Mô hình chăn nuôi bò góp phần giảm nghèo bền vững ở Gia Lai.
Mục tiêu giảm nghèo đa chiều, nâng chất lượng đời sống người dân
Kế hoạch số 63/KH-UBND của UBND tỉnh Gia Lai được xem là bước đi quan trọng, cụ thể hóa chủ trương lớn của tỉnh trong giai đoạn 2021 - 2025, đặt trọng tâm vào hỗ trợ người nghèo tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, nâng cao chất lượng cuộc sống và từng bước thoát nghèo bền vững.
Theo kế hoạch, Gia Lai đặt mục tiêu đưa tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh xuống còn 2,24% vào cuối năm 2025, tương ứng khoảng 9.404 hộ nghèo thoát nghèo. Riêng khu vực 77 xã, phường phía Tây, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn tỷ lệ hộ nghèo phấn đấu giảm còn 4,04%, với hơn 7.600 hộ thoát nghèo. Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số được kỳ vọng giảm trên 3%.
Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, tỉnh Gia Lai đưa ra loạt giải pháp trọng tâm: tăng cường tuyên truyền về chủ trương, chính sách giảm nghèo đến tận thôn, làng; đẩy mạnh lãnh đạo, chỉ đạo trong toàn hệ thống chính trị; tập trung hỗ trợ an sinh xã hội; triển khai các mô hình tăng thu nhập thiết thực, đồng thời nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá tiến độ thực hiện ở địa phương. Nhiệm vụ giảm nghèo không chỉ là sự nỗ lực của từng hộ dân mà còn cần sự vào cuộc mạnh mẽ của các sở, ngành và chính quyền các cấp.
Theo phân công của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường giữ vai trò chủ trì trong hướng dẫn triển khai các dự án hỗ trợ sản xuất thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền vững. Các mô hình hỗ trợ cây trồng, vật nuôi, cải thiện kỹ thuật sản xuất… sẽ được thực hiện trực tiếp với hộ nghèo, hộ cận nghèo nhằm mở rộng sinh kế, tăng thu nhập và tạo cơ hội thoát nghèo vững chắc ngay trong năm 2025.
Song song với đó, công tác đào tạo nghề, yếu tố quan trọng giúp người dân có việc làm và thu nhập ổn định được tỉnh chú trọng. Sở Giáo dục và Đào tạo được giao nhiệm vụ đào tạo nghề cho 2.753 lao động nông thôn trong năm 2025, trong đó tối thiểu 1.000 người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo hoặc hộ mới thoát nghèo. Chương trình đào tạo được thiết kế gắn với giải quyết việc làm tại chỗ, đặc biệt ưu tiên người dân tộc thiểu số, người lao động có thu nhập thấp và các địa bàn khó khăn có đơn vị của Binh đoàn 15 đứng chân.
Bên cạnh đào tạo nghề, hoạt động kết nối việc làm đóng vai trò không thể thiếu. Sở Nội vụ chỉ đạo Trung tâm Dịch vụ việc làm phối hợp tổ chức các sàn giao dịch việc làm, tư vấn và giới thiệu việc làm cho hơn 11.600 lao động, trong đó gần 3.000 người là lao động nghèo, cận nghèo hoặc người dân tộc thiểu số. Ngoài nguồn việc làm trong tỉnh, cơ quan chức năng cũng đẩy mạnh cung cấp thông tin về các doanh nghiệp đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, dự kiến hỗ trợ khoảng 196 lao động đăng ký tham gia.
Trong khi đó, Sở Dân tộc và Tôn giáo tiếp tục hướng dẫn các địa phương triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2025. Tỉnh chú trọng lồng ghép nhiều nguồn vốn, ưu tiên đầu tư cho hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề và khắc phục các thiếu hụt về nhà ở, nước sinh hoạt. Các giải pháp này hướng đến mục tiêu cải thiện toàn diện đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, nhóm chiếm phần lớn số hộ nghèo và vẫn còn gặp nhiều rào cản trong phát triển kinh tế.
Tại cấp cơ sở, UBND các xã, phường được yêu cầu xây dựng kế hoạch giảm nghèo cụ thể đến từng hộ, bảo đảm mỗi hộ nghèo, hộ cận nghèo đều có phương án hỗ trợ rõ ràng, thiết thực và phù hợp với điều kiện của từng gia đình. Các xã, phường cũng phải phối hợp với Binh đoàn 15 và hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp để đào tạo tối thiểu 1.000 lao động và giới thiệu việc làm cho 2.953 lao động nghèo và cận nghèo, đặc biệt là người dân tộc thiểu số. Các khóa đào tạo ngắn hạn từ 3–4 tháng được ưu tiên nhằm tạo điều kiện để người học sớm tham gia thị trường lao động, nhất là trong các doanh nghiệp thuộc Binh đoàn 15.
Nhiều sở, ngành khác của tỉnh cũng được phân công nhiệm vụ cụ thể trong công tác giảm nghèo, từ hỗ trợ chính sách an sinh, kết nối sản xuất đến kiểm tra, giám sát tiến độ triển khai. Hệ thống cơ quan liên quan được yêu cầu phối hợp chặt chẽ, kịp thời hướng dẫn và tháo gỡ những khó khăn phát sinh trong quá trình thực hiện, bảo đảm mọi nguồn lực hỗ trợ đến đúng đối tượng, đúng thời điểm.
Sau sáp nhập, Gia Lai trở thành tỉnh có diện tích lớn thứ hai cả nước, với hơn 21.550 km² và dân số ước tính 3,5 triệu người. Cơ cấu hành chính cấp xã gồm 135 đơn vị, trong đó có 110 xã và 25 phường. Điều kiện tự nhiên rộng lớn, địa bàn trải dài tạo ra nhiều thách thức trong công tác quản lý và triển khai các nguồn lực giảm nghèo. Vì vậy, tỉnh đã sớm xây dựng hệ thống văn bản chỉ đạo đầy đủ, thành lập Ban Chỉ đạo CTMTQG từ tỉnh đến cơ sở để kịp thời điều hành chương trình. Sở Nông nghiệp và Môi trường giữ vai trò cơ quan thường trực, phối hợp với các ngành liên quan hướng dẫn cụ thể từng dự án, chính sách và bảo đảm các nguồn lực tiếp cận trực tiếp đến hộ dân.
Trong giai đoạn 2021–2025, Gia Lai được phân bổ hơn 1.689 tỷ đồng từ CTMTQG giảm nghèo bền vững, bao gồm 717 tỷ đồng vốn đầu tư phát triển và 971 tỷ đồng vốn sự nghiệp. Tính đến ngày 30/6/2025, tỉnh đã giải ngân khoảng 1.237 tỷ đồng, đạt hơn 73% kế hoạch. Từ nguồn vốn này, Gia Lai ưu tiên đầu tư hạ tầng các huyện nghèo, hỗ trợ mô hình sinh kế, cải thiện dinh dưỡng, phát triển giáo dục nghề nghiệp, hỗ trợ nhà ở và tạo thêm nhiều cơ hội an sinh cho người dân nghèo.
Đáng chú ý, trong Dự án 1 về đầu tư hạ tầng huyện nghèo An Lão và Kông Chro, tỉnh đã triển khai 127 công trình trọng điểm, từ giao thông, thủy lợi đến y tế, giáo dục và nước sạch. Tỷ lệ giải ngân đạt tới 95%, thể hiện sự quyết tâm của địa phương trong nâng cấp cơ sở hạ tầng để tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội một cách căn cơ và dài hạn. Bên cạnh đó, Tiểu dự án 2 về hỗ trợ huyện An Lão thoát khỏi tình trạng nghèo cũng đã hoàn thành ba công trình kết nối vùng quan trọng, góp phần cải thiện đáng kể năng lực tiếp cận dịch vụ của người dân.
Ảnh minh họa
Kết quả tích cực và những thách thức cần vượt qua
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, CTMTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 tại Gia Lai đã đạt nhiều kết quả nổi bật. Các nguồn lực từ Trung ương và của tỉnh được phân bổ đầy đủ, kịp thời; hệ thống chính sách giảm nghèo được triển khai toàn diện từ tín dụng ưu đãi, hỗ trợ y tế, giáo dục, nhà ở đến nước sinh hoạt, thông tin và việc làm. Các công trình hạ tầng tại huyện nghèo và xã đặc biệt khó khăn tiếp tục được đầu tư, nâng cấp, trong đó An Lão đã thoát khỏi danh sách huyện nghèo giai đoạn 2022–2025 theo Quyết định số 880/QĐ-TTg.
Nhờ tăng cường truyền thông, nhận thức của người dân về giảm nghèo đã được cải thiện rõ rệt. Phần lớn hộ dân ở khu vực khó khăn đã hiểu rõ chủ trương của Đảng và Nhà nước về giảm nghèo bền vững, từ đó chủ động hơn trong sản xuất và tìm kiếm việc làm. Giai đoạn 2022 - 2024, khu vực Bình Định cũ đạt mức giảm bình quân 1,23% hộ nghèo mỗi năm với gần 27.000 hộ thoát nghèo. Dự kiến đến cuối năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo khu vực này còn 0,62%.
Tuy nhiên, tỉnh Gia Lai vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn. Việc hướng dẫn triển khai từ Trung ương đôi lúc chưa thống nhất, gây khó khăn cho các địa phương trong xây dựng kế hoạch. Đa số hộ nghèo cuối giai đoạn là người cao tuổi, người khuyết tật hoặc đối tượng bảo trợ xã hội, khả năng thoát nghèo thấp.
Bên cạnh đó, tỷ lệ cao đồng bào dân tộc thiểu số với phong tục, tập quán truyền thống còn nhiều hạn chế khiến quá trình tiếp cận khoa học kỹ thuật, tiếp nhận mô hình kinh tế mới gặp trở ngại. Một bộ phận hộ nghèo còn trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ của Nhà nước, không chủ động thay đổi tư duy sản xuất. Một số hộ đông con, thiếu đất sản xuất hoặc mắc bệnh hiểm nghèo cũng rất khó đạt mục tiêu thoát nghèo bền vững.
Từ thực tế đó, tỉnh Gia Lai kiến nghị Quốc hội sớm ban hành chủ trương mới cho CTMTQG giai đoạn 2026–2030, đặc biệt là chính sách hỗ trợ nhóm yếu thế như hộ nghèo, hộ cận nghèo, người làm nông – lâm – ngư nghiệp và người lao động thu nhập thấp.
Tỉnh cũng đề nghị Chính phủ sớm ban hành chuẩn nghèo mới thay thế Nghị định 07/2021/NĐ-CP và Nghị định 30/2025/NĐ-CP để phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ, đồng thời tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề và tạo việc làm cho người nghèo theo hướng dài hạn và bền vững.
Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực của các địa phương cùng quyết tâm vươn lên của người dân, Gia Lai kỳ vọng sẽ hoàn thành tốt các mục tiêu giảm nghèo trong năm 2025, tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026–2030./.
