Tiện ích số vào từng hộ dân: Thay đổi bắt đầu từ những hướng dẫn nhỏ
Ở xã Chư Sê, nơi sinh sống của đông đồng bào Jarai, công nghệ số từng là điều mới mẻ đối với nhiều hộ dân. Chị K'Pui Kinh là một trong những người thay đổi nhanh nhất khi được Tổ công nghệ số cộng đồng làng Hăng Ring hướng dẫn sử dụng hàng loạt ứng dụng trên điện thoại thông minh. Chỉ với vài buổi tiếp cận, chị đã làm quen với định danh điện tử mức 2, căn cước công dân tích hợp giấy tờ, ứng dụng ngân hàng trực tuyến và nhiều tiện ích số phục vụ sinh hoạt.
Các thành viên Tổ công nghệ số không chỉ hỗ trợ cài đặt mà còn theo sát từng người để chỉ dẫn cách nộp hồ sơ, tìm kiếm thông tin, thực hiện thanh toán không tiền mặt. Nhờ cách hướng dẫn trực tiếp và dễ hiểu, những thao tác vốn chỉ quen thuộc với người trẻ nay đã phổ biến trong nhiều hộ gia đình dân tộc thiểu số.
Nhờ vậy, chị K'Pui Kinh giờ đây có thể chủ động thực hiện các thủ tục về bảo hiểm y tế cho con em, không cần di chuyển đến cơ quan bảo hiểm như trước. Khi đi khám bệnh, chị cũng không phải mang theo bộ giấy tờ cồng kềnh, bởi toàn bộ thông tin đã được lưu trữ trong hệ thống dữ liệu, giúp quá trình tiếp nhận diễn ra nhanh chóng. Với người dân vùng sâu, nơi việc đi lại thường mất nhiều thời gian và chi phí, những thay đổi này có giá trị rất lớn.
Khi công nghệ số trở thành một phần của sinh hoạt hằng ngày, người dân bắt đầu nhận ra lợi ích từ việc tiếp cận thông tin nhanh hơn, giảm phụ thuộc vào giấy tờ và có thể giải quyết thủ tục ngay tại nhà. Đây là bước chuyển quan trọng, tạo nền tảng cho tiến trình xây dựng chính quyền số và xã hội số tại địa phương.
Đoàn viên thanh niên – lực lượng tạo đột phá trong chuyển đổi số nông thôn
Tại nhiều xã của tỉnh Gia Lai, lực lượng đoàn viên, thanh niên đang đóng vai trò trung tâm trong việc đưa công nghệ đến với cộng đồng. Họ là những người trực tiếp hướng dẫn người dân tạo tài khoản dịch vụ công, thanh toán điện tử, truy cập cổng thông tin trực tuyến và sử dụng ứng dụng phục vụ đời sống. Quan trọng hơn, họ còn giúp người dân nâng cao kỹ năng nhận diện rủi ro trên môi trường mạng.
Ở xã Canh Liên, đoàn viên, thanh niên là những người túc trực hằng ngày tại Trung tâm Phục vụ hành chính công của xã để hỗ trợ bà con thực hiện các bước nộp hồ sơ điện tử, kiểm tra yêu cầu thành phần hồ sơ, tra cứu kết quả hoặc xử lý vướng mắc trong quá trình thao tác. Nhờ sự kiên trì và gần gũi, thói quen dùng dịch vụ công trực tuyến ngày càng được hình thành trong cộng đồng.
Tại xã Đức Cơ, địa bàn giáp biên giới Campuchia, các chi đoàn thanh niên đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền về an ninh mạng. Những buổi sinh hoạt cộng đồng giúp người dân, nhất là thanh thiếu niên, hiểu rõ các chiêu trò lừa đảo trực tuyến, môi giới lao động bất hợp pháp hay dụ dỗ sang biên giới trái phép. Việc nâng cao nhận thức này có tác động trực tiếp đến chất lượng đời sống và giúp giảm nguy cơ tổn thương đối với nhóm yếu thế.
Song song với hỗ trợ trực tiếp, nhiều mô hình linh hoạt cũng được triển khai để tạo thuận lợi cho người dân vùng xa. Xã Canh Vinh là ví dụ điển hình với mô hình hỗ trợ thủ tục hành chính đặt ngay tại nhà trưởng thôn. Nhờ đó, người dân không phải vượt hàng chục cây số đường núi để hỏi thủ tục hay nộp hồ sơ. Những trường hợp như anh Mang Dũ ở làng Canh Tiến cho thấy hiệu quả rõ rệt: thay vì di chuyển gần 40 km để gia hạn sổ hộ nghèo, anh chỉ cần đến nhà trưởng thôn để được hướng dẫn tận tình.
Những cách làm sáng tạo này không chỉ giúp người dân tiếp cận công nghệ nhanh hơn mà còn góp phần quan trọng vào việc giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nâng cao khả năng tiếp cận của các nhóm yếu thế - yếu tố cốt lõi trong mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Hạ tầng số hoàn thiện, dịch vụ công trực tuyến bứt phá
Để chuyển đổi số đi vào thực chất, Gia Lai đã đầu tư đồng bộ về hạ tầng và hoàn thiện quy trình điện tử hóa thủ tục hành chính. Toàn tỉnh hiện có 2.205 thủ tục hành chính (TTHC), trong đó gần 1.900 thủ tục cấp tỉnh và hơn 400 thủ tục cấp xã. Tất cả đã được công khai trên Cơ sở dữ liệu quốc gia và tích hợp lên Hệ thống thông tin giải quyết TTHC.
Từ ngày 1/7, toàn bộ 135 xã, phường, thị trấn đã được trang bị đầy đủ trụ sở, thiết bị và đường truyền Internet theo yêu cầu, bảo đảm quá trình tiếp nhận và xử lý hồ sơ của người dân diễn ra thông suốt. Đồng thời, Tổ công nghệ số cộng đồng được duy trì tại 100% xã, phường để trực tiếp hỗ trợ cán bộ một cửa và người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Nhờ được chuẩn hóa hạ tầng, chất lượng giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh đạt nhiều kết quả nổi bật. Từ 1/7 đến 30/9/2025, toàn tỉnh tiếp nhận 365.855 hồ sơ; đã giải quyết 342.183 hồ sơ, đạt tỷ lệ đúng hạn 97,5%. Tỉnh hiện cung cấp 877 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, chiếm 85,7% dịch vụ đủ điều kiện; tỷ lệ phát sinh hồ sơ trực tuyến đạt 100%, hồ sơ toàn trình đạt 93,6%, thanh toán trực tuyến đạt 70%. Đáng chú ý, 99% hồ sơ được số hóa ngay từ đầu vào, 95% kết quả được trả bản điện tử, tỷ lệ khai thác lại dữ liệu đạt 67%.
Những con số này phản ánh rõ sự thay đổi trong thói quen của người dân và tốc độ chuyển đổi số của chính quyền cơ sở. Khi dữ liệu được liên thông và các bước xử lý được tự động hóa, việc giải quyết thủ tục trở nên minh bạch, nhanh chóng, giảm tối đa thời gian đi lại và chi phí phát sinh - yếu tố có tác động trực tiếp đến đời sống người dân, đặc biệt đối với những hộ còn khó khăn.
Việc người dân Gia Lai ngày càng làm chủ công nghệ số không chỉ mang lại lợi ích trong tiếp cận dịch vụ hành chính mà còn góp phần mở rộng cơ hội kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống và hỗ trợ giảm nghèo bền vững. Chuyển đổi số trở thành cầu nối thu hẹp khoảng cách thông tin giữa vùng sâu và vùng trung tâm, giúp người dân tiếp cận chính sách nhanh hơn, minh bạch hơn.
Sự tận tâm của lực lượng đoàn viên, thanh niên và Tổ công nghệ số cộng đồng chính là điểm tựa để tiến trình chuyển đổi số lan tỏa mạnh mẽ. Khi từng hộ gia đình đều có thể thực hiện dịch vụ công tại nhà, tự tra cứu và xử lý thủ tục, Gia Lai đã tiến một bước dài trong xây dựng chính quyền số và xã hội số.
Chuyển đổi số không còn là khái niệm xa vời mà đã đi vào từng ngôi nhà, từng buôn làng. Đây sẽ tiếp tục là nền tảng quan trọng để Gia Lai đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao đời sống người dân và hiện thực hóa mục tiêu giảm nghèo bền vững trong những năm tới./.
