Ngày 14/11, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy đột phá nghiên cứu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo gắn với đào tạo trong viện, trường”. Đây được xem là diễn đàn quan trọng nhằm củng cố hệ sinh thái nghiên cứu – đào tạo – chuyển giao công nghệ của ngành trong bối cảnh triển khai Nghị quyết 57 và các văn bản pháp lý mới về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Khoa học, công nghệ: Động lực phát triển ngành nông nghiệp
Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nhấn mạnh khoa học và công nghệ luôn giữ vai trò then chốt trong tái cấu trúc nông nghiệp Việt Nam. Chính sự phát triển mạnh của khoa học – công nghệ trong những năm qua đã góp phần giúp Việt Nam chuyển mình từ nền nông nghiệp truyền thống sang nhóm quốc gia có thế mạnh xuất khẩu nông sản.
Theo Thứ trưởng, để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đặt ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm theo đó, việc sửa đổi các quy định pháp luật còn vướng mắc, giảm thủ tục hành chính để thúc đẩy nghiên cứu và chuyển giao công nghệ là một trong những hướng ưu tiên. Bộ cũng sẽ rà soát, điều chỉnh chương trình ngành theo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, đồng thời kiện toàn hệ thống tổ chức nghiên cứu theo hướng tinh gọn và hiệu quả hơn.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trườngPhùng Đức Tiến phát biểu tại Hội nghị.
Trong giai đoạn 2021 – 2025, hoạt động khoa học – công nghệ đã đóng góp nhiều kết quả nổi bật với hàng trăm giống cây trồng, vật nuôi và tiến bộ kỹ thuật được công nhận. Hơn một nghìn mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao được triển khai, giúp người dân giảm chi phí, tăng lợi nhuận và cải thiện hiệu quả từ 10 đến 30% tùy lĩnh vực.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, mọi nghiên cứu cần xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và hướng tới thương mại hóa sản phẩm. Thứ trưởng nhấn mạnh, khi bài toán thị trường được đặt ở vị trí trung tâm, các đề tài khoa học mới có thể phát huy giá trị thực sự và trở thành lực kéo cho đổi mới sáng tạo. Mô hình liên kết “ba nhà” gồm Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp sẽ tiếp tục được thúc đẩy để tạo sức bật cho hệ sinh thái nghiên cứu – đào tạo – ứng dụng.
Đào tạo: Trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Báo cáo tại hội nghị, Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Văn Long cho biết đến ngày 14/11.
/2025, Bộ đang triển khai gần 200 nhiệm vụ khoa học – công nghệ, trong đó phần lớn đúng tiến độ và đã có hơn 50 nhiệm vụ hoàn thành. Hoạt động đào tạo của các viện, trường trong ngành tiếp tục được tăng cường với hàng trăm thạc sĩ và tiến sĩ tốt nghiệp mỗi năm. Hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cũng được hoàn thiện, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực quản lý.
Những kết quả này không chỉ tạo nền tảng cho phát triển khoa học, công nghệ trong ngành mà còn góp phần giảm chi phí sản xuất, tăng tính cạnh tranh và củng cố niềm tin của doanh nghiệp, nông dân vào các tiến bộ kỹ thuật. Trong giai đoạn vừa qua, nhiều đề tài và nhóm nghiên cứu đã được ghi nhận bằng các giải thưởng cao quý như Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước.
Tại hội nghị, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam Nguyễn Thị Lan nêu quan điểm rằng xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong các trường đại học không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Học viện đã phát triển mô hình gồm sáu yếu tố gắn kết từ con người sáng tạo, hạ tầng nghiên cứu, hoạt động khoa học, thương mại hóa công nghệ đến chuyển đổi số và văn hóa sáng tạo. Bà cho rằng cần sớm hoàn thiện khung pháp lý về đổi mới sáng tạo, sở hữu trí tuệ; đồng thời đầu tư mạnh hơn cho phòng thí nghiệm hiện đại và các khu trình diễn công nghệ, sandbox hay trung tâm đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp.
Mở rộng không gian mới cho nông nghiệp
Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Trần Đức Thắng ghi nhận những đóng góp to lớn của khoa học – công nghệ trong nâng cao năng suất và giá trị nông sản. Tuy vậy, ông cũng chỉ rõ những hạn chế vẫn còn tồn tại như cơ chế đặt hàng nhiệm vụ chưa linh hoạt, nhiều đề tài còn xa rời thực tiễn, thủ tục nội bộ phức tạp và kinh phí dành cho nghiên cứu chưa tương xứng.
Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị tiếp tục rà soát, điều chỉnh cơ chế để thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ hơn. Ông đặc biệt nhấn mạnh đến nhiệm vụ mở rộng không gian phát triển mới của nông nghiệp, từ nuôi trồng thủy sản công nghiệp trên biển quy mô lớn đến các mô hình lâm nghiệp giúp người dân có thu nhập cao hơn mà vẫn đảm bảo bảo vệ môi trường. Đây được xem là hướng đi chiến lược để ngành nông nghiệp thích ứng tốt hơn với biến đổi khí hậu, mở rộng thị trường và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Bộ trưởng đề nghị các đơn vị nghiên cứu và cơ sở đào tạo khẩn trương đề xuất các nhiệm vụ cấp bách nhằm phục vụ phát triển kinh tế, để Bộ đưa vào kế hoạch giai đoạn 2026 – 2030 hoặc triển khai ngay từ năm 2026.
