Huy động đồng bộ các nguồn lực, hỗ trợ đúng nhu cầu
Đắk Lắk xác định giảm nghèo bền vững là nhiệm vụ xuyên suốt, gắn chặt với phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt ở những địa bàn vùng sâu, vùng xa và vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Theo đó, tỉnh triển khai đồng bộ các chương trình, dự án hỗ trợ sản xuất, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo và cận nghèo.
Nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, cùng với các kênh tín dụng ưu đãi và nguồn vận động xã hội hóa, được phân bổ theo mức độ khó khăn của từng khu vực. Người dân được tiếp cận vốn vay lãi suất thấp để phát triển chăn nuôi, trồng cây công nghiệp dài ngày, hình thành các mô hình kinh tế hộ phù hợp điều kiện địa phương.
Song song với hỗ trợ sinh kế, tỉnh chú trọng đầu tư hạ tầng thiết yếu. Hệ thống đường giao thông, điện lưới, nước sinh hoạt, trường học và trạm y tế được hoàn thiện qua từng năm, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, tiếp nhận dịch vụ giáo dục y tế và mở ra cơ hội tiếp cận thị trường. Ở những địa bàn trước đây khó khăn về giao thông và thông tin, hạ tầng mới đã tạo thay đổi rõ rệt trong đời sống và năng lực sản xuất của người dân.
Cùng với đó, công tác đào tạo nghề và kết nối việc làm được triển khai theo hướng sát nhu cầu thực tế. Các lớp tập huấn trồng trọt, chăn nuôi, bảo quản và chế biến nông sản được tổ chức ngay tại thôn, buôn, giúp lao động nông thôn tiếp cận kỹ thuật hiện đại nhưng phù hợp điều kiện sản xuất tại chỗ. Các phiên giao dịch việc làm cũng mở rộng cơ hội cho người dân tìm kiếm việc làm ổn định ngoài nông nghiệp, nhất là thanh niên và lao động trẻ.
Đáng chú ý, tỉnh đẩy mạnh huy động nguồn lực từ doanh nghiệp và cộng đồng. Nhiều tổ chức, cá nhân đã tham gia hỗ trợ sinh kế, tặng phương tiện sản xuất, xây dựng nhà ở, trao học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Các hoạt động vận động vì người nghèo được tổ chức thường xuyên, lan tỏa rộng và tạo nên mạng lưới hỗ trợ xã hội bền vững.
Kết quả, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh giảm đều qua từng giai đoạn; nhiều xã vùng sâu, vùng xa có diện mạo mới; thu nhập của người dân được cải thiện; khoảng cách phát triển giữa các vùng dần được thu hẹp.
Hộ dân được hỗ trợ 4 con dê để phát triển chăn nuôi, góp phần cải thiện thu nhập và ổn định đời sống.
Đầu tư chiều sâu, củng cố nội lực cho sinh kế bền vững
Giai đoạn 2021-2024, nguồn lực thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững tại Đắk Lắk được phân bổ hài hòa giữa đầu tư hạ tầng và hỗ trợ sinh kế. Nhiều dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, số còn lại đang được đẩy nhanh tiến độ, tập trung vào giao thông nông thôn, thủy lợi, điện, nước và thiết chế văn hóa cộng đồng. Hạ tầng được cải thiện đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho sản xuất, lưu thông hàng hóa và tiếp cận dịch vụ xã hội của người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.
Song song với đó, chính sách an sinh được triển khai theo hướng có trọng tâm. Hơn hai nghìn hộ nghèo và cận nghèo được xây mới và sửa chữa nhà ở; hàng chục nghìn học sinh, sinh viên khó khăn được hỗ trợ học phí, chi phí học tập và sinh hoạt; hàng triệu lượt người dân được cấp thẻ bảo hiểm y tế, giúp nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Nguồn vốn tín dụng chính sách cũng phát huy tác dụng rõ nét khi nhiều hộ nghèo và đối tượng yếu thế được vay vốn ưu đãi để phát triển sản xuất và tạo sinh kế ổn định. Việc tiếp cận được nguồn vốn quay vòng giúp người dân có động lực và điều kiện mở rộng mô hình làm ăn theo hướng dài hơi và bền vững.
Không chỉ hỗ trợ về vật chất, tỉnh đặc biệt chú trọng khơi dậy ý chí tự lực trong cộng đồng. Công tác tuyên truyền được triển khai linh hoạt, thông qua những mô hình và tấm gương điển hình vươn lên thoát nghèo. Nhờ đó, nhiều hộ không chỉ cải thiện thu nhập mà đã phát triển thành mô hình sản xuất hàng hóa hiệu quả, trở thành điểm lan tỏa tinh thần "tự làm chủ cuộc sống".
Hộ dân ở Đắk Lắk chăm sóc bò giống được hỗ trợ để phát triển sinh kế.
Trong định hướng thời gian tới, tỉnh xác định công tác giảm nghèo là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị. Các cấp, ngành cần thống nhất nhận thức và hành động, ưu tiên nguồn lực, lồng ghép hiệu quả các chương trình và triển khai giải pháp phù hợp từng nhóm đối tượng. Người đứng đầu địa phương phải thể hiện rõ quyết tâm và trách nhiệm, chỉ đạo sát thực tiễn và kịp thời tháo gỡ khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện.
Cùng với đó, tỉnh xác định khoa học và công nghệ là trụ cột trong giảm nghèo bền vững. Việc chuyển giao các giống cây, con có năng suất và khả năng thích ứng tốt được thực hiện theo hướng "chọn đúng vùng, đúng điều kiện, đúng tập quán canh tác", giúp hộ dân giảm rủi ro và nâng chất lượng nông sản ngay từ đầu vào. Quy trình canh tác được chuẩn hóa, từ khâu làm đất, chăm sóc, thu hoạch đến bảo quản sau thu hoạch, giúp sản xuất không còn phụ thuộc hoàn toàn vào kinh nghiệm, mà dựa trên kỹ thuật có cơ sở khoa học.
Ở nhiều địa phương, các mô hình tưới tiết kiệm, phân hữu cơ sinh học, và quản lý dịch hại tổng hợp đã giúp giảm chi phí vật tư, bảo vệ độ màu của đất và nâng tuổi thọ cây trồng, hình thành sản xuất theo hướng xanh và bền vững hơn.
Đặc biệt, việc ứng dụng nền tảng số trong quản lý mùa vụ, ghi nhật ký đồng ruộng, truy xuất nguồn gốc và kết nối tiêu thụ đang từng bước thay đổi cách vận hành sản xuất ở vùng nông thôn. Mỗi thửa đất, mỗi lô sản phẩm được theo dõi bằng dữ liệu, tạo cơ sở minh bạch để liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp và mở rộng thị trường, nhất là khi tham gia chuỗi phân phối hiện đại.
Nhờ đưa công nghệ phù hợp vào từng mô hình sản xuất, bà con giảm đáng kể chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng sản phẩm, ổn định đầu ra và tăng năng lực chống chịu trước biến động giá cả, thời tiết và dịch bệnh. KH&CN vì vậy không chỉ là giải pháp hỗ trợ, mà trở thành động lực tạo giá trị và điểm tựa lâu dài cho sinh kế bền vững.
Đối với các hộ còn khả năng lao động, trọng tâm là hỗ trợ sinh kế và tạo việc làm bền vững. Với những trường hợp không thể tự vươn lên, tỉnh sẽ bố trí vào diện bảo trợ xã hội để bảo đảm cuộc sống ổn định, không bị bỏ lại phía sau. Công tác rà soát hộ nghèo được triển khai chặt chẽ, khách quan, đúng đối tượng, đúng thực trạng. Mục tiêu đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm xuống dưới 3%; các huyện nghèo giảm từ 4-5%; vùng đồng bào dân tộc thiểu số giảm trên 4%.
Giảm nghèo bền vững ở Đắk Lắk không chỉ là tăng thu nhập, mà là xây nền tảng nội lực người dân có tri thức sản xuất, có vốn quay vòng, có hạ tầng để kết nối và đặc biệt có công nghệ để nâng giá trị. Khi sinh kế được tổ chức theo chuỗi, hợp tác xã làm trung tâm liên kết, doanh nghiệp tham gia thị trường và khoa học và công nghệ trở thành động lực, thì thoát nghèo không còn là kết quả tạm thời, mà là con đường phát triển dài hạn, tự chủ và vững chắc cho cộng đồng.
Đắk Lắk đang chuyển từ tư duy "xóa đói, giảm nghèo" sang tư duy tạo nền tảng phát triển, trong đó người dân là trung tâm của quá trình thay đổi, chính quyền đóng vai trò kiến tạo và điều phối, doanh nghiệp trở thành đối tác thị trường, còn chính sách là công cụ dẫn hướng dài hạn.
Giảm nghèo vì thế không chỉ dừng ở hỗ trợ tăng thu nhập, mà là bồi đắp năng lực sản xuất, mở rộng cơ hội tiếp cận dịch vụ và củng cố nội lực cộng đồng. Khi người dân có kiến thức, có điều kiện sản xuất và có thị trường ổn định, sinh kế được xây dựng trên nền tảng vững hơn, lâu dài hơn.
Thực tiễn tại Đắk Lắk cho thấy, giảm nghèo bền vững không chỉ dựa vào nguồn lực tài chính, mà dựa vào năng lực làm chủ công nghệ và tổ chức sản xuất của người dân. Khi các mô hình sinh kế được hỗ trợ bằng giống phù hợp, quy trình kỹ thuật rõ ràng và công cụ số hóa minh bạch, người dân không còn sản xuất theo thói quen, mà dựa trên dữ liệu và tiêu chuẩn thị trường.
Từ nền tảng đó, Đắk Lắk đang mở ra một hướng phát triển mới giảm nghèo không còn là mục tiêu cuối cùng, mà là điểm xuất phát để người dân tham gia sâu hơn vào các chuỗi giá trị nông nghiệp, nâng chất lượng cuộc sống và vươn lên làm chủ tương lai của chính mình.
