Ứng dụng các nền tảng số trong sản xuất và kinh doanh nông sản đang là xu hướng không thể đảo ngược.
Nền tảng số mở rộng thị trường, thay đổi tư duy kinh doanh nông nghiệp
Tại thôn Mỹ Thạch 3, sản phẩm cà phê sạch mang thương hiệu Thanh Thúy từng chỉ được bán quanh quẩn trong khu vực, chủ yếu thông qua các mối quan hệ quen biết. Chủ cơ sở, bà Hoàng Thị Thúy, ban đầu chỉ duy trì phương thức bán hàng truyền thống. Tuy nhiên, trong quá trình tìm hiểu và quan sát xu hướng tiêu dùng, bà nhận thấy người mua ngày càng ưa chuộng việc lập đơn hàng qua mạng xã hội. Cơ hội tiếp cận thị trường mới mở ra khi bà quyết định học cách vận hành gian hàng trực tuyến và bắt đầu đưa sản phẩm lên Zalo, Facebook.
Không chỉ dừng lại ở việc đăng tải thông tin sản phẩm, bà Hoàng Thị Thúy còn dành thời gian tìm hiểu cách xây dựng nội dung quảng bá, cách trả lời khách hàng qua tin nhắn, cũng như cách chụp hình, quay video để thể hiện rõ quy trình chế biến. Nhờ sự kiên trì, lượng khách tìm đến ngày càng đông. Sản phẩm cà phê nguyên chất được rang xay tại chỗ từ nguồn nguyên liệu hữu cơ, dần có mặt tại nhiều tỉnh, thành. Những mẻ cà phê đầu tiên bán ra như vậy đã mở cho gia đình bà Hoàng Thị Thuý một hướng đi hoàn toàn mới, quảng bá sản phẩm đi xa hơn.
Câu chuyện tại làng Ó cũng cho thấy sức mạnh của nền tảng số đối với những người sản xuất nông nghiệp nhỏ. Chị Phạm Thị Bình, người khởi nghiệp với các sản phẩm bột chuối xanh, trà sả, trà mãng cầu, trà bí đao hay bột đậu dinh dưỡng, từng loay hoay tìm kênh tiêu thụ khi sản lượng tăng nhưng thị trường địa phương có phần hạn chế. Sau thời gian tìm hiểu về thương mại điện tử, chị Phạm Thị Bình quyết định đưa sản phẩm lên các sàn Shopee, TikTok Shop và đồng thời duy trì tương tác qua Facebook, Zalo.
Sự thay đổi này tạo bước ngoặt lớn. Các video giới thiệu sản phẩm của chị Phạm Thị Bình, dù thực hiện đơn giản bằng điện thoại, vẫn thu hút được nhiều người quan tâm nhờ tính chân thực. Không ít đơn hàng được đặt ngay trong lúc chị đang tư vấn trực tuyến. Khi lượng người theo dõi tăng lên, số đơn hàng cũng tăng tương ứng. Mỗi năm, những sản phẩm chế biến thủ công nhưng đảm bảo chất lượng của chị đã mang lại nguồn lợi nhuận ổn định, tạo động lực để chị mở rộng quy mô và đa dạng hóa sản phẩm.
Không chỉ các nông hộ đơn lẻ, nhiều chủ cơ sở sản xuất cà phê tại Gia Lai cũng lựa chọn ứng dụng công nghệ vào quản lý chất lượng và quảng bá sản phẩm. Tại xã Trà Đa, anh Trần Quốc Tiến đã đầu tư vào quy trình sản xuất theo các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và hướng hữu cơ. Đồng thời, anh Trần Quốc Tiến triển khai mã QR Code cho sản phẩm cà phê Thân Coffee do cơ sở của anh sản xuất. Mỗi bao bì, mỗi gói cà phê đều gắn kèm một mã truy xuất nguồn gốc. Khi khách hàng quét mã, họ có thể xem được thông tin về vùng trồng, quy trình chế biến, cách đóng gói và các chứng nhận liên quan.
Việc quét mã QR truy xuất nguồn gốc tạo được niềm tin lớn trong lòng người tiêu dùng.
Việc minh bạch hóa thông tin như vậy tạo được niềm tin lớn trong lòng người tiêu dùng. Trong bối cảnh thị trường xuất hiện nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc được đóng gói sơ sài, việc cung cấp đầy đủ thông tin kỹ thuật trở thành lợi thế. Nhờ đó, sản phẩm của cơ sở anh của Trần Quốc Tiến được đánh giá cao hơn, giúp gia tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường và ổn định sản lượng tiêu thụ khoảng 4 tấn cà phê rang xay mỗi năm.
Hợp tác xã nắm bắt xu hướng, tận dụng thương mại điện tử để bứt phá
Không chỉ dừng lại ở các mô hình sản xuất hộ gia đình, chuyển đổi số còn lan tỏa mạnh mẽ vào hoạt động của nhiều hợp tác xã tại Gia Lai. Đây là lực lượng có khả năng tổ chức sản xuất theo chuỗi, tập trung nguồn lực và chất lượng sản phẩm đồng đều hơn, nên việc tiếp cận thị trường số càng đem lại hiệu quả rõ rệt.
HTX Nam Yang là một trong những đơn vị tiên phong. Từ chỗ chủ yếu bán hàng qua đại lý và hội chợ, HTX đã đầu tư xây dựng gian hàng điện tử, áp dụng mã truy xuất nguồn gốc và thậm chí sử dụng livestream để giới thiệu sản phẩm. Mỗi buổi phát trực tiếp đều ghi nhận lượng tương tác cao, góp phần tăng số lượng đơn hàng chốt trên Shopee, TikTok Shop. Nhờ đó, không gian tiêu thụ sản phẩm của HTX được mở rộng nhanh chóng, vượt xa phạm vi huyện và tỉnh.
Ở Ia Grai, HTX Mật ong Phương Di cũng chứng minh sức mạnh của thương mại điện tử khi bán ra hơn 55.600 sản phẩm qua TikTok Shop. Đây là con số ấn tượng nếu so với cách bán truyền thống trước đây, vốn phụ thuộc chủ yếu vào các hội chợ hoặc đại lý trong tỉnh. Nhờ nền tảng số, sản phẩm mật ong đạt chuẩn OCOP 5 sao của HTX tiếp cận người mua một cách thuận tiện hơn, đồng thời nâng cao nhận diện thương hiệu.
Gia Lai vốn được biết đến là vùng có nhiều sản phẩm đặc trưng như cà phê, hồ tiêu, mắc ca, mật ong, hạt điều… Nhiều trong số đó đạt chứng nhận OCOP 4-5 sao, trở thành thế mạnh khi đưa lên môi trường trực tuyến. Sản phẩm L'amant Café đạt Thương hiệu Quốc gia hay mật ong Phương Di đạt chứng nhận OCOP 5 sao đều được người mua trên các nền tảng số đánh giá cao về chất lượng. Khi kết hợp giữa chất lượng thật và cách tiếp cận thị trường hiện đại, các sản phẩm này có cơ hội vươn xa không chỉ trong nước mà còn hướng tới xuất khẩu.
Công nghệ số thúc đẩy nâng cao chất lượng, tạo nền tảng cho sản xuất bền vững
Điều đáng chú ý là chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc bán hàng. Quá trình tiếp cận thị trường rộng hơn buộc nông dân và các cơ sở sản xuất phải quan tâm nhiều hơn đến chất lượng, mẫu mã, quy trình chế biến và cả cách kể câu chuyện sản phẩm. Những yếu tố tưởng chừng như chỉ mang tính hình thức lại giúp gia tăng giá trị sản phẩm khi người tiêu dùng ngày càng coi trọng sự minh bạch và trải nghiệm mua sắm.
Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng trực tuyến, nhiều cơ sở đã đầu tư thêm vào bao bì bền đẹp, thiết kế nhãn mác chuyên nghiệp, cải tiến quy trình đóng gói và nâng cấp dây chuyền sản xuất. Một số đơn vị còn học cách xây dựng bộ hình ảnh sản phẩm, thực hiện các đoạn video ngắn để giới thiệu về vùng nguyên liệu, quy trình canh tác hữu cơ hay cách rang xay, chế biến. Đây là những yếu tố quan trọng giúp sản phẩm nông nghiệp Gia Lai tạo dựng hình ảnh mới: sạch, chất lượng và đáng tin cậy.
Chuyển đổi số cũng giúp nông dân chủ động hơn trong việc tiếp nhận phản hồi của thị trường. Thông qua bình luận, đánh giá và trao đổi trực tuyến, người làm nông dễ dàng hiểu nhu cầu của khách hàng, từ đó điều chỉnh cách làm cho phù hợp. Những phản hồi này trở thành nguồn dữ liệu quan trọng để cải thiện chất lượng sản phẩm và xây dựng chiến lược kinh doanh dài hạn.
Về phía các hợp tác xã, việc sử dụng dữ liệu thị trường giúp họ dự báo nhu cầu tốt hơn, cân đối nguồn nguyên liệu và điều tiết sản lượng chế biến theo từng thời điểm. Nhờ đó, tình trạng sản xuất ồ ạt, bán hàng theo phong trào hay lệ thuộc hoàn toàn vào thương lái dần được khắc phục. Mối liên kết giữa sản xuất – chế biến – tiêu thụ trở nên chặt chẽ hơn, góp phần xây dựng chuỗi giá trị nông sản vững chắc.
Hướng đến tương lai: chuyển đổi số là con đường tất yếu
Những câu chuyện thay đổi ở Gia Lai cho thấy chuyển đổi số không phải là điều xa vời, càng không phải chỉ dành cho doanh nghiệp lớn. Ngay cả những nông hộ nhỏ, chỉ cần có điện thoại thông minh, kết nối internet và tinh thần học hỏi, đều có thể tiếp cận các nền tảng thương mại điện tử và tạo lập cho mình một kênh tiêu thụ hiệu quả. Điều này mở ra cơ hội bình đẳng hơn cho người làm nông ở vùng sâu, vùng xa.
Chuyển đổi số trong nông nghiệp cũng phù hợp với định hướng phát triển kinh tế nông thôn bền vững. Khi sản phẩm bán được giá, khi người dân chủ động xây dựng thương hiệu và xử lý thông tin thị trường, thu nhập sẽ tăng lên. Từ đó, cơ hội thoát nghèo bền vững sẽ hiện hữu hơn bao giờ hết. Bên cạnh đó, việc áp dụng các giải pháp kỹ thuật số như truy xuất nguồn gốc bằng QR Code hay quản lý quy trình sản xuất cũng góp phần giảm rủi ro, nâng cao tính minh bạch, tạo nền tảng cho sản xuất sạch và bền vững.
Hiện nay, nhiều địa phương ở Gia Lai đã triển khai các lớp tập huấn về thương mại điện tử, hướng dẫn nông dân sử dụng mạng xã hội, xây dựng gian hàng trực tuyến, quay video và chụp ảnh sản phẩm. Sự đồng hành của các cơ quan quản lý, cùng với sự chủ động của người dân, đang góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số lan tỏa rộng hơn.
Chặng đường phía trước còn nhiều việc phải làm, đặc biệt là trong nâng cấp hạ tầng số, hỗ trợ logistic, cải thiện chất lượng bao bì và giải quyết bài toán vận chuyển. Tuy nhiên, những kết quả bước đầu cho thấy hướng đi này hoàn toàn đúng đắn và có nhiều triển vọng./.
