lập sinh kế ổn định hơn, ít rủi ro hơn và chủ động hơn nhờ công nghệ.
Trong bối cảnh ĐBSCL đang chuyển dịch mạnh mẽ sang nền nông nghiệp hiện đại, ứng dụng công nghệ và hướng đến thị trường toàn cầu, sự đồng hành của thương mại điện tử sẽ còn đóng vai trò lớn hơn nữa. Từ những phiên livestream ở Cần Thơ, những gói hàng được gửi đi cả nước, đến những HTX lần đầu có đơn xuất khẩu, một con đường giảm nghèo bền vững đang hiện ra rõ ràng: người nông dân không chỉ sản xuất giỏi mà còn trở thành người bán hàng tự tin, sẵn sàng hòa nhập với nền kinh tế số./.
