Tại Hội nghị trực tuyến giao ban quản lý nhà nước quý III/2025, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: Việc giải quyết dứt điểm các vướng mắc trong thủ tục hành chính, đặc biệt ở cấp xã, là ưu tiên hàng đầu của toàn ngành KH&CN hiện nay. Ông khẳng định: “Chúng ta phải chấm dứt tình trạng hồ sơ đi vòng, từ trực tuyến quay trở lại giấy tờ. Toàn bộ quy trình nội bộ phải được số hóa, minh bạch, để người dân có thể tra cứu xuyên suốt”.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, nhiều dịch vụ công trực tuyến ở địa phương hiện vẫn dừng ở mức “nhận hồ sơ số”, còn khâu xử lý bên trong vẫn làm thủ công. Điều này cho thấy chuyển đổi số chưa đi vào thực chất. Giải pháp căn cơ là hoàn thiện quy trình, chuẩn hóa dữ liệu và kết nối đồng bộ giữa các cấp chính quyền, đặc biệt tại cấp xã, nơi tiếp xúc trực tiếp với người dân.
Ngày 11/9, Bộ KH&CN đã ban hành Quyết định số 2618/QĐ-BKHCN về danh mục và kế hoạch triển khai các nền tảng số quốc gia, nền tảng số dùng chung cho toàn ngành KH&CN. Theo đó, các nền tảng được chia thành bốn nhóm: nền tảng giải quyết thủ tục hành chính và tương tác với người dân, doanh nghiệp; nền tảng phục vụ quản trị, điều hành; nền tảng hạ tầng cơ bản dùng chung; và nền tảng phục vụ nghiệp vụ chuyên ngành. Việc xây dựng tập trung và dùng chung các nền tảng này giúp tránh đầu tư trùng lặp, bảo đảm khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu xuyên suốt từ Trung ương đến cấp cơ sở.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: “Mỗi khi gặp vấn đề khó, phải nghĩ ngay đến giải pháp chuyển đổi số, đến công nghệ số và các ứng dụng. Chuyển đổi số không chỉ là công cụ hỗ trợ mà là phương thức làm việc mới của bộ máy hành chính hiện đại”.
Trên thực tế, nhiều địa phương đã chứng minh điều đó bằng những kết quả cụ thể. Ở tỉnh Quảng Ngãi, mô hình chính quyền địa phương hai cấp được triển khai song hành với chuyển đổi số, tạo bước chuyển biến rõ rệt về hiệu quả phục vụ người dân. Ngay sau khi mô hình mới đi vào vận hành, tỉnh đã đồng loạt đưa 96 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã vào hoạt động, đảm bảo không gián đoạn việc tiếp nhận, xử lý hồ sơ. Cùng lúc, hạ tầng công nghệ thông tin được nâng cấp, quy trình nội bộ được tái cấu trúc và đồng bộ hóa với Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh.
Chia sẻ tại buổi làm việc và kiểm tra tại Xã An Phú, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang khẳng định: “Chính quyền hai cấp không chỉ là việc sắp xếp bộ máy hành chính mà là thay đổi cách vận hành để chính quyền gần dân hơn, phục vụ nhanh hơn, minh bạch hơn”.
Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang khẳng định: “Chính quyền hai cấp không chỉ là việc sắp xếp bộ máy hành chính mà là thay đổi cách vận hành để chính quyền gần dân hơn, phục vụ nhanh hơn, minh bạch hơn”.
Trong quá trình triển khai, Sở KH&CN Quảng Ngãi đóng vai trò nòng cốt. Giám đốc Sở Nguyễn Tấn Liêm cho biết, đơn vị đã thành lập hai tổ công tác cơ động, phối hợp với VNPT và Viettel trực tiếp hỗ trợ các xã miền núi, nơi hạ tầng còn yếu và cán bộ chưa thuần thục kỹ năng số. “Chúng tôi làm việc theo phương châm ‘cầm tay chỉ việc, khó đến đâu xử lý đến đó’. Khi xã nào có yêu cầu, tổ công tác lập tức lên đường hướng dẫn trực tiếp. Trong trường hợp chưa thể đến kịp, chúng tôi hỗ trợ trực tuyến”, ông nói.
Nhờ cách làm linh hoạt này, nhiều điểm nghẽn trong vận hành hành chính cơ sở được tháo gỡ nhanh chóng. Dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã tự động tích hợp vào hồ sơ hành chính, giảm thao tác thủ công, tiết kiệm thời gian cho cán bộ và người dân. Các dịch vụ công thiết yếu được chuẩn hóa theo biểu mẫu điện tử (eForms), thân thiện hơn với người sử dụng.
Tỉnh cũng đẩy mạnh ứng dụng chữ ký số trong xử lý văn bản điện tử. Chỉ trong hai tháng 7 và 8/2025, Quảng Ngãi đã cấp mới hơn 500 chứng thư số, thay đổi thông tin cho 4.000 thiết bị, mở khóa 400 thiết bị; tổ chức hàng trăm lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số cho hơn 800 cán bộ, công chức cấp xã. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 15.200 chứng thư số đang hoạt động, đáp ứng yêu cầu ký số văn bản, số hóa hồ sơ và giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến.
Những kết quả này cho thấy, chuyển đổi số không chỉ giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, mà còn nâng cao năng lực điều hành, giám sát công vụ. Từ việc giải quyết thủ tục đến quản trị dữ liệu, mọi hoạt động đều được theo dõi, đo lường và đánh giá theo thời gian thực.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, chính quyền địa phương hai cấp là mô hình kiểm nghiệm năng lực chuyển đổi số của bộ máy hành chính. Các Sở KH&CN phải là đơn vị đi đầu, trở thành hình mẫu cho các sở, ngành khác trong đổi mới phương thức quản lý, điều hành dựa trên dữ liệu và công nghệ. Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hoàn thiện các nền tảng dùng chung, chuẩn hóa dữ liệu, xây dựng cơ chế phân tích, khai thác dữ liệu phục vụ hoạch định chính sách địa phương.
Khi các địa phương như Quảng Ngãi, Bắc Ninh hay Thừa Thiên Huế đồng loạt triển khai hạ tầng dữ liệu thống nhất, mô hình chính quyền hai cấp sẽ không chỉ là bộ máy hành chính gọn nhẹ, mà còn là hạ tầng dữ liệu số thống nhất của chính quyền hiện đại, nơi mọi dữ liệu được chia sẻ xuyên suốt, quyết định được đưa ra dựa trên bằng chứng và người dân thực sự trở thành trung tâm phục vụ.
Có thể nói, chuyển đổi số không chỉ là công cụ giúp chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả, mà chính là linh hồn của mô hình quản trị mới, đưa nền hành chính Việt Nam bước sang giai đoạn hiện đại, minh bạch và lấy người dân làm trọng tâm.
