Theo ông Lê Hữu Đồng, Chủ tịch UBND xã Hương Đô, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã xác định rõ mục tiêu: "Mức giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều bình quân giai đoạn 2026 - 2030 đạt 0,5% mỗi năm". Đây là chỉ tiêu thể hiện quyết tâm lớn của địa phương trong bối cảnh Hương Đô vẫn còn nhiều khó khăn, nhất là về điều kiện tự nhiên, sinh kế và trình độ lao động. Để đạt được mục tiêu quan trọng ấy, chính quyền xã đã chỉ đạo đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó trọng tâm là triển khai hiệu quả các chương trình giảm nghèo, hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo và những hoàn cảnh khó khăn tiếp cận mô hình sinh kế phù hợp.
Điểm nhấn của Hương Đô là xác định giảm nghèo phải bền vững, không làm hình thức. Thay vì hỗ trợ tiền mặt ngắn hạn, xã ưu tiên hỗ trợ cây giống, con giống, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, kèm theo đào tạo và hướng dẫn trực tiếp để người dân có thể tự phát triển kinh tế lâu dài. Mỗi mô hình đều được thiết kế dựa trên điều kiện cụ thể của từng hộ: Hộ có đất đồi thì hỗ trợ trồng cây ăn quả, cây lâu năm; hộ có lao động nhưng thiếu vốn thì hỗ trợ giống vật nuôi, tập huấn kỹ thuật; hộ yếu thế như người khuyết tật được hỗ trợ những mô hình nhẹ nhàng, phù hợp với khả năng.
Từ những mô hình nhỏ nhưng thiết thực ấy, nhiều hộ đã có bước khởi đầu mới. Có hộ từ vài con gà giống nay đã phát triển thành mô hình chăn nuôi quy mô nhỏ đem lại thu nhập ổn định; có hộ được hỗ trợ giống cam, ổi, bưởi đã bắt đầu có quả và chuẩn bị cho thu hoạch; có gia đình người khuyết tật dù hạn chế sức lao động vẫn duy trì được mô hình ong mật, mô hình chăn nuôi gà thả vườn với thu nhập đều đặn. Những mô hình ấy không chỉ mang lại kinh tế mà còn tiếp thêm động lực tinh thần, giúp người dân tin rằng họ có thể thoát nghèo bằng chính đôi tay của mình.
Mô hình trồng ổi đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Ông Lê Hữu Đồng chia sẻ: "Điều chúng tôi mừng nhất không chỉ là số lượng hộ thoát nghèo, mà chính là sự thay đổi trong nhận thức của bà con. Trước đây, nhiều hộ còn có tâm lý trông chờ sự hỗ trợ; nhưng nay họ chủ động hơn, biết tính toán, biết tận dụng nguồn lực được giao để tạo ra giá trị kinh tế. Với các hộ yếu thế như người khuyết tật, mỗi mô hình sinh kế không chỉ hỗ trợ vật chất mà còn tạo niềm tin, sự tự tin để họ hòa nhập cộng đồng".
Cùng với triển khai mô hình sinh kế, xã Hương Đô thường xuyên rà soát hộ nghèo, cận nghèo theo tiêu chí đa chiều, đảm bảo danh sách đúng, đủ, minh bạch. Công tác giám sát thực hiện mô hình được thực hiện chặt chẽ: Cán bộ kỹ thuật xuống tận hộ dân hướng dẫn cách trồng cây, chăm sóc vật nuôi, phòng trừ dịch bệnh; hỗ trợ bà con xử lý kịp thời những khó khăn trong quá trình thực hiện. Nhờ vậy, các mô hình được đảm bảo tính bền vững, không bị "chết yểu".
Những bước đi của Hương Đô nằm trong tổng thể chiến lược giảm nghèo bền vững của tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030. Hà Tĩnh đã dành nguồn lực rất lớn cho công tác giảm nghèo, riêng giai đoạn 2021 - 2025 phân bổ hơn 376.000 triệu đồng từ ngân sách trung ương, ngân sách tỉnh và các nguồn huy động hợp pháp khác để hỗ trợ cho Chương trình mục tiêu quốc gia. Tính đến nay, toàn tỉnh đã triển khai hơn 160 mô hình giảm nghèo, tập trung vào các nhóm chăn nuôi, trồng trọt, nuôi ong, phát triển cây ăn quả, nghề phụ… Mỗi mô hình thường hỗ trợ từ 15 - 20 hộ với mức đầu tư từ 100 - 200 triệu đồng, tùy điều kiện địa phương.
Song song với đó, tỉnh còn triển khai nhiều chính sách an sinh quan trọng như hỗ trợ bảo hiểm y tế, trợ giá điện, hỗ trợ nhà ở kiên cố cho hộ nghèo, hỗ trợ học phí cho học sinh vùng khó khăn, nâng cao chất lượng y tế cơ sở… Hà Tĩnh cũng đi đầu trong việc cập nhật 100% hộ nghèo, hộ cận nghèo lên hệ thống dữ liệu quốc gia về dân cư, giúp việc quản lý đối tượng minh bạch, tránh trùng lặp, tạo điều kiện cho rà soát và hỗ trợ kịp thời.
Phong trào nuôi ong lấy mật.
Tuy nhiên, công tác giảm nghèo trên địa bàn tỉnh và tại Hương Đô vẫn đứng trước nhiều thách thức. Đó là sự hạn chế về trình độ sản xuất của một bộ phận người dân; khó khăn về vốn để tái đầu tư mở rộng mô hình; tác động của thiên tai, lũ lụt khiến cây trồng, vật nuôi dễ bị thiệt hại; hay việc một số mô hình vẫn còn phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết. Đây là những yếu tố đòi hỏi địa phương phải tiếp tục sáng tạo, linh hoạt trong cách làm.
Từ thực tiễn Hương Đô, có thể rút ra nhiều bài học quan trọng trong công tác giảm nghèo: Hỗ trợ đúng nhu cầu, đúng đối tượng, dựa trên điều kiện thực tế của từng hộ.; Hướng dẫn kỹ thuật phải đi kèm hỗ trợ giống, tránh tình trạng hỗ trợ xong hộ dân không biết cách triển khai; Khuyến khích người dân chủ động đề xuất mô hình phù hợp, từ đó tăng tính bền vững; Lồng ghép nhiều chính sách: sinh kế - y tế - nhà ở - giáo dục để hỗ trợ toàn diện; Tăng cường giám sát và đồng hành trong suốt quá trình triển khai mô hình.
Hướng tới giai đoạn 2026 - 2030, xã Hương Đô tiếp tục đặt mục tiêu duy trì mức giảm nghèo ổn định, nâng cao chất lượng mô hình sinh kế và mở rộng thêm nhiều hướng phát triển kinh tế mới. Xã cũng định hướng kết nối với doanh nghiệp, hợp tác xã để tạo đầu ra cho sản phẩm của người dân, đồng thời xây dựng cơ chế tái đầu tư để duy trì hiệu quả mô hình.
Giảm nghèo bền vững không chỉ là con số trong các báo cáo, mà là những đổi thay thật sự trong cuộc sống của người dân. Ở Hương Đô hôm nay, những đổi thay đó đã và đang hiện hữu: Những vườn cây xanh tốt, những mô hình chăn nuôi ổn định, những hộ nghèo cũ nay đã có cuộc sống tốt hơn. Trên hành trình ấy, chính quyền và người dân đã cùng nhau sát cánh, từng bước vượt qua khó khăn để hướng đến tương lai sáng hơn.
