Chiến lược xác định dữ liệu là hạ tầng chiến lược và nguồn lực quan trọng cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số
Dữ liệu - Hạ tầng của phát triển khoa học và đổi mới sáng tạo
Trong bối cảnh khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đang trở thành động lực then chốt của phát triển, quản trị dữ liệu được xem là "mạch máu" của hệ thống quản lý nhà nước, giúp ra quyết định chính xác, phân bổ nguồn lực hiệu quả, thúc đẩy hợp tác và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Chiến lược dữ liệu lần này của Bộ KH&CN được xây dựng trên quan điểm cốt lõi "Dữ liệu là hạ tầng chiến lược", phản ánh tầm nhìn tiên phong của Bộ trong việc hiện thực hóa Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số, đưa Việt Nam trở thành trung tâm dữ liệu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số hàng đầu trong khu vực Đông Nam Á..
Điểm nổi bật của Chiến lược là sự chuyển đổi mạnh mẽ trong phương thức lãnh đạo và điều hành, từ mô hình quản lý theo báo cáo sang điều hành dựa trên dữ liệu, bằng chứng và phân tích thời gian thực. Bộ KH&CN sẽ tăng cường tích hợp dữ liệu thống kê, dữ liệu đánh giá, cảnh báo, theo dõi tiến độ nhằm phục vụ kịp thời cho công tác chỉ đạo. Đồng thời, việc cung cấp dịch vụ công và thủ tục hành chính sẽ được chuyển dịch toàn phần lên môi trường số, bảo đảm "dữ liệu chỉ nhập một lần" và được tự động hóa xuyên suốt quy trình, vừa tiết kiệm thời gian vừa nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Một điểm nhấn trong Chiến lược là việc xem dữ liệu KH&CN không chỉ phục vụ quản lý mà còn là tài nguyên mở để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Mô hình hợp tác công - tư được khuyến khích nhằm huy động nguồn lực xã hội trong thu thập, xử lý và chia sẻ dữ liệu, hướng đến xây dựng "sức mạnh dữ liệu quốc gia" phục vụ nghiên cứu, phát triển công nghệ và quản lý nhà nước hiệu quả.
Chiến lược cũng nhấn mạnh đến việc chuẩn hóa dữ liệu theo các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, bảo đảm khả năng liên thông với các bộ, ngành, địa phương và tổ chức quốc tế; đồng thời, xây dựng các bộ danh mục dùng chung, chuẩn về quản trị, dữ liệu mở, dữ liệu nghiên cứu, dữ liệu hành chính công và dữ liệu chỉ đạo điều hành. Hạ tầng dữ liệu KH&CN sẽ được phát triển theo hướng an toàn, bảo mật, tuân thủ chủ quyền dữ liệu quốc gia, kết hợp linh hoạt giữa điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu quốc gia nhằm tối ưu chi phí và bảo đảm an ninh mạng.
Tầm nhìn đến năm 2030 của Chiến lược thể hiện quyết tâm của Bộ KH&CN trong việc trở thành cơ quan tiên phong trong Chính phủ số, dẫn dắt hệ sinh thái dữ liệu khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Dữ liệu KH&CN được định vị là tài sản quốc gia có giá trị cao, là nền tảng tri thức số hóa của đất nước, góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia đổi mới sáng tạo dựa trên tri thức, công nghệ và dữ liệu.
Các mục tiêu cụ thể của Chiến lược thể hiện tầm nhìn rộng và sự gắn kết giữa phát triển dữ liệu với cải cách hành chính và chuyển đổi số. Đến năm 2030, 100% dịch vụ công trực tuyến của Bộ KH&CN được cung cấp toàn trình; toàn bộ hồ sơ, dữ liệu hành chính được số hóa, thay thế hoàn toàn bản giấy; 5.000 bộ dữ liệu mở được công bố phục vụ cộng đồng nghiên cứu, doanh nghiệp và người dân. Đồng thời, 100% cán bộ trong toàn ngành KH&CN phải có năng lực sử dụng, phân tích và khai thác dữ liệu trong quản lý, điều hành và hoạch định chính sách.
Chín nhóm nhiệm vụ trọng tâm - Trụ cột cho hệ sinh thái dữ liệu quốc gia
Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Bộ KH&CN xác định chín nhóm nhiệm vụ trọng tâm, gồm: Hoàn thiện hành lang pháp lý; phát triển hạ tầng dữ liệu; tạo lập và chuẩn hóa dữ liệu; phát triển ứng dụng dữ liệu; bảo đảm an ninh và an toàn thông tin; tăng cường kết nối và chia sẻ dữ liệu; nâng cao chất lượng và quản trị dữ liệu; phát triển nguồn nhân lực; và mở rộng hợp tác quốc tế. Mỗi nhóm giải pháp là một trụ cột quan trọng, bảo đảm cho hệ sinh thái dữ liệu KH&CN phát triển bền vững, minh bạch, hiện đại và hội nhập quốc tế.
Ngoài ra, điểm nhấn đặc biệt của Chiến lược là việc hình thành "văn hóa dữ liệu" trong toàn ngành KH&CN, coi dữ liệu là cơ sở của mọi chính sách và hoạt động. Khi văn hóa dữ liệu được lan tỏa, mọi quyết định, kế hoạch, dự án sẽ đều dựa trên các bằng chứng thực tiễn, tạo nên một môi trường điều hành thông minh, linh hoạt và minh bạch.
Song song, Bộ KH&CN thúc đẩy hợp tác mở và liên thông dữ liệu giữa các đơn vị trong Bộ, các bộ ngành, địa phương, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp, từng bước xây dựng hệ sinh thái dữ liệu thống nhất, đồng bộ trong toàn quốc, đồng thời chủ động tham gia các sáng kiến quốc tế về dữ liệu khoa học, hướng tới chuẩn mực toàn cầu trong chia sẻ, truy cập và bảo đảm an ninh dữ liệu.
Chiến lược dữ liệu của Bộ KH&CN đến năm 2030 không chỉ là một chương trình hành động mà là tầm nhìn quốc gia về quản trị tri thức trong thời đại số. Khẳng định vai trò của Bộ KH&CN trong kiến tạo hạ tầng dữ liệu tri thức - nơi tri thức được số hóa, công nghệ được kết nối, đổi mới được thúc đẩy và mọi chính sách được định hình trên nền tảng dữ liệu.
