Nhóm nghiên cứu đã xây dựng đầy đủ quy trình canh tác chuối phù hợp với điều kiện cơ giới hóa và thiết kế, chế tạo thành công hệ thống máy, thiết bị cho các khâu then chốt, như: Máy trồng cây chuối nuôi cấy mô kết hợp bón phân lót; thiết bị phun thuốc bảo vệ thực vật liên hợp; thiết bị hỗ trợ thu hoạch và vận chuyển buồng chuối tại đồng ruộng; máy xử lý thân, lá, gốc chuối sau thu hoạch.
Nhiều quy trình cơ giới hóa do đề tài đề xuất, trong đó có quy trình trồng cây nuôi cấy mô kết hợp bón lót và quy trình xử lý thân lá gốc sau thu hoạch đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công nhận là tiến bộ kỹ thuật.
Ngành hàng chuối Việt Nam có thể vươn lên thành nông sản xuất khẩu chủ lực của nước ta.
Về năng lực thiết bị, máy trồng liên hợp khi hoạt động với máy kéo 4 bánh (công suất ~250 Hp) cho năng suất 800-900 cây/giờ (tương ứng 0,34 ha/giờ), đảm bảo khoảng cách trồng và lượng phân bón theo thiết kế. Thiết bị phun thuốc liên hợp đạt năng suất 0,61 ha/giờ khi phun toàn ruộng và 418 buồng/giờ khi phun theo buồng, bình chứa 1.000 lít, áp suất bơm 1,5-2 bar. Hệ thống hỗ trợ thu hoạch và vận chuyển buồng chuối đạt năng suất cắt và bốc 215 buồng/giờ, vận chuyển luân chuyển 10 tấn/giờ ở vùng đồng bằng và 6 tấn/giờ ở vùng đồi dốc; ray vận chuyển dài đến 1.500 m, chịu tải 200 kg/m. Máy xử lý thân, lá, gốc liên hợp với máy kéo tương tự đạt năng suất băm 0,34 ha/giờ, chiều dài mảnh băm ~171 mm.
Để đánh giá tính khả thi trong sản xuất thực tế, đề tài đã triển khai hai mô hình ứng dụng quy trình và hệ thiết bị, một mô hình tại Tam Điệp (Ninh Bình) quy mô 15,36 ha và một mô hình tại Mang Yang (Gia Lai) quy mô 30,22 ha.
Kết quả đo đếm cho thấy các chỉ tiêu đều đạt hoặc vượt mục tiêu đặt ra: giảm lao động 40-42%, giảm chi phí sản xuất 26-27%, tăng năng suất 11-12,5%, giảm tổn thất sau thu hoạch 9-12,6% và hiệu quả kinh tế tăng mạnh, đạt 38,4% ở vùng đồng bằng và 75,58% ở vùng miền núi.
Các phân tích chi tiết cho thấy từng khâu khi cơ giới hóa đem lại lợi ích rõ rệt: máy trồng giảm tới 31,8% chi phí và tới 94,6% lao động so với trồng thủ công; thiết bị phun thuốc giảm 50,8% chi phí và 90% lao động so với phun tay; hệ thu hoạch - vận chuyển giảm 57% chi phí và 75% lao động; hệ xử lý thân lá gốc giảm 87% chi phí so với xử lý bằng máy xúc truyền thống.
Bên cạnh hiệu quả kinh tế, kết quả nghiên cứu có ý nghĩa xã hội và môi trường rõ nét. Việc cơ giới hóa làm giảm sức lao động nặng nhọc, góp phần tăng năng suất lao động và nâng cao thu nhập nông hộ; xử lý tuần hoàn thân lá gốc tại ruộng giảm phát thải, tăng mùn cho đất và hạn chế nguồn phát sinh dịch hại, hướng tới mô hình canh tác bền vững, tuần hoàn. Đề tài cũng biên soạn tài liệu hướng dẫn vận hành, bảo dưỡng, quy trình chế tạo chi tiết và tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng cho cán bộ, kỹ thuật viên và người vận hành thiết bị.
Ứng dụng đồng bộ quy trình và thiết bị cơ giới hóa trong canh tác chuối nâng cao hiệu quả kinh tế vượt trội.
Các sản phẩm kỹ thuật, bộ hồ sơ thiết kế và tài liệu hướng dẫn đã được nghiệm thu và chuyển giao cho đối tác thực tiễn, tiêu biểu là Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO), đồng thời được thử nghiệm, vận hành thực tế tại các mô hình. Những kết quả này tạo nền tảng cho nhân rộng ứng dụng cơ giới hóa ở các vùng trồng chuối quy mô tối thiểu từ 15 ha trở lên, hướng tới cơ giới hóa một phần chuỗi giá trị chuối Việt Nam, từ trồng, chăm sóc đến thu hoạch và chế biến sơ bộ.
Việc ứng dụng đồng bộ quy trình và thiết bị cơ giới hóa đã chứng minh khả năng giảm 40-50% lao động, tiết kiệm 20-40% chi phí, tăng năng suất 10-15% và giảm thất thoát sau thu hoạch 5-10%, đồng thời nâng hiệu quả kinh tế vượt trội so với canh tác truyền thống. Những kết quả này không chỉ góp phần hiện đại hóa nông nghiệp mà còn mở ra cơ hội phát triển các vùng trồng chuối hàng hóa, giảm phụ thuộc lao động thủ công, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm chuối trên thị trường trong nước và xuất khẩu.
