Trong vài năm trở lại đây, ngành dệt may Việt Nam đã có những bước chuyển biến rõ rệt trong cách tiếp cận sản xuất. Khi chi phí lao động ngày càng leo thang, yêu cầu từ thị trường quốc tế ngày càng khắt khe, nhiều doanh nghiệp buộc phải tìm con đường mới để tồn tại và phát triển. Câu trả lời đến từ đổi mới công nghệ, quản lý năng lượng hiệu quả, chuyển đổi số và sản xuất xanh.
Ngành dệt may vốn nổi tiếng là ngành sử dụng nhiều lao động. Từ lâu, lợi thế lớn nhất của Việt Nam là nguồn nhân công giá rẻ nhưng hiện nay chi phí sản xuất ngày một tăng. Trong khi đó, Bangladesh, Campuchia hay Ấn Độ vẫn giữ lợi thế giá rẻ, khiến cuộc cạnh tranh gay gắt hơn. Không chỉ dừng ở giá thành, khách hàng quốc tế còn đặt yêu cầu cao về tiến độ, độ chính xác và chất lượng sản phẩm.
Nhiều doanh nghiệp trong nước bắt đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo và phần mềm hiện đại để cải thiện hiệu quả. Viet Thang Jean đưa AI vào theo dõi hệ thống máy móc, giúp giảm thiểu sai sót trong quá trình sản xuất. Dony Garment triển khai phần mềm quản lý sản xuất thông minh, nhờ đó rút ngắn thời gian xử lý đơn hàng và giảm lỗi kỹ thuật. Công nghệ 3D trong thiết kế mẫu cũng giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí.
Ảnh minh họa
Tại miền Bắc, Phú Hoa An Textile JSC mạnh dạn đầu tư máy trải vải tự động thay cho lao động thủ công. Nhờ vậy, số công nhân tham gia giảm xuống, độ chính xác của đường cắt được nâng cao. Tralytex cũng đầu tư máy quay sợi hiện đại nhập khẩu, vừa tăng tốc độ sản xuất, vừa giảm chi phí điện năng. Sự chuyển dịch từ lao động thủ công sang bán tự động và tự động hoàn toàn đang diễn ra mạnh mẽ ở nhiều nhà máy.
Xu hướng toàn cầu đang ưu tiên sản phẩm có quy trình thân thiện với môi trường. Nắm bắt điều này, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chú trọng tới giải pháp xanh. Soi The Ky Synthetic Fiber đầu tư hệ thống điện mặt trời, thay thế thiết bị cũ bằng máy tiết kiệm điện, đồng thời cải tiến hệ thống khí nén. Tralytex tập trung tối ưu năng lượng trong sản xuất sợi, vừa giảm phát thải, vừa đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Những bước đi này không chỉ giúp giảm chi phí vận hành mà còn nâng cao uy tín thương hiệu.
Máy móc hiện đại chỉ phát huy hiệu quả nếu được vận hành bởi đội ngũ công nhân lành nghề. Vì thế, nhiều doanh nghiệp đã phối hợp với trường nghề, hiệp hội để mở lớp đào tạo vận hành hệ thống tự động, phần mềm quản lý. Nhân lực được trang bị kỹ năng mới vừa nâng cao năng suất vừa tạo sự gắn bó lâu dài. Đây là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp đi xa hơn trong hành trình đổi mới.
Ngoài công nghệ, quy trình quản trị tinh gọn cũng đóng vai trò quan trọng. Doanh nghiệp áp dụng mô hình sản xuất linh hoạt, giảm khâu trung gian để thích ứng khi đơn hàng thay đổi. Thực tế từ các công ty trong khu vực cho thấy, khi áp dụng hệ thống lập kế hoạch số hóa, thời gian chuẩn bị sản xuất có thể rút ngắn xuống chỉ còn một ngày, đồng thời tỷ lệ giao hàng đúng hẹn được cải thiện rõ rệt.
Dù đạt thành tựu đáng kể, con đường tăng năng suất vẫn không ít khó khăn. Theo chuyên gia năng suất, chi phí đầu tư ban đầu cho máy móc và công nghệ cao là trở ngại lớn, nhất là với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Việc đào tạo nhân lực cần thời gian, trong khi áp lực đơn hàng thường xuyên, gấp gáp. Cơ sở hạ tầng điện và logistics chưa đồng bộ cũng là thách thức khi doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô sản xuất.
Để ngành dệt may giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp cần chiến lược chuyển đổi số toàn diện, đầu tư máy móc phù hợp quy mô và chú trọng đào tạo nhân lực. Song song, sản xuất xanh và tiết kiệm năng lượng phải được coi là yếu tố cốt lõi để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Chính phủ và hiệp hội ngành nghề cũng nên có chính sách hỗ trợ vốn, đào tạo và ưu đãi thuế nhằm giúp doanh nghiệp vượt qua rào cản đầu tư.
Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt, nâng cao năng suất không chỉ là lựa chọn mà là yếu tố sống còn. Những bước tiến trong công nghệ, sản xuất xanh và quản trị cho thấy ngành dệt may Việt Nam đang chủ động thích ứng, hướng tới phát triển bền vững, nâng tầm giá trị và giữ vững vị trí trên thị trường quốc tế.
